XX X
XVIII. Sed jam præfentio, Marcelle Sapien-
tiffime , peripicax ingenium tuum ex iis, quæ tanquam
poflulata icientiæ hydroftaticæ pofuimus, fo-
lutionem noftræ quæftionis antevertifte. Scilicet ideò
proximioribus temporibus proportíone longè majori,
quàm antiquis, litora utrinque ad Tiberis fauces proferri
, quia noftro potiffimùm ævo duæ aggeftionum
caufe largiùs cumulantur, atque junguntur, videli-
Ex tamiuuta Tibe-cet dimiuuta in Tiberinis aquis velocitas, & auda»
ris velocitate , & . . /-» , I T ” - * / '
auda terreorû cor- in eiidem terreorum corporum moles, bx utrmique
porum mole quæftio . • • • • / ‘ • l ' i l * -
refolv itiir, enim complexione principii lacilè deducitur , non
folùm per noftras ætates ifthæc latiùs, quàm olim au-
geri litora; verùm etiam in pofterum rebus ita iè ha-
bentibus, quàm latiffimè unà fortè cum frequentiori-
bus Tiberis in Urbe alluvionibus audum iri.
XIX. Diminutà porrò velocitate Tiberini noftra
magis, quàm antiquorum memorià fluere ex eo
manifeftum fit, quod imperantibus Regibus, ac Senaci.
r florem Rom,-tu dcffide Romanam rem adminiftrante, idem fluna
re velocius T i- . - c • i n beri,iæt.,uædec.ir-men per unicum alveum, & quidem angultiorem»,
maximè verò ipfo in oftio, quoin Mare influit, hoc
eft majori cum aquarum altitudine, fou pondere in
pelagus exonerabatur. Idcircò propter magnam illam
velocitatem ex primo poftulato quidquid Tiberinis
undis admixtum erat ( erat autem plerunque non pa-
rum, cum per uni vería Regum tempora, ôcfub Rei-
publicæ initium jugera Militibus ad forendum daren-
tur in Latió ) quidquid, inquam, admixtum erat,
ultra litus, & intra pelagus magnam partem difperden-
dum, ac difiipandum ex poliremo poftulato ingenti
cum vi devehi oportebat, quàm fequioribus ætatibus,
in quibus fluviolus ideò ex Tiberis alveo imperante»
"fJFATFZ Claudio‘ a.à dexteram propè