iT E Y LER Sl
■ ■ ■ ■
14
Pas als een keer de e lek tric ite it uitvalt, realiseren
we ons hoe afhankelijk we in ons dagelijks leven
van deze energiebron z ijn geworden. In een eeuw
tijd is onze handmatige huishouding veranderd in
een geautomatiseerd b e drijf dat zonder e lek tric ite it
niets vo o rs te lt. De ontwikkeling naar ‘alles
e lek tris ch ’ is bet onderwerp van de tentoonstelling
Het Technisch Paradijs in Teylers Museum. Deze
zomerexpositie wordt gehouden ter gelegenheid van
het 5 0 -ja rig bestaan van de Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek.
De elektrificatie van ons huishouden wordt getoond
aan de hand van honderden apparaten die fabrikanten
en energiebedrijven de consument in de loop van de
tijd hebben aangeboden: van zinvol tot zinloos, van smaak-
vol to t levensgevaarlijk. De rol van de (bedrijfs-)laboratoria
- w aar allerlei huishoudelijke prbducten worden ontwik-
keld en getest - w ordt inzichtelijk gemaakt door een mini-
laboratorium voor kinderen. Hier kunnen testkids zelf aan
de slag met verschillende experimenten, die ook thuis een-
voudig en veilig te herhalen zijn.
Natuurlijk komt ook de consument aan bod die zieh, een-
maal misleid door reclame/ liever laat leiden door onafhan-
kelijke testen en keurmerken. Kortom, een tentoonstelling
die duidelijk maakt w aarom de elektrische botervloot het
niet haalde en we nog steeds koken op gas.
Er is al een generatie die niet m eer weet waarvoor het was-,
bord, de weckpot of de wringer diende. Voorwerpen die nog
n ie t zo lang geleden vervangen werden door apparaten die
werken op elektra of gas. In de jaren '20 en '30 woedde een
feile concurrentiestrijd tussen gas- en elektriciteitsbedrij-
ven om de gunst van de consument. De energiebedrijven
stelden zelfs adviseuses en kookleraressen aan om de huis-
vrouw voor zieh te winnen. Deze slag om de huisvrouw
wordt geillustreerd aan de hand van propagandafilmpj es,
brochures en affiches.
Toen er een tekort aan huishoudelijk personeel ontstond,
waardoor de vrouw des huizes voortaan zelf meer taken
kreeg toebedeeld, werd het belangrijk dat h et werk efficient
kon worden uitgeoefend m et tijdsbesparende apparaten.
Stoffer en blik m aakten plaats voor de stofzuiger, de was-
machine verving de tobbe en in plaats van h et petroleum-
. stel ging het fornuis aan.
De tentoonstelling volgt de ontwikkeling van strijkijzer,
stofzuiger en wasmachine en laat zien hoe een 'elektrisch
ontbijt' er u it zag. Behalve voor hygiène en voeding is er
aandacht voor massacommunicatie en amusement, die m et
de introductie van radio en televisie hun intrede in h et ge-
zinsleven deden.
Een keuken u it de jaren '60 laat zien hoe efficient h et huishouden
dan is geworden en welke apparaten 'het hebben
gehaald'. Hiermee komen we in het tijdperk van
Consumentenbond en KEMA-keur. Tot slot kan de bezoe-
ker een kijkje nemen in h et huis van de toekomst, waar
zelflerende Systemen onze behoeften in kaart brengen en
huishoudelijke producten optimaal zijn aangepast aan ie-
ders persoonlijke wensen. ■
N E D E R LA N D S CM E U U IS V R O U W E N H E B B EN
R E E D S E R V A R EN DAT
E L E C T Q I 5 C U K O K E N
B E T E E K E N T : S M A K E L ' J K E R • Z IN D E L Ü K B R
G EM A K K E L 'JK E R .B E T E P bmGOEDKOOP KO K EN
w M m m
' 5 - W E R T 0 G E N B 0 5 C W
IZO EK T ONZE DEM0N5TRATIEKEUKEN
TENTOONSTELLINGSZAAL
■ DE EEUW VAN MICHELANGELO
L i t a l i a a n s e t e k e n i n g e n
UIT DE RENAISSANCE
8 april t/m 18 ¡uni 2000
Teylers Museum bezit de mooiste en grootste
collectie Italiaanse tekeningen in Nederland.
Deze tekeningen zijn al sinds het einde van
de achttiende eeuw in het bezit van Teyler.
De tentoonstelling De Eeuw van Michelangelo
biedt een unieke gelegenheid deze zelden
geëxposeerde meesterwerken te bewonde-
ren. Een selectie van ongeveer 100 bladen
van verschillende kunstenaars zijn tentoon-
gesteld, waaronder meesterwerken van
Michelangelo, Correggio, Titiaan en Rafaël.
Gelijktijdig met de tentoonstelling verschijnt
de wetenschappelijke bestandscatalogus,
geschreven door Carel van Tuyll van
Serooskerken, hoofd Collectiebeheer van het
museum.
■ HET TECHNISCH PARADIJS
HONDERD JAAR ELEKTRICITEIT
IN HET HUISHOUDEN
8 ju li t/m 17 September 2000
In een eeuw tijd is onze handmatige huishouding
veranderd in een mechanisch bedrijf.
