t'
'• i4l
'{I
k M I
.FFSLL,!
i
J' '
Ill li" f' I '
I' , I
t 1
is
IJ}K' - I '
» Í , ^
I
M l
4 " ^
rü-
619 POLYPODIA CEAE: GEOGBAPHIA. 620
folmm et angiisium; eadem distribntione et praeterea
gerontogaea gaiident P. serrulatim, lycopodioides et
pafms. Polypod. lanceolatim, in ti-opicis et aiisti-otemperatis
utiiusque liemispliaerii extra Brasiliani late
divtilgatum, intra liane terrain hnciisqrie nonnisi in
proviuciis Rio de Janeiro et S. Catliarinae observatiim
est; iteiQ P. in-icJioinanoides, moniliforme et cuUratum,
licet in terris e Guiana et Peruvia nsque in Americam
centralem atque in Antiquo orbe frequenter disseminata
sint, in Brasilia sparse tantum locisque arete
circumscriptis apud Dryades vel Oreades degere videntiu".
— Species nervatura composita donatae, ut in
reHqua America ti-opica, ita etiam in Flora nostra
rarae simt, frequentes conti-a eae venis liberis instructae;
sectionis in universum 100 species
includentis, Flora nostra 8 tantum alit, reliquis centrum
in Asia ti'opica habentibiis; sectio Nipliobolus
denique prorsus nos deficit.
12. Gymnografiimitideae in universum 170 species
exliibent, quae vis dimidia parte in America tropica,
aegre ulti-a quintam in Brasilia vivunt. Jamesoniae
genus, in Andibus septenti-ionalibus abimdans, limites
nostros baud attingit; ]:sotìiolamaì'um, in America tropica
tota cc. 15 species exhibentium, 3 solummodo in
Flora nosti-a babemus, duas vero peculiares regioni
calido-siccae (Hamadryadibus) addictas; Vittaria, Monogramme
et Gymnogramme praecipue apud Dryades
et Oreades degunt, aeque formis quibusdam peculiaribus,
majore tarnen parte etiam extra BrasiHam provenientibus,
ima tantum Gymnogramme calomelano per
totam Brasiliam sicut reliquam Americam ti-opicam
itemque Africam tropicam divulgata. Antrophyi species
4 per Brasiliam Guianamque locis disjectis sparsae,
Eemionitis palmata in terns e Pemvia Guianaque
usque ad Mexicum et insnlas Antillanas frequens nupen
imeque etiam apnd Baiiiam lecta, Mmisdi species
2 in tota America tropica omnibusque Brasiliae
provinciis frequentes sunt, tertia tamen {M. angusiifoliura)
meridiem versus Guianam baud ti-ansgredi videtur.
De Gymnogramme etiam observandum, specieiiim
venatione composita donatarum nos unam tantum
G. (ßelligueaTTL) dongaiam possidere.
13. Acrosiicheae. Ultima baec tribus, unico Acrosticki
genere repraesentata, fere tertiam speciermn partem
in Brasilia Guianaque, longe ultra dimidiam in
America tropica tota alit. Flora nostra praecipue
gaudet formis nervatura simplici donatis, iis compositam
eam babentibus longe rarioribus. Species nonnuUae
disti-ibutione latissima utuntur, Acrosticlia dico
conf(yrrne, simplex, latifoUum, sorhifolium et aureum^
quae per regiones calidiorea utriusque orbis copiosissimae,
etiam omnes Brasiliae provincias incolunt.
Pleraeque tamen, etsi extra Brasiliam latius vagant,
intra eam praecipue Dryadum et Oreadum regiones
affectant, ut idem observaba tur fere in omnibus quas
antecedentibus perlusti-avimus tribubus. Peculiares pro
Brasilia Guianaque nominantur: Aiyrost. nigresc&ns, pulchellum,
pachjdermum, Burclielln, acrocarpum, sti-ictim,
acummatim et guianense; obscrvaudmn vero, limites
specierum in lioc genere, praecipue in sectione Elaplioglossi,
nimia incertitate laborai-e, ita ut numeri supra
dati probabiliter emendationem ulteriorem subeant.
Filices nosti-as denique in univer sum contemplantes,
baec observamus:
1. Flora Brasiliensis quoad Filices peculiare quid
seu individuale baud offert, quum neque genus proprium
babeat, neque tribu vel genere majore prorsus
careat.
