Zuldnederlan dse
lan dschaps tekenin
m sm m m
door stad en land
Afb. 1. Hans Bol
(1534-1593),
Panoramisch
landschap m e t he t
lichaam van de man
Gods uitJuda, gouache
op perkament,
1 4 1 x 2 1 7 mm.
De verbeelding van het landschap geldt sinds eeuwen
als een specialisme van Zuid- en Noordnederlandse
kunstenaars. In de vijftiende eeuw imiteerden
Florentijnse schilders als Ghirlandaio de landschapsachter-
gronden van Memling en Van der Goes; de zestiende-eeuw-
se Venetiaanse meesters Titiaan en Tintoretto hadden
Vlaamse en Hollandse assistenten in hun atelier, die de
landschappen in hun doeken voor hun rekening namen.
Zoals Karel van Mander schreef in zijn biografie van een
van hen, de Vlaming Lucas van Gassel: Wy bevinden in
t ghemeen onse Nederlantsche schilders veel tot landt-
schap maken te zijn geneyght, oft datser niet in onervaren
zijn geweest.
Aanvankelijk w aren h et vooral de Zuidnederlandse kunstenaars
w ier landschappen faam genoten. Het beroemdste
voorbeeld is natuurlijk Pieter Brueghel de Oude, een van de
eerste kunstenaars van wie ook naer het leven getekende
landschappen. Na de val van Antwerpen in 1585 weken tal-
rijke Vlamingen u it naar de Noordelijke provincies; onder
hen diverse vooraanstaande landschapskunstenaars, die in
de Hollandse steden hun werk voortzetten. Zo verlegde het
artistieke zwaartepunt van de Nederlandse gewesten zich
naar het Noorden, met Haarlem en Amsterdam voorop.
Een schitterend voorbeeld van de van oorsprong Vlaamse
traditie is h et op perkament m et gouache geschilderde
Panoramisch landschap m e t het lichaam van de man
Afb. 2. H e rm a ij r
Blockhauwer,
Landschapmet
reiz ige rs op een brug,
1621, pen in bruin,
35 x 179 mm.
o
o
Teylers Magazijn is het kwartaalblad van Teylers
Museum en tevens mededelingenblad van de Stichting
Vrienden van Teylers Museum. ISSN 0 9 2 0 046 0
Nummer 68 (jaarg. 19, nummer 3, najaar 2 000).
Maand van verschijnen: September 2 000
ABONNEMENT OP TEYLERS MAGAZIJN
Teylers Magazijn verschijnt viermaal per jaar - in de
winter, lente, zomer en herfst. Dit blad informeert u
over alle wisselende activiteiten in het museum en
het belicht de achtergronden van de verzamelingen
en kabinetten, de geschiedenis en andere
onderwerpen die in nauwe betrekking staan tot het
museum.
Abonnementen gelden steeds voor een vol
kalenderjaar en worden, tot wederopzegging,
automatisch verlengd. U kunt zich abonneren op
jaargang 2 0 0 0 door / 2 0 ,- over te maken op
postrekening 5 6 .9 9 .0 1 9 onder vermelding van
‘Teylers Magazijn 2 0 0 0 ’.
Geschenkabonnementen zijn welkom, gaarne met
opgave of het abonnement voor ¿en jaargang dan wel
voor onbepaalde tijd wordt geschonken. Vrienden van
Teylers Museum ontvangen d it tijdschrift
automatisch.
AUTEURS VAN D IT NUMMER
Drs. C. van Tuyll van Serooskerken conservator
Kunstverzamelingen
A.E. Pelt medewerker bibliotheek
G.J. de Rook gastauteur
Eindredactie: B.C. Sliggers
Vormgeving: Lambert de Jong, Den Haag
Fotografie: M. Zegel
Drukwerk: Paswerk Bedrijven, Haarlem
Teylers Museum
Spaarne 16
2 0 1 1 CH Haarlem
tel: 0 2 3 -5 3 1 9 0 1 0
fax: 0 2 3 -5 3 4 2 0 0 4
e-mail: teyler@euronet.nl
OPENINGSTIJDEN:
dinsdag t/m zaterdag 1 0 -1 7 uur,
zondag 1 2 -1 7 uur.
Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten.
Correspondentie met de Stichting Vrienden van
Teylers Museum kan gericht worden per adres aan het
museum.
OMSLAG:
Rembrandt van Rijn (1 6 0 6 -1 6 6 9 ) , Het bolwerk bij
de St Anthonispoort te Amsterdam, pen en penseel in
bruin op lichtbruin getint papier, 1 4 2 x 1 7 8 mm.
D e te n to o n s te llin g Reizen door stad en land, d ie d it
n a ja a r in d e e x p o s itie z a a l te z ie n is , is g e o rg a n is e e rd
te r g e le g e n h e id v a n h e t v ijfd e b e d rijfs lu s trum v a n B C D
H o ld in g s N V en o n ts to n d in n a uw e s am e n w e rk in g me t
d it N e d e r la n d s e fa m ilie b e d r ijf. B C D H o ld in g s is a c tie f
in d e r e isw e re ld en fin a n c ie le d ie n s tv e r le n in g en h e e ft
w e r e ld w ijd z o ’ n 7 .5 0 0 w e rk n em e rs in d ie n s t.
D e te n to o n s te llin g to o n t w e rk e n u it een a a n h e t b e d rijf
g e lie e r d e c o lle c tie en b e s la a t h o n d e rd z e ld z a m e , in
e e n b re e d s c a la v a n te c h n ie k e n u itg e v o e rd e o ude
te k e n in g e n , d ie s am e n een g e v a r ie e rd o v e r z ic h t b ie d e n
v a n de o n tw ik k e lin g va n h e t N o o r d - en Z u id n e d e r la n d s e
la n d s c h a p g e d u re n d e een p e rio d e v a n b ijn a d rie
e e u w e n .
g t p N f l l ,
i
'~ 7Tr r —.