7. The rokh\ door
Edmund Dulac uit:
Stories from the
Arabian nights,
London, z.j.
14
zin meerdere gigantische eieren bij de bewoners van een niet na-
der genoemde streek op het eiland. Een van deze eieren stuurde
hij naar Parijs, maar helaas, het schip waarop het ei zieh bevond
zonk. In 1848 deed Dumarele, wederom een Fransman, een po-
ging een ei te kopen in het noordwesten van het eiland, maar de
Sakalava-stam wilde er geen afstand van doen. Het ei was zeld-
zaam, vertelden ze en de vogel, die volgens hen nog leefde, zo mo-
gelijk nog meer. Elders in het land geloofde men niet meer in het
voortbestaan van de vogel.
VOROMPATRA Ooggetuigeverslagen van de Aepyornis zijn er
niet. In 1642, toen de Fransen Madagascar koloniseerden kwam
de vogel wellicht nog voor op afgelegen plaatsen. Etienne de Fla-
court, de eerste gouverneur, beschreef een enorme vogel die de inlanders
vorompatra noemden en die grote eieren legde. O f hij het
dier zelf heeft gezien is twijfelachtig.
De reuzeneieren prikkelen wel de fantasie. Dat verklaart waar-
schijnlijk de fabel van de vogel Roc u it Verhalen van duizend en
een nacht. Hierin ziet Sindbad de Zeeman eerst een gigantisch ei,
en daarna de bijbehorende vogel ar-Roekh (Roc) die haar jongen
voedde met olifanten. De Arabieren kenden Madagascar en had-
den wellicht ooit een ei gezien dat sterk to t de verbeelding sprak.
Ook Marco Polo, de Italiaanse ontdekkingsreiziger die tegen het
einde van de dertiende eeuw in de buurt van Madagascar terecht
kwam, verhaalde over een afschrikwekkend grote vogel die het eiland
onveilig zou maken. Had hij van horen zeggen. Een monster
dat olifanten tussen zijn klauwen neemt en van grote hoogte
op de grorid laat vallen. Maar de olifantsvogel van Madagascar
was ongetwijfeld te groot om te kunnen vliegen. En olifanten zijn
er op Madagascar nooit geweest.
Fantasie o f werkelijkheid. De waarheid ligt vaak in het midden.
Er bestaan vogels die evenals de olifantsvogel tot de orde der ra-
tieten behoren: grote vogels die niet kunnen vliegen, een paar
sterke poten hebben en geen borstkam bezitten. En hebben we
ideeen over het uiterlijk van de olifantsvogel, de werkelijkheid is
vaak nog gekker. Ooit een helmcasuaris gezien? ■
m
rr'
J
TENTOONSTELLINGEN
JUWELEN VOOR EEN FOTOMUSEUM
Een speurtocht naar de eerste
fotoverzameling in Nederland
(tentoonstellingszaal)
19 december 1998 t/m
28 februari 1999
Meer dan honderd picturale foto’s uit de
Periode 1890-1915 (landschappen, portretten
en stillevens) geven een idee hoe
het eerste Nederlandse Fotografisch Museum
er uit kan hebben gezien. De col-
I lectie werd aan het begin van deze eeuw
aangelegd door de Haarlemse uitgever
en fotograaf Adriaan Boer met het idee
van het Haarlemse Paviljoen Welgelegen
een permanente expositie te realiseren
van de geschiedenis der fotografie. De
nooit geexposeerde verzameling maakt
al ruim veertig jaar deel uit van de foto-
collectie van hpt Prentenkabinet van de
Rijksuniversiteit Leiden.
DE REIZEN VAN JACOBUS VAN LOOY
(1855-1930)
Van Looy met den noorderzon, weg!!
(Aquarellenzaal)
19 december 1998 t/m
28 februari 1999
Naar aanleiding van de grote overzicht-
stentoonstelling van het geschilderde
oeuvre van Jacobus van Looy in het Frans
Halsmuseum zijn in Teylers Museum te-
keningen, pastels en aquarellen van deze
Haarlemse schrijver/schilder te zien. Uit-
gangspunt zijn zijn reizen naar het platteland,
grote steden, maar ook landen als
Italie, Spanje en Marokkdv|lr
PIETER WETSELAAR
Graficus en kalligraaf
(Boekenkabinet)
26 September 1998 t/m
31 januari 1999
Miljoenen mensen kennen het werk van
Pieter Wetselaar, al zijn zij dit wellicht niet
bewust. Zijn ontwerpen van postzegels,
sluitzegels, bedrijfsvignetten, boekom-
slagen en affiches zijn naamloos maar
vertrouwd. De in 1923 geboren Pieter
Wetselaar studeerde aan de Koninklijke
Académie van Beeidende Künsten in Den
Haag en is ruim 35 jaar werkzaam geweest
bij drukkerij Johan Enschedé en
Zonen.
DE KEUZE VAN EEN VERZAMELAAR
(Penning- en muntenvitrine)
19 Oktober 1998 t/m 3 januari 1999
De penningen, die getoond worden, zijn
allemaal vervaardigd door Piet Esser
(Baarn, 1914) en zijn leerlingen. Esser is
een van de meest invloedrijke personen
geweest in de penningkunst van de afge-
i-löpen vijftig jaar. Zijn penningen zijn ei-
genlijk kleine sculpturen. De expositie is
samengesteld door Hans de Koning in
samenwerking met zes medailleurs die
voor deze tentoonstelling een selectie
hebben gemaakt uit hun eigen verzame-
lingen.