2. Cyatbeaceae et Polypodiaceae inti-a Brasiliam
contei-minamque Guianam aegre specierum omnium
bucusque cognitarum alunt, quum in universa America
ti-opica proportione fere 45 : 100 repraesentatae sint,
ita ut e speciebus Americanis pauUo plus quam '/g
et minus quam '/j Brasiliam Guianamque exoment.
3. Brasilia- quoad Filices cum reliqua America
tropica in luiiversum bene congruit; nam in omnibus
ejus partibus Flora Fiücimi praecipue e speciebus
latius per Americam tropicam distributis composita
est, quum species endemicae aegre tertiam omnium
partem attingant et solenmiter in regiones arete circimiscriptas
resti-ictae sint.
4. Inter regiones Brasiliae pbytogeograpbicas a
b. MAETIO propositas Filicibus ditissima est montanonemorosa
seu Dryadum regio; observandum vero, banc
inter omnes perfectissime exploratam esse. Insequitm*
regio montano-campesti-is seu Oreadum, item baud
male cognita, pluribus quam dimidia specierum omnium
Brasiliensium adbuc exornata; paupérrima contra
calido-sicca seu Hamadryadum regio videtur, quae
tamen, sicut calido-bumida seu Najadum provincia
itemque Guiana, perfectius explorata verisimiliter números
speciei-um a supra exbibitis longe diversos dabit.
5. Filices regionis exti-atropicae sive Napaearum
fere omnes speciebus constant, quae ceterum inter tropicos
degentes Capricornum transgressae sunt, nec tamen
formis peculiaribus, nec austro-temperatis quae
boream versus in ditionem illam procurrunt
6. Filices Andinae cum iis in montibus altioribus
Brasiliae provenientibus affinitatem arctiorem baud
praebent. -
7. Fere quintam Filicum suarum partem Brasilia
cum Antiquo orbe communem babet.
621 POLYPODIACEAE: USUS.
DE QUALITATIBUS ET ÜSU FILICUM BEASILIENSIUM.
622
Quoad qualitates subordinum jam prius a b. STURMio
expositorum fere nil compertum babemus. Narratur
solummodo, Anetmiam iommtosam Sw. myi-rlias redolere,
et caudicem Osmundarum quarimdam mucilagine
adstiingente scatentem olim conti-a scropbulos
et rbacbitidem medicis inservisse; stipites Mertensiae
dicliotomae a vulgo Bras ili en si 'passim pro tubiolis piparum
adbiberi, auctor est Princeps MAXIMILIANOS
NEOVIDENSIS (Eeise I. 112.). Forsan, quum ab insulanis
Sandwicensibus Marattiae alatae rbizoma comedatur,
hoc genus etiam Indianis brasiliensibus nutrimentum
praebet
Cyatlieacearum et PolypodiaGearum numerosae species
qualitatibus apprime inter se convenire videntiu-.
Frondes omnium mucilaginosae, leniter adstringentes,
plurimarum subaromaticae. Caudex subterraneus plerarumque
amarus, adstringens, acridulus, nonnuUamm
vi specifice antbelmintica pollet. Praeter substantiam
adipo-cerosam, olea pinguia et volatilia, in nonnuUis
major muco-saccbari et mannati copia, in quibusdam
principium exti'activum dulce, in aliis acidum gallicum
vel tannicum residet. Plui'imarum rbizomata
et caudices multum amyli continent. (Endl. Encbir. 38).
Amyli copiosi praesentia, siquidem simul adeps
et tanninum desmit, singularum Filicum rbizomata
edulia reddit, tosta vel cocta, rarius cruda. Non multum
quidem aestimantur, solummodo necessitate urgente
expetita. Nominatur praecipue Pteris esculenta,
subspecies Pteridis aquilinae in Austi-alia et Oceania
divulgata'); sed etiam Pteridem aguilinam veram premente
fame in Bossia insulisque Canariensibus, panis
modo tostam, comedi legimus, et forte etiam formae
bujus speciei brasilienses similem usum praestant
Cyailiea medullaris, Filix in Nova Selandia arborescens,
medullam caudicis inferioris praebet, Korau
vel M ama k o dictam, quae tosta saporem rapae aemulat
et succo rubescente gelatinoso abundans insulanis in
deliciis est; de Q/aí/iCW vero brasiliensibus bac ratione
nil nobis constat.
