3
De Cartouche van de Accurata Utopiae Tabula
Naast het hierboven genoemde Stultorum
Regnum (het Rijk der Narren) en het
Balger Regnum (het Eilandenrijk der
Vechtersbazen) vindt men ondermeer
het Iuronia Regnum (het Koninkrijk der
Vloekers). Dit rijk heeft als hoofdstad
Blasphemia en grenst als enige land aan
het Tartari Regnum, das Höllisches Reich
(de Hel). De kaart laat zien dat deze grens
gevormd wordt door een grote, door
spinnen geweven, scheidingsmuur. Het
land is volgens Schnebelin vooral in trek
bij zeevaarders en Soldaten. Volgens hem
wordt de stad Hohen-Fluch ommuurd
door vestingwerken die voorzien zijn van
grote mondstukken waarmee de vijand
op donderende en bliksemde wijze uit-
gescholden kan worden. De inwoners van
Iuronia vloeken en scheiden niet zomaar
maar geven zieh over aan activiteiten
waarbij het vloeken bevorderHjk en zelfs
noodzakelijk is.
Doordat niemand wordt geboren of sterft
in Luilekkerland staan een aantal gebieden
wel op de kaart maar vallen buiten het
eigenHjke Schlaraffenland. Deze zijn
echter voor het begrip van de kaart zeker
niet minder belangrijk. Bovenin ligt het
Terra Sancta Incognita, das unbekannte
Land der Frommen (de Hemel) met daarin
Ierusalem Nova, wordt door gebergten
van het Schlaraffenland gescheiden; aan
de linkerkant van de kaart ziet men de
Senectas Regio (het Land van de Ouderdom);
helemaal in het zuiden het Tartari Regnum.
Vooral in het Iuventiae Regnum krijgt men
een goed idee hoe de kaart werkt. De jeugd
heeft namelijk een keuze tussen de deugd
en de bandeloosheid. In het midden van
het Rijk van de Jeugd ligt de stad Erwehle
(of Erwähle met daar in ingesloten het
Duitse woord voor kiezen: wählen). Vanuit
deze stad leiden twee wegen. “Der Weg
zum ewigen Leben” leidt naar het westen,
längs steden als Ewiger Wolstand, Zur
4D
het Iuventae Regnum (het Koninkrijk
van de Jeugd) bevindt zieh rechts en
e Senectae Regio
(het Land van de
Ouderdom)
Arbeit en Engelschutz richting het Terra
Sancta Incognita. Dit is de weg van de
deugd en de soberheid die eindigt bij de
stad Creutznach. De andere weg, “Der
Weg in das Schlaraffenland” loopt via
steden als Ewiges Verderben, Versuchung
zum Bösen naar de havenstad Seductio
waar men de boot kan pakken naar het
aangrenzende Magni Stomachi Imperium
en alle zondige geneugten die het
Schlaraffenland biedt.
Al met al spreekt er, ondanks de opgehe-
ven vinger en de moraliserende toon van
de makers, een groot plezier uit het werk.
De namen op de kaart, de beschrijvingen
in Schnebelins teksten; het is allemaal
erg grappig en vooral ook fantasierijk.
Het boek en de kaart waren een manier
voor de auteurs om door middel van een
fictieve, satirische reisbeschrijving sociale
misstanden uit hun tijd aan de kaak te
stellen en worden samen gezien als een
van de hoogtepunten van de “Barokke
lachcultuur”.
* Citaat is afkomstig uit de heruitgave
van J.A. Schnebelin, Das neu entdeckte
Schlaraffenland, Bad Langensalza 2004,
17.0-171
ledere Vriendenkring in een muséum is er voortdurend op uit om nieuwe vrienden
te werven. De meest voor de hand liggende manier is te zorgen dat de folder van de
Vrienden herkenbaar in de buurt van de museumbalie ligt. M aar het is zeker niet
de enige manier.
De Vrienden in Teylers Museum kozen voor creatieve oplossingen op twee in het
00g springende plaatsen. Voor het café in de Tuinzaal werd een mooie lessenaar
ontworpen, met een speciaal daarvoor vervaardigd kijkboek, waarin alle hoogtepunten
uit de geschiedenis van de stichting worden belicht. Het boek is gemaakt
door de Haarlemse kunstenares Renée Borgonjen. Op die lessenaar is ook plaats
voor een nieuwe folder, die vormgegeven is in de compleet nieuwe huisstijl van de
Vrienden, die aansluit bij die van het muséum.
Daarnaast is in de museumwinkel een vriendenlidmaatschap te koop dat je aan
iemand cadeau kan doen. H iervoor is een mooi doosje ontworpen met afbeeldin-
gen van een aantal ‘schatten’ uit het muséum en een voucher voor een jaar lidmaat-
schap van de vrienden.
Vrienden van
Teylers Museum
Colofon
Teylers Magazijn is het kwartaalblad van
Teylers Museum en tevens mededelingenblad
van de Stichting Vrienden van Teylers Museum
ISSN 0920 0460
Nummer 91 (jaargang 25, nummer 2,
zomer 2006)
Maand van verschijnen: juni 2006
Abonnement op Teylers Magazijn
Teylers Magazijn verschijnt viermaal per jaar -
in de winter, iente, zomer en herfst. Dit blad
informeert u over alle wisselende activiteiten
in het museum en het belicht de achter-
gronden van de verzameiingen en kabinetten,
de geschiedenis en andere onderwerpen die
in nauwe betrekking staan tot het museum.
Abonnementen gelden steeds voor een vol
kalenderjaar en worden, tot wederopzegging,
automatisch verlengd. U kunt zieh abonneren
op jaargang 2006 door € 12 over te maken op
giro 56.99.019 onder vermelding van Teylers
Magazijn 2006'.
Geschenkabonnementen zijn welkom, gaarne
met opgave of het abonnement voor een jaargang
dan wel voor onbepaalde tijd wordt
geschonken. Vrienden van Teylers Museum
ontvangen dit tijdschrift automatisch.
Auteurs van dit nummer:
B. Siiggers
Conservator Paieontologie en Mineralogie
Fred Pelt
Tentoonstellingsmedewerker
Rudger Jansen
Medewerker bibliotheek
Jeff Borkent
Medewerker bibliotheek
Drs. M. Scharloo
Directeur Teylers Museum
Eindredactie: H.G. Gramberg en A.E. Pelt
Vormgeving: Studio Berry Slok
Fotografie: M. Zegel
Drukwerk: Paswerk Bedrijven, Haarlem
Teylers Museum
Spaarne 16
2011 CH Haarlem
T 023 531 90 10
F 023 534 20 04
E info@teylersmuseum.nl
I www.teylersmuseum.nl
Openingstijden:
di t/m zaterdag 10 -1 7 uur
Zon & feestdagen: 12 - 17 uur.
Geopend op Tweede Paasdag, Hemelvaartsdag,
zaterdag 29 april, Tweede Pinksterdag van
12 -1 7 uur.
Correspondentie met de Stichting Vrienden
van Teylers Museum kan gericht worden
per adres aan het museum of via e-mail:
vrienden@teylersmuseum.nl
Omslag: detail schilderij H.J. Schölten (1824-
1907), Portret van Pieter Teyler, ca. 1900