t r i ' )
nomenque a 70. retro annis non innotefcit ? Attamen dillimujandum non eft,
Tournefortianx Methodi laudáForem'T'ac fuáíorem eximium exti tifie etíam
Guftodem; noftrüm Sabbati, qui plantas exhibere detredtaffet fortaífe, fi ab
ea recedere Editores velie intellexiflèt ; Tanto fiquidem in pretio, atque
exiftimatione apud horfiinetn experientifsimum eft Tournefortius , ut ab
aliis,-licet ingeniofis y fyftematibus prorfus abhorreat, ac plantas in -Horto
noftro ad Tournefbrtii leges difponere fatagat, approbante prxfertim Re-
verendiffimo P. Abbate Joanne Baptifta Mafatti, publico" plantarum in eo-
dem Horto Demonftratore ( Pratici Lcdoris nomen habet ) , ac in re Botanica
, & in methodo Tournefortiana peritiffimo, qua etiam in iuis Le-
¿lionibus fummo cum Juventutis profedtu uti folet, ut fe Romani Lycei
legibus accommodet, in quo Cl. Audtoris lnftitutiones una cum explica-
tione virium plantarum , ex nutu llluftrifllmorum Reformatorum parce ad-
modum ab Ordinario Theoricx Botanices Lettore tradendx funt. Atque hxc
in caufa fuere ; quare Bouchartius, & Gravierius Tournefortii methodum
propoiuecunt ; Sed" lóngíTgraviora rationum momenta ad earn eligendam me
impulerunt, cui & ordinandi plantas, & ftabiliendx methbdi poteftas hu-
maniffime ab iifdem Viris fa£ta eft .
In re Botanica hofpes plane fit oportet, qui , qúod jamdudum indicarunt
veré linceus Columna, atque eruditilfimus Geinerus ; docuere fubinde prx-
clariffimi in Arte Viri Linnxus, Dillenius, Royeñitís, optimum nimirum ,
& uñdeqúaque firmum fyfterfta condi unicè poflè a frudfificationis partibus ,
five illud ducatur a receptáculo ; quod primus omnium fecit Cxfalpinus, fy-
ftematicx Botanices'veré Parens; vel a feminis produótione, uti Petrus Ca-
ftelli; vel a frudlu, ut a Morifono , Rajo , Knautio, Hermanno; Boerhaa-
vio, aliifque peradtum eft ; vel a Corolla, utfecere Rivinus, Ruppius , Lud-
vigiüs, magnus Tournefortius, & nuperrime Wcrnischechius, Hillius &c;
vel a Gafycey ficuti poft Magrfólium prxftitit’Linnxus ; vel a iexualibus partibus
, antheris fcilicet, atque piftillis, ut ingeniofiffime perfecit Botanico-
rum noftri temporis facile Princeps Linnaeus ; vel a fobs Piftillis; inverfo nempe
Linnxi ordine,' ut fibi in animo fuiiìè teftàtur llluftr. Gòvanus (1); vel a necfta.
riis, quod alicui forté arridere poflèt; vel tandem apluribus fimul partibus una
cum Cl. viris Royenio, Hallero , (2) Alliono ; cariifimo ftudiorum meorum
focio (3), Scopoli &c. (4) ad naturale fyftema, quoad magis fieri poteft, imi-
tandum.
In tanta fyftematum varietate, qux homines ingeniofiffimi excogitarunt
ad plantarum indaginem, & planiorem, & tutiorem reddendam, illud ceteris
anteferendum , ac Juventuti proponendum, quod xque fecurum , fed
prx aliis'fimplcx y facile , Srjucundum videatur , nemo certe ibit infidas .
Neque enim omnibus Medicinx ftudiofis datum eft meliorem xtatis partem
fingulis evolvendis Botanicx SyftSmatibus impendere . Earn vero fecurita-
tem , fimplicitatem , facilitatem , jucunditatemque quum fola Tourfiefòr-
tiana methodus prxsefèrre mihi videatur, hinc fadtum eft, ut cjus deledturti
Editoribus, & Cuftodi Sabbati haud cunétanter approbaverim. Ceterum is
'ego
Hort. rcg. Monfpel. È ( i ) , Synopf. method, ilirp. Hort. Taurin.
(^^Enuinex.pl. Hort.Gottiug. autìa Sc cmcqd, G0tting.T7.fji - '. ' ( .4) FI, Caruiol.
[ m ]
ego non fum, qui dum Tournéfortium laudo, ejufqué methodum comple-
btor, alias methodos, & fèxualem prxfertim, qux noftra xtate quamplu-
res habet Admiratores., ac Sedtatores, aufim reprehendere ; eoque minus
contendere cum Cl. Hallero, principatumRajanx, vel Boerhaawianx methodo
(1) adjudicante . Suum cuiquepretiumlubens relinquo; attamen, quodfen-
tio , candide profitear. Sentio nimirum, (2) nullam haótenus prodiiffe metho-
dum, qux quatuor prxlaudatas conditiones fibi vindicet, atque utilis T y -
ronibus xque ac Tournefortiana éflTe queat .
In qua fententia ne temere videar verfari, opportunum exiftimo unum,
vel alterum refèrre eorum, qux Viri prxftantiffimi in alias methodos, tum
in ipfam T p urnefqrtii anirnadve.rterunf-1|M|Sqd-ne lonp-iorfim. auam par eft ,
omittam reliqua lyl'temata , tttm e a , qux a receptáculo , truótu, feminibus,
aut calyce'dedutfta adhuc imperfedta agnovit ipfe Linnxus (3); tum illud a
corollx xqualitate, & numero derivatum, in quo, licet primi Corolliftx
gloria celeberrimo Rivino debeatur, non leves errores adnotarunt idem_,
Linnxus, ac Royenius, qui in fua Flòra Leydenfi de Rivino fic loquitur --
Errorem proejirtim commijìt in eo , quod ob folum petalorum numerum, vel
levìflìmam florìs irregularìtatem quamplurima genera naturalia dìlaceraverìt t
undenec panca, nec leves inpraxi dìfficultates obortisjìnt - . Silentio etiam
prxteribo Wernifchechii methodum, in qua , cum totius fyftematis. funda-
menturn fit numerus laciniarum corollx , valde ancipitem, ac implexum
effe debere T yronem; nemo nonvidet: His, inquam, fyftematibus prxter-
miflìs, ut brevitati inferviam, perpendenda unice proponam, qux de cele-
briori noftri temporis. fexualijyidglicet methodo (4) monent in re Botanica
verfatifTimi Heifterus , Wernifchectiìu?T"1^3Ktìus. Hx c porro expreffis ver-
bis habet Heifterus. (f) - Quoniam partes genitales minus Jìtnt conJpeBce -
nec Jpe&antium' o culos fa c ile alliciunt, confultius effe duco , f i earum con formatto
in cotnparatione Jlìrpìum. prcetermittatur , 0 aiejjtcularum tantum femi-
nalium J ttu s, 0 numerus attendatur, & qùidem non ubivìs, fe d in plantis
taniummodo, qua flores imperfetos, fe u /lamíneos ferunt , ubi conBìtuendìs
Clqffibus ¡eque ìnferuìre poterunt, ac in florìbus per fe Bis petalorum Jttus, &
numerus ; Optima igitur, & natura maxime confentanea dividendi ratio vi-
detur e jje , qua a Jìoribus, è? bos fubfequentibus fiuB ìb u s , fe u feminibus
petitur fifV. -- Heiftero concinit omnino ÀVernifchechius qui fic ieribit (6) -
A t vero quum in hoc (Siftemate fexuali ) Bamina fap e numero vix conjpicua,
filamenia caBrata : aut glandulifera Baminibus aj/beiata, Dioecia , Poly-
gamìa, aliaque Botanices Alumnorum ingenìa haud modicum fatigare mihi
vìderentur, Corollam pro fa cilìo ri ajfequenda talìs cognitionis ìndice capef
fendam duxi - Rem tandem penitus conficit Xaverius Manetti multis in
Botanica meritis illuftris, ac mihi Amic/ffimus, cum Tournefòrtianam methodum
prx fexuali commodiorem Juventuti demonftrat. Juverit integrum
Auòloris locum, quamvis paulo prolixiorem, exfcribere, cum prxfertim iru,
b praxi
( i ) Ópiifc. Botan.deìnethod.ftud.Botan. finepr*ccpto rc. - plurimi, ac prxfertim Dodiilpmus Burkardus jamdiu
( 1 ) Quidquid acriter opponat methodo Fraceptoris. Famigera- ante Linnxum ejufdem principia indicaverint.
tiffìmus Vaillant in.A. R. P. anno 170 ò . • • - . (5 ) In Epift. Burkard. ab Heyfter. edit. anno 17*0.
( 3 ) Clafs. pi. ’ ( i ) In Prarfat. dé gen. plant. fecundum num. lacin.
(4) Hujus aucìsrem agnofeo clariflìmum Linnsnm , etfi , Corol.