Ceraiopteris tlialiclroides in Asia inter plantas oleraceas
habita, praecipue bcrbam jimiorem ad acetaria
largitur (Endl. 1. c.); num etiam in Brasilia simili
modo adbibeatur, baud comperimus.
1) CI. HACKHOUSK (le usu liiijus Fillcis iu Tnsinniiin adiiotnvit: „PI;is
ffca upon (he root WIUTC it liiis been fiiriicrt up by the piotigli,
mid III siiiidy soils tlic^' (liciiisuives (itnt up tlii- soil iu scardi
of It. Tlic Aboriyinos roust it iu llie ashes, peel off Us blnck
skin with their Iceili iiiid out it MÌih Iheir ronsted Kiuigiiroos etc.
In Ilio same way (lutt Europeiuis eat broad. Tlic roots possess much
mitrilive luatter, yet it is to be ob.'Jorvcd ihut people -who liave
been reduced to the use of It in loufi excursious tlirougli the bush,
hnvo bpcouio very weak though it hus prolongod life."
I'olypod.
Frequentior, licet ordinis conspicui proportione
satis rams, Filicum usus in medicina est. Duae species
lioc respectu majorem nactae simt famam et bodierno
adbuc die in apparati! medicaminum inveniuntur,
amba e etiam inter limites Brasilianos sparse obviae,
NepJirodium Filix-mas et Adiantum Gapülus-
Veneris.
Neplirodium Filix-mas usui medicinali rbizoma
offert, basibus petiolorum persistentibus obtectum, nominibus
„radix Filicis maris, rbizoma Filicis
m u n d a t u m , Raiz de Fet o macbo, Farnwurzel,
W u r m f a r n w u r z e l , Fern-root, Racine de Foug
è r e m a l e " pbarmacopobs cognitum. Partem tantummodo
apicalem bene adbuc vegetantem bi recipiunt,
radicellas corticem partesque omnes emortuas
removent, et reliquum aut integrum aut in pulverem
redactum conservant; quod qinim ulti-a annum baud
perduret, quotannis de novo praeparari debet. Saporis
est primum dulcidule adsti-ingentis, dein ingrate radentis;
praeter substantias in plantis imiversis obvias
copiosum continet oleum pingue virescens, parcum
aetbereum, resinam, tanninum et saccliari in crystalla
sese conformantis speciem. Exti'actum ejus aetbereum
substantiam pecuHarem deponit, quam „acidum Fil
i c i n u m " cbemici appeMrmit. Totum rbizoma vi
antbelmintica pollet, quam praecipue oleo illi pingui
deberi nonnulli perbibent. Usus, jam apud veteres
frequens, utplurimum contra Taenias est; pulverem
administrare solent vel frequentius exti-actum aetberemn
(„oleum filicis maris"). Cf. PEREIRA, Mat.
med. et al.
Nuperiore tempore e terra Capensi et Natalensi
rbizoma Aspidii athamantici Kunze, nomine radicis
U n c o m o c o i n o vel radicis P a n n a e, in officinas inti-oduxerunt,
quod prius eificacia antbelmintica superare
dicitur (FLÜCKIOEE, Pbarmncogn. 154).
In Brasilia eadem qualitate etiam Polypodia lepidopteris,
crassifolium, incanum (iX percussum, itemque
Asplenia serratum et tì-ifoliatum gaudere et conti-a vermes
praesertim taeniam in auxilium vocari dicuntur
(MAETIUS, Syst. mat. med. Bras. 62); idem Piso de
„Conambaia" sua retulit, quae verisimiliter ad Adiantum
teti'agonum spectat (Hist IL 233).
Adiantavi Capillus Veneris medicis potius frondes
pracstat, quas in officinis titulo „Folia Adianti,
H e r b a Capillorum-Veneris, Herva d'Avenca
V. d'Avencào, Frauenhaar, Maidenhair vel
L a d i e s H a i r , Capillaire deMontpel l ier" babent.
Aromaticae sunt, saporis simul dulciduli et subamari;
tanninum, substantianx extractivam amaram et oleum
79
4
21; •
>f H