8 MENS EN DIER De thematiek in de tekeningen is divers.
Het is opvallend dat voorstellingen m et m ensen of dieren
een belangrijk deel uitmaken van de tentoonstelling. De va-
rieteit die daardoor ontstaat levert een boeiend schouwspel
op. Zo speien in de schetsboeken van Karin Arink wonder-
lijk gevormde lichamen de hoofdrol, als waren het lege hul-
zen. De Haarlemse Corinne Bonsma tekent verrassende
voorstellingen met menselijke figuren in op h et eerste ge-
zicht grappige situaties. Wanneer je beter kijkt, blijkt echter
dat er allerlei wonderlijke verstoringen in de lichamen of in
de mimte aanwezig zijn. De inkttekeningen van Pam Em-
merik zijn eveneens voorzien van een dubbele bodem: wat
in eerste instantie vrolijk Hjkt is eigenlijk gmwelijk. Dan
zijn er de droomtekeningen van Paul Klemann. Deze kun-
stenaar schijnt elke ochtend zijn wekker achtereenvolgens
op 8.30,10.00 en 11.00 te zetten. Zijn dromen schrijft hij
dan op en werkt deze tenslotte u it in bevreemdende voorstellingen,
die de stemming van deze droom oproepen. Er
zijn prächtige gekleurde aquarellen.van Waldo Bien, een
kunstenaar die in gezelschap van de Engelse schilder Ian
McKeever een reis door Papoea Nieuw Guinea en Noord-
Australie maakte en daar in contact kwam m et de rotsschil-
deringen van de aboriginals. Zijn tekeningen werden op ver-
zoek van de inheemse bevolking tentoongesteld, waarbij
bleek dat velen de tekens herkenden 'van hören zeggen', zo-
als de smoked bodies, gerookte mummies die in de boom-
takken hingen. Ook abstracte voorstellingen werden her-
kend als tekens die in hun leefwereld een rol speien. In de
tentoonstelling zijn vier van deze bladen te zien.
Tekenkunstig virtuoos zijn de vanuit een onverwachte hoek
weergegeven hertenkoppen van Hans de Wit. Deze kunstenaar
hanteert de alchemie als inspiratiebron. Het hert Staat
symbool voor het element kwik, dat samen met zwavel een
essentieel bestanddeel zou zijn voor het vervaardigen van de
'steen der wijzen'. Arnoud Holleman, die zieh ook met to-
neel en textiele objecten bezighoudt, legt zichzelf met de
humoristische tekening 'man wordt paard' de beperking van
het werken met uitsluitend potlood en papier op. Voor hem
is h et zuivere tekenen de meest pure uiting van kunst.
Tekeningen gaan ook dikwijls over relaties tussen mensen,
zoals blijkt u it h et blad van Bjarne Melgaard: 'Marquisan
lover, Raoul' of van de 'Bedtime story', die Raymond
Pettibon tekent. Dit verhaal is voorzien van de tekst: 'I
should like to begin again, much further back'. Ook zijn er
enkele zelfportretten te zien, zoals dat van Marlene
Dumas, die zichzelf bloot en hoogzwanger op een k ruk ver-
beeldt, of een portret van Philip A kkerman, een kunstenaar
die zieh uitsluitend m et het m aken van zelfportretten bezighoudt.
VERLATEN RUIMTES In enkele tekeningen wordt de sfeer
bepaald door het ontbreken van een menselijke gestalte of
een gezicht. Otto Egberts gebruikt beide thema's. Met zijn
lievelingsmateriaal, houtskool, tekende hij een surrealistische
liggende figuur, waarbij het gezicht ontbreekt. In een
ander blad: Systeem voor een ongecontroleerde opslag, is
er een verlaten ruimte zichtbaar met zorgvuldig over de
grond uitgestrooide voorwerpen. Waar is de eigenaar? Het
prächtige, eveneens enigszins surrealistisch aandoende
'landschap' in grafietstift van Hannah van Bart, borrelt aan
de ene k ant over van nieuwe vormen en ideeen, maar aan
de andere k ant sluit h et eigenlijk heel goed aan bij de ne-
gentiende-eeuwse landschaptekeningen in Teylers Museum.
Traditioneel is ook de wijze van tekenen van Marcel
van Eeden, die met grote technische perfectie in diep-
zwart negropotlood beeiden van h et D en Haag u it de jaren
vijftig en zestig, de periode van vlak voor zijn geboorte
(1965), op papier zet. De kunstenaar gebruikt hierbij foto's
als uitgangspunt.
Corinne Bonsma, Zonder titel, 1997, Houtskool en zwart krijt
Inv.nr. KT 1999:4
Op deze plaats willen wij uitspreken dat wij de Vrienden
van Teylers M useum zeer dankbaar zijn voor de mogelijk-
heid die zij het museum bieden om op deze wijze de collec-
tie u it te breiden. ■
Otto Egberts
Systeem voor een
ongecontroleerde
opslag, 1993
Zwart en oker-
kleurig krijt
Inv.nr. KT 1995:2
Tjibbe Hooghiemstra m aakt poetische bladen m et allerlei
geheimzinnige tekens. De kunstenaar heeft een bijzondere
band m et Ierland, dat hij als zijn tweede vaderland be-
schouwt. Zijn tekening u it de serie Flowers from Tory
toont imaginaire bloemen op h et Ierse eiland Tory, waar
echte bloemen nauwelijks voorkomen. Intiem ook zijn de
kleine bladen van Dov Shlein, die in tekens, beeiden en letters
een wonderlijke wereld schept, die uitnodigt om 'gele-
zen' te worden. Telkens ontdekt m en een nieuwe laag in de
voorstelling, soms ook letterlijk, omdat er allerlei m aterialen
over elkaar heen zijn gebruikt. Sjoerd Buisman m aakt
kunstwerken waarin hij de levende n atuur manipuleert.
Op de tentoonstelling worden ontwerpschetsen getoond
voor zijn 'levende beeiden', die onder andere bestaan u it
schuin in de grond gestoken wilgentakken. Het beeid is pas
voltooid w anneer de boom geworteld is en de bladeren zijn
uitgelopen. Op een blad van de Amerikaan Dan Asher, uit-
gevoerd in enkele potloodlijnen op een grijsgroene onder-
grond, ontstaat een zelfde spanning als w anneer men een
menselijk teken in een woestijn aantreft.
GEOMETRIE EN ABSTRACTIE Naast al deze op de werke-
lijkheid gebaseerde voorstellingen is ook de abstractie ver-
tegenwoordigd. Van enkele tekenaars zijn puur abstracte
tekeningen te zien, zoals van Ben Akkerman en Jan Roe-
land. De bladen van Fons Brasser zijn op een m athematisch
ritme gebaseerd in een plat vlak, maat en regelmaat speien
de hoofdrol. De D uitser German Stegmaier heeft juist een
ruimtelijk beeid geconstrueerd. Op bladen in een teken-
boek van H enk de Looper ziet m en een opeenvolging van
ovale figuren centraal, uitgevoerd in grijze en blauwe tin-
ten, met potlood, krijt, zilverstift, fineliner of aluminium-
poeder.