kleurde litho urt John
Gould, A monograph
of the Trogonidae,
Londen 1838.
T E O C O I E E Y T I i ROCJS F HA I. ITS
Rcd-JfeM«! Ti ogon.
Exhibition,
Everett Millais
Een groepje kinderen Staat
oude, aimabele man ligt. Allen kijken
vogel die hij in zijn hand houdt.
aan John Gould wiens allesoverheers-
passie’ al bp jonge leeftijd gestalte kreeg.
In een terugblik op zijn jeugd herinnert hij zieh de gedroogde
huiden van de ijsvogels'die boven de deuren van de boerderijen
hingen, en de eieren die hij met zijn vriendjes verzamelde en tot
snoeren aaneenreeg.® Over de opvoeding en opleiding van de in
Lyme Regis op 14 September 1804 geboren Gould is weinig bede
vogelman
De 19de-eeuwse geillustreerde vogelboeken vormen een hoogte-
punt in de ontwikkeling van de ornithologie. De meest spraak-
makende ornithologen uit deze periode zijn John James Audubon
(1785-1851) met zijn Birds of America, en zijn Engelse tegenhanger
John Gould (1804-1881). De laatste overtrof een ieder; niet alleen bestreken
zijn seriewerken en monografieen een ongevenaard groot gebied,
ook de produktie van Gould was groot, mede dankzij de nieuw
ontwikkelde druktechniek van de lithografie. Onder zijn leiding produceerde
een team van illustratoren, inkleurders en drukkers 2999 li-
tho’s, verdeeld over zo’n vijftig folianten. Van de twintig boektitels zijn
er zeventien aanwezig in de bibliotheek van Teylers Museum. Het Boe-
kenkabinet van Teylers Museum toont in de periode juni- augustus een
schitterend overzicht van zijn ornithologisch oeuvre.
kend. Toen John Gould veertien was kreeg zijn vader een aan-
stelling tot hovenier van de Royal Gardens op het Windsor
Casde. In die periode bekwaamde hij zieh in het prepareren en
opzetten van dierenhuiden. Deze vaardigheid bezorgde hem in
1829 de opdracht van koning George IV om diens overleden
giraf op te zetten.(3) Gould was toen al twee jaar werkzaam als
taxidermist bij het museum van de Zoological Society te Londen.
Hij zou zijn hele leven aan dit instituut verbonden blijven.(4)
Toen Gould in dienst trad bij de Zoological Society heerste er
een grote aktiviteit op het gebied van de ornithologische illus-
tratie. Hoogtepunt was het extravagante werk van John James
Aubudon wiens Birds o f America ver-
scheen in een formaat van 68 x 101
cm. Een ander belangrijk werk was dat
van de Brit Thomas Bewick. Met zijn
British Birds bracht hij een revolutie te
weeg in de kunst van de houtgravure.
Voor het eerst werden vogels naar het
leven geschetst en in hun natuurlijke
omgeving afgebeeld. Voor de nog jonge
taxidermist en conservator van het museum,
die gebrand was om zijn naam
als ornitholoog te vestigen, was het
duidelijk dat hij moest publiceren.
Toen de Zoological Society in 1830
een verzameling vogelhuiden uit het
Himalayagebied ontving, greep hij zijn
kans en besloot een gei'llustreerd werk
uit te geven: A century o f birds from the
Himalaya Mountains. Ongetraind in de wetenschappelijke
aspekten van de beschrijvende ornithologie verzocht hij N. Vigors,
&n der bezielers van de Zoological Society, om de begelei-
dende teksten te schrijven. Voor de illustraties zorgde zijn vrouw
Elizabeth met wie Gould in 1827 in het huwelijk was getreden.
Zelf verzorgde hij de zakelijke kant. Zo wist hij 298 intekenaars
voor zijn werk bijeen te krijgen. De onderneming bleek een fi-
nancieel succes en effende de weg voor Goulds toekomstige on-
dernemingen. Maar bovenal vestigde hij naam als ornitholoog.
KLEUR Een belangrijke keuze die Gould maakte, betrof die van
het te volgen drukprocdd^. Hij besloot de door Alois Senefelder