DIVERSEN
GENOOTSCHAPSLEZINGEN
Maandag 25 januari 1999,
aanvang 20.00 uur in de aula Teylers
Museum: Prof. Dr. I.M. Veldman:
MAARTEN VAN HEEMSKERCK
IN ROME
In 1998 werd op verschillende plaatsen
in het land herdacht dat Maarten van
Heemskerck (1498-1574) 500 jaar gele-
den is geboren. Daar Van Heemskerck in
Haarlem leefde en werkte, is dat een
goede aanleiding om ook in Teylers Win-
terlezingen aandacht aan zijn werk te geven.
Uitgangspunt zal Van Heemskercks
verblijfdpj Rome (1532-1536) zijn, dat
voor zijn hele latere oeuvre van groot belang
is geweest.
TEYLER JUNIOR
Voor kinderen van 8 t/m 14 jaar bestaat
er Teyler Junior. Een vriendenkring met
het kwartaalblad De Spiegel, met een
pasje gratis toegang tot het museum,
aanzienlijke kortingen op cursussen en
in de museumwinkel, en een spannende
jaarlijkse clubdag. Wie lid wil worden,
stuurt een kaartje met naam, leeftijd en
adres naar het museu$|§ Maak / 30,-
over naar bankrekeningnummer
56.12.31.419 (giro bank 8238) ANB-
AMRO te Haarlem, t.n.v. Teylers Museum,
onder vermelding van Teyler Ju- f
nior’ + de achternaam van het kind.
WOENSDAGMIDDAGACTIVITEITEN
Elke woensdagmiddag laten kinderen
hun handen laten wapperen jrChet mü-
seum. Van 2 tot 4 uur kunrien 25 jongens
en meisjes in het educatief paviljoen aan
de slag. Alle onderwerpen uit het museum
komen aan de orde, van tekenin-
gen en schilderijen tot fossielen en ins-
trumenten. De museumlessen zijn er
voor kinderen van 8 t/m 12 jaar. Kosten
f 10,- per keer. Meer informatie bij de
afd. presentatie. Vraag daar de folder
aan voor de progrämmering eerste helft
1999 (023-5319010).
GEZAMENLIJK PROJEKT VRIENDEN
FRANS HALS EN TEYLER
Harry Prick komt praten over
Van Looy en diens tijd
De Vrienden van het Frans Halsmuseum
en Teylers Museum orgäniseren geza-
menlijk een bijeenkomst op zondag 17 januari
1999 ter gelegenheid van de dub-
belexpositie van Jacobus van Looy in
beide musea. Op die bijeenkomst spreekt
de befaamde Harry Prick, kenner van de
Haarlemse kunsthistorie ten tijde van Van
Looy, Van Deyssel en de Tachtigers, over
Jacobus van Looy.
De feestelijke bijeenkomst begint om
11.30 uur in de gehoorzaal van Teylers
Museum. Na het officiele. ,gedeelte,
waarin de directeuren van beide musea
de tentoonstellingen toelichten en na de
ongetwijfeld boeiende en amüsante uit-
eenzetting door Prick, kan men de Van
Looy-expositie in de Aquarellenzaal be-
wonderen en krijgt men koffie aangebo-
den. Voordat men naar de Verweyhal op
de Grote Markt wandelt, ontvangt iedere
bezoeker van de bijeenkomst gratis een
unieke bibliofiele uitgave, een facsimile
van een brief van Van Looy aan Alberdingk
Thfjm, Lodewijk van Deyssel, uit
1893, plus een uitgebreide toelichting
van Harry Prick, onlangs bekroond met
de Frans Erens-prijs, op die brief.
In de Verweyhal, waar men door de Vrienden
van Frans Halswordtontvangen, kan
men het andere deel van de Van Looy-ex-
pösitie bekijken. De deelemers wordt
een glas wijn aangeboden.
Voor de gehele bijeenkomst betaalt men
/ 10,- per persoon. Kaarten zijn tevoren
aan beide musea te bekomen, zolang de
voorraad strekt. De belangstelling is al
groot gebleken.
STEUN TEYLERS MUSEUM
In 1992 is het Teylers Museum Fonds op-
gericht (zie Teylers Magazijri 39). Dit^
fonds heeft tot doel een nieuw kapitaal
bijeen te brengen. Met de opbrengst
daarvan kan het museum zelfstandig
voortbestaan. U kunt dit initiatief steu-
nen door een begunstiging bij testament
of bij leven. ^
Het, bankrekeningnummér: van het Teyler
Museum Fondsis: 90.48.55.767 VSBte
Haarlem (hetgironummervan de bank is:
2459). Voormeer informatie over sehen-
kingen, testamentaire bevoordelingen en
de fiscale voordelen kunt u contact op-
nemèn met mr H.J. Voogd (hoofd be-
drijfSvoering), tel. 023-5319010.
3 :3k ä 4s i t rf
15
S3
Teylers Museum
Informât le: ^ '. '’t i g f c t i j f «s
Welkoin
Direct naar:
EXDOSltlCS
¡ESSfiUiuflfiu j *
M I h f | ; . f f f r f . 1
Museunnalen
Pieter levier
Gastgiilioek- 11 | | ° - - ^ v *1 ^
| BIBLIOTHEEK VIDEO
Tey le rs museum
3 3 internet
http://www.teylersmuseum.nl