ijï.
b De Bdlo Glldonko
fub inilium
Pontificibus abfen-
tibus romani agri
fqualor.
C Hkc conferantur
ea ¡ qua tùm ntt
fcrip/îmut lib.l,
. Rom. Cfli ^ a lita i,
tap.^. tùm babentur
in Cenfti(,xix,S.Fii
^ i n t i SuUar. vct.
/.1.946.
A u d a C{nt copia à
fe culo x v î. ob reili-
tutamaratrisopcrâ.
perfeveraffe, clarè nobis teflatum facit ' Symmachus
in epiftola ad Imperatorem, in qua Principem orat,
ut oeternam Urbem velit re magis, quàm fpe tut am
effe. Nam fuhdit-csjîate jam proveffâ, cum exAfri-
canis partibus minimmn devehatur, non inani tan-
gimur rnetu, nè res annonaria in graves cogatur an-
gujiias . Atque hinc meritò Celebris tunc temporis
Poeta Claudianus “ Romam ipiàm, negatis frugibus,
omninò fqualentem defcribit, voce tenui, tardoque
gradu ad Jovis genua fupplicem bis verfibus.
Roma precor : Aliferere tuæ Pater Optime^
genti s
Extremam defende famem. . . .
Et inferiùs
Pot mibi pro ?neritîs Lybiam, Nilumque dedere,
Ut dominam Plebem, bellatoretnque Senatum
ClaJJibus æjiivis alerent, gemino que vicijfm
Litore diverjî complerent horrea venti.
Maximè verò iènfim collabente Romanorum potentiâ,
barbariique Nationibus Italiam omnem, & Latium»
potiffimùm ferro, ôcignevaftantibus; tùm poftea Sum-
mis Pontificibus Avenionem fecedentibus, Romanus
Ager aratorem defiderare, &, ut Cicero de Siciliæ
campis contra Verrem ajebat, lugere dominum vidc-
hatur.
XXIII. Contraverò, faventibusSuperis, reparará
xvi præ cæteris ièculo per eofdem Romanos Pontífices
Latii fortuna ; ' cùm audus effet Incolarum nu-
merus; neque ab externis regionibus comrneatus ampliùs
aiportarentur, neceffe fuit manum rursùs aratris
admovere, terramque montanis etiam locis fubigere,
aevertere; hoc eft, decurrentibus aquis, ex tertio poftulato,
maximam telluris copiam in Tiberim evehen-
dam iubrainiftrare. Potiffimùm verò, cum plerique»
luci in Agro Romano Dianæ, Æiculapio, aliifve coe-
cæ Gentilitatis Numinibus olim facri, quos propterea
cæ-
XXXV
cædere nefas erat, per ætates Pii V., ’ Gregorii XIII., 4 c™«,«;.,.
& Sixtt V. adaugendam remfrumentariam excififuerint,
eâque ratione niollitum iis etiam locis folunu
novam flumini arenam fuggefferit. Atque hinc certè
fadum, ut intra proximum fefquifeculi ipatium nonnuüi
animadverterint, ac præfertim Audor Thefauri t ww
politici, ex quibufdam montanis Oppidis Ipedari loca
in montium verticibus extruda, quæ olim minimè tóenme è mo«iû
cernebantur: nimirùm quia interpofiti montes nunc
aratro profciffi , ex décidais pluviis imminuuntur :
undè profpedum, quem prohibebant, libéré aperiunt.
XXIV. Non eft igitur mirum, quod in tanta
feculorum viciffiitudine, divifo flumine, ejuique curfu
deflexo, latiorique fado alveo, reftitutâ re agra-
riâ , fed Tiberis Curatoribus ( quorum munus non»
ultimum erat prohibere, quominùs domorum, ftabu-
lorumque fordes tàm libere, ut modò fic, in flumen
projicerentur ) Curatoribus, inquam, unà cum arte»
coardandi, purgandique majores Tiberis fauces omninò
fublatis, uberior nunc terræ, cçnique cumulus, in gu“r¿'cónduCo?'
afllduam, latioremque litoris aggeftionem, quam cernimus,
deponatur. Quæ quidem aggeftio non parùm
per intervalla augeri quoque folet à ventorum præcipuè
occidentalium impetu, quibus ampliora Tiberis oftia
noftris magis, quàm prifoorura temporibus obveriàntur,
& arenarum tumulis, qaos S c anni vocanï, opplentur;
iadumque proinde eft, ut quæ modò à Tyrrheno Mari
illùc Naves appellunt, fi prægrandes fuerint, nullum
plané aditum, difficilem verò etiam minores in-
veniant. Ç^is iànè noftro ævo vidit unquam, aut
ubi pofteritas vifura eft ( nifi Tiberis cura in prifti-
num reftituatur ) Triremes per flumen Romam uique
proyedas, quemadmodùm Sixto IV. regnante facillimè
oentigit ? Hic enim Pontifex folemni die Corporis
Domini poji Sacra in ^ Vaticana Æde peraSa , comité
Senatu, Ciiriâ, Cardinalem Oliverium Cae
i j raf