S. Helleborine Sp. pl. p. i 344 OL-Ab Ucr. Hort. Pan. p 385.
Epipactis n. 1297. Hall. Hist, stirp. ind. Hela. a. p. 154.
tab. 40. fig. exterior.
llelleborina del Lobelio Pón.Mont. Bald, p a u .
H., ovvero Epipatide del Pena , del Lobelio» et del
Dodoneo Pont. Mont. Bald. p. a3o.
Helleborine latifolia, montana Cup. Hort, Cath suppl. 1.
p. a44‘» et Suppl. alt. p. 35. Zannich. Ist.p. i 36. tab.86.
hg. 2. Hegui. Per. a. p. i 35. n. 1.
H. latifolia, montana, foliis oblongis, acutis, flore atro-
rubente Zannich. Opusc. posth-p. 76.
Ital. Elleborina crestata.
Perenn. Legi in alpihus Apuanis in Tamhura, et sub
vertice Sagro in valle Frattetta , Bononi® in monte
Paderno , in sylvis di Casalecchio, et alV Eremo , in
Apennino Florentino in monte Sasso Castro supra H
Cooigliaio. Filius attulit tam ex Tambura, quam ex
Pisanino alpium Apuanarum , et ex Apennino Muti-
nensi inter Iola , et la Chiesina. Habai ex Liguria
media al Cerignale a Della C ella, ex Liguria occi-
dua in monte Gallè a Prof. Sassio, ex collibus Nicaeen-
sibus a Cimella, Gairaut a Barla , ex sylvis collinis
Pedemontanis a Moliherio, Alba Pompeja a Bertero,
ex monte Barro prope Leco ad Larium , et ex Corm
d' Aoiatico prope Bergomnrn a Raikero, Mantua alia
Montanara , et a Casiella.ro a Barbierio , ex sylvis
Veronensibus, et ex Baldo in via della Corona a Pol-
linio, et in umbrosis vallis Frigid®, et Novesa a Dk
Bracthio, ex Tyroli australi in Fiernme, et Fassa ,
in collibus prope Burgum di Valsugaua, et a Lïoina-
lungo ab A mbkosio, ex Septem Communibus Vicetino*
rum in umbrosis, et in monte Granesa a Prof. De
Visianio, Bassano in sylvis di Vallerana ab Eq. Pa-
rolikio, ex eisdem sylvis prope Bulbio, in Angarano,
a Carpene in Canal di Brenta, et ir) mqnte Cimonesa
prope le Vette di Feltre a Mortihto, Tergesto in syl*
vulis di Scorcola, et in monte Kokusch del Carsó a
Tommasikio, ex collibus Parmensibus a Prof. Passe-
binio, ex districtu Faventino in sylvis di, Runturi ad
Castrum Bononiense a T assin’ario , ex districtu Urbi-
nati in montibiis di 5 . Agata Feltrra ab ATizAfcóMö.,
ex sylvosis Maceratensibus ab Eq. Prof. Nardüccio ,
ex Piceno in Vet tore alle Macchie di Caoaliere ali
Orsiro, et in monte Birro a Marzialetto,' ex Apen-
nino Lucensi a Tereglio a Giabninio, ex Etruria ab
Eq. B.1CAS0L0, et in Montamiata a Prof. A kt. T ab-
gionio-Tozzettio, ex Nebrodibus Sicili® a Prof. Tiheo,
ex Corsica in sylvis di Cagna a Seraffihio. Floret
Junio , Julio.
Radix fibris crassis, numerosis, approximatis , fascicula-
tis. Caulis basi vaginatus, aphyllus, supra vaginas to-
tus foliosus, spithamalis-bipedalis, superne pubescens.
Folia ima modo breviora , sed latissitna , ovato-subro-
tunda, obtusa , modo ovato-oblonga, acuta, reliqua
late lanceolata , aut suprema angustiora , lanceolata ,
utraqne acuminata, ornnia fortiter nervata, subplicata,
inferiora basi subcucullata. Racemus plus minus laxus,
longitudinis vari®, a sesquipollice transiens ad octo
pollices, sæpe subsecunduS, floribus cernuis. Pedi*
celli tenues, ovario subæquales, aut breviores. Bracteæ
lanceolat® , vel lanceolato-lineares , acut®, aut acumi-
nat® , nervös® , virides, inferiores sæpe , non semper ,
flore longiores, irno interdum multo longiores, erect®,
aut retroflex®. Sepala ovato-lanceolata, acuta, vel acuminata,
viridi-rubentia, interdum tota atrorubentia,
æqualia, lateralia duo deflexa, medio cum internis in
galeam connivente. Labium rubens, vel atrorubens, de-
pendens, plerumque sepalis paulo brevius, postice car-
tilagineum , saccato-cymbaeforme, antice tenuius, lamina
cordato-ovata, prope cymbam cristulis in medio
ornata , integra, acuta, vel subtriloba, lobo medio
triangulo, acuto, subinde brevissimo, et sæpe recurvo,
lateralibus rotundatis. Gynostemium apice carnosum ,
pbtusum , et luteolum. Mass® polline® lute®. Capsula
matura ovali-subturbinata, vel ovalis , aut ovali-ob-
longa, puberula, cernua. Flores grate, sed leviter
olentes.
Stirps ludibunda foliis, magnitudine, et colore perigo-
nii, præsertim vero forma lamin® labii; sed individua
intermedia conjungunt omnes formas. Igitur ad earn
referend® Serapias atrorubens Hoffm., Epipactis latifolia
ß. Pers. , et Gaud. , sive Epipactis rubiginosa
Koch., Epipactis atrorubens , et Epipactis viridiflora
Reich, juxta exemplaria , qu® sub his nominibus ac-
cepi a Persoonio, a Frölichio , a Martensio , nec non
Epipactis purpurata Smith, juxta exemplar mihi con-
cessum a sedulo Ball , qui legerat in Westmoreland
in rupibus calcariis, licet herba ejus sit colore rubido
suffusa etiam in sicco; neque firmari possunt varieta-
tes , nisi ex omni individuo faciainus varietatem.
Flor. Ital. Tom. IX. 4 °