Deze ontwikkeling wordt getoond aan de
hand van honderden apparaten die fabrikanten
en energiebedrijven ons in de loop der
tijd hebben aangeboden, van zinvol tot zinloos,
van smaakvol tot levensgevaarlijk. De
tentoonstelling maakt duidelijk waarom de
elektrische botervloot het niet haalde en we
voornamelijk op gas koken. Hoe producenten
in iaboratoria apparaten ontwikkelen en testen
en uiteindelijk de klant met reclame verleiden.
■ AQUARE L LENZAAL
NIEUWE OOGST
15 JAAR AANWINSTEN DOOR DE
VRIENDEN VAN TEYL ERS MUSEUM
6 mei t/m 16 juli 2000
De Vereniging-;yrienden van Teylers Museum
bestaat dit jaar 25 jaar! 0m dit te vieren is er
een expositie van hedendaagse tekeningen
die zijn aangekocht met financiële steun van
de Vrienden ingericht. Dit is een voortzetting
van een 200 jaar oude traditie, waarbij het
museum tekeningen van “ leevende meesters”
aankocht. Tekeningen, of ze nu figuratief of
abstract zijn, staan dikwijls heel dicht bij de
kunstenaar, waardoor het gevoel dat je “over
de schouder van de kunstenaar meekijkt”
sterk aanwezig is.
■ BOEKENKABINET
P I ETWIJN, MAGIER EN
STRIPTEKENAAR
27 mei t/m 3 September 2000
Lange tijd was hij de rechterhand van Marten
Toonder. Hij behoort tot de meesters van het
Nederlandse beeldverhaal: Piet Wijn (1929),
schepper van creaties als Aram van de
Eilanden, Puk en Poppedijn en Gloria van
Goes. Zijn Douwe Dabbert is populair tot ver
over de landsgrenzen. In het kader van de
Haarlemse Stripdagen wordt aan zijn werk
een tentoonstelling gewijd.
■ PENNING- EN MUNTENVITRINE
CHRISTINA VAN ZWEDEN
t/m 4 juni 2000
Koningin Christina van Zweden (1626-1689)
was niet alleen een intelligente en geleerde
vrouw maar ook een verwoed verzamelaar. Zij
bezat een rijke en zeer diverse collectie die
na haar dood uiteen is gevallen. Met behulp
van verschillende penningen wordt de
Zweedse geschiedenis belicht waarbij
Christina van Zweden centraal Staat. Hoewel
na haar dood haar muntencollectie in Parijs
is beland, besteed de tentoonstelling ook
aandacht aan haar verzamelactiviteiten op
numismatisch gebied.
■ DE SLAG BIJ NIEUWPOORT
1600-2000
6 juni 2000 t/m 7 januari 2001
Velen hebben vroeger voor de lessen geschiedenis
rijtjes jaartallen en bijbehorende
belangrijke gebeultenissen moeten leren.
‘1600 slag bij Nieuwpoort’ was de gemakke-
lijkste. Dit jaar is het 400 jaar geleden dat
deze belangrijke veldslag plaatsvond. De slag
was de afsluiting van een verder totaal mis-
lukte Campagne. Deze had tot doel gehad alle
Vlaamse kuststeden tot en met Duinkerken te
veroveren. De overwinning bij Nieuwpoort
had echter als belangrijk effect, dat reputatie
en prestige van Maurits van Nassau als veld-
heer in de Nederlanden en de rest van Europa
vanaf dat moment gevestigd waren.
Aan de hand van penningen en prenten uit eigen
collectie zal uit de doeken worden ge-
daan hoe het uiteindelijk tot deze veldslag is
gekomen en welke personen een rol hebben
gespeeld bij de gebeurtenissen rondom de
Campagne.
DIVERSEN
De Directeuren van Teylers Stichting hebben
twee nieuwe leden van Teylers Tweede
Genootschap benoemd.
De eerste benoeming betreft mevrouw professor
dr. L.E.M. Vet. Zij is hoogleraar entomologie
op persoonlijke titel aan de Universiteit
van Wageningen en vervult de vacature die
per november 2000 ontstaat in het
Genootschap. Als tweede is benoemd professor
dr. R.P.W. Visser. Hij is als universitair
hoofddocent verbonden aan het Instituut van
de Geschiedenis der Natuurwetenschappen
van de Universiteit Utrecht. Bovendien vervult
professor Visser de door Teylers Stichting ge-
vestigde leerstoel aan de Universiteit van
Leiden als bijzonder hoogleraar geschiedenis
der natuurwetenschappen. Beiden hebben
hun benoeming aanvaard.
KINDERACTIVITEITEN
■ TEYL ER JUNIOR
Voor kinderen van 8 t/m 14 jaar bestaat er
Teyler Junior. Een vriendenkring met het
kwartaalblad De Spiegel, met een pasje gratis
toegang tot het museum, aanzienlijke kortingen
op o.a. in de museumwinkel, en een
spannende jaarlijkse clubdag. Wie lid wil
worden kan zieh telefonisch opgeven of
stuurt een kaartje met naam, leeftijd en adres
naar het museum, afdeling Presentatie. De
kosten zijn 30,- per jaar en het lidmaatschap
loopt van September tot September
c u
CD
Ö J )
CU
15