D I S S S * E R T A T I O P H I L O S O P H I C A
§. L I . Quanam vero de cauflà abforpti humores afcendanr,
haud adeo manifeftum efl, Aftionem enira tubulorura capillarium
humoribus abforpris ad illam altitudinem, quam plerasque plant®
obtinent, elevandis ineptam eflè, calculo facile evincitur. Confiât
enim quamplurimorum Phyficorum , et præfertim accuratiflimü
M osschenbroekh obfervationibus, altitudines, ad quas aqua in tu.
bulis capillaribus afcendit, eflè in ratione inverfa diametrorutn (a).
Obfervavit flmiliter in tuba vitreo ex. gr. o , 08. linearum aquam af-
cedere ad altitudinem o , 46. linearum. Si itaque fupponamus, tu-
bulos capillares vitreos et plantarum vafa ejusdem diametri poliere
æquali vi attraélrice, facile detegitur ex cognito vaforum diametro
ad quamnam altitudinem humores in fingulis plantis hac vaforum
aélione elevari poflènt. Sumamus Salicem pro exemplo : in fegmen-
to longitudinal! tenuiflimo, dimidiam lineam lato, e trunco de-
fumto numeravi 65» vafa. Si ponamus diametrum cavitatis finguli
vafis adæquare f diametri integri (quod rei proxime accedere mihi
vifum fuit) erit cavitas finguli vafis fere , | 5 unius linete ;
fi ergo ad diametrum hunc (o, 005 .1m.), ad diametrum tubuli vitrei
(o , 080. lin .), et ad altitudinem, adquam aqua in hoe tubnlo
afcenderit (o , 46. lin.), quæratur quartus numerus proportionate,
Diamï tubu lorum. Alt it: afcenfiis,
o , 005 : o , a8o = o , 46 :
3680 J 7,36
00 ■ rr 3P* Differt. de tubulis capillaribus vitreis, quæ. e'ft-in- collectionc ejus
Éhyficarum.Difièmtionuin-pag. 296..
S E C T I O T E R T I A . 53'
apparet , attraftione vaforum abforptos humores nondum ad altitudinem
pollicum in Salicis trunco afeendere poflè.
Præterea affione hac nequidem in minimis plantis humorum mo-
tum abfolvi, exinde manifefliffimum efl : quod omnes tubuli capillares
abforptos humores ingenti vi attrahunt, et retinent. Obfervavit
D. Martin , fluida tubulis capillaribus contenta, tanta vi ab
illis retineri, u t , licet ofto menfium fpatio radiis folis exponantur,
ejus tarnen calore non avolent, aut in vaporem mutentur (« ) , Multa
alia exilant exempla, quæ fluida a tubulis capillaribus permagna vi
attrahi comfirmant. U t unicum afferam: nonne aqua ab ipfo ligno-
tanta vi abforbetur , ut hujus expanfio, hinc orta, cohæfionem faxo-
rum et lapidum molarium deflruere valeat?
Sufficient hæc, ni fallor, ad probandum, peraclum fore omnem
humorum in plantis motum, quamprimum vafa forent repleta,
nifi altera adeflèt cauflà, quæ contentos humores in iis protruderet..
Hane diverfimode quæfiverunt Philofopbi.
§. LU. G rewios in utriculofe plantarum compage illam haerere-
opinabatur, cujus cellulæ, feu veficulæ (uti has vocat) juxta ejus-
ffentenciam, bumoribus adeo implerentur, ut vafeula fuccifera, quse
illis ambiuntur, comprimèrent, et contentos fuccos hac ratione pro-
truderent (b). Verum fponte cadit hæc hypothefis, dum lignum-
arbornm, quod folum abforptis humoribus in illis elevandis di-
catum efle, probavi, nullis talibus veficulis gaudeat. Horizontales
enim illas ligni ftrias, quas Grewius veficularutu congeries efie
G 3 opi“-
(? ) Philaf.Bntann.Se.dc.. 1. pag. 21. (£) Anatomy of plants, libr* 3,.
5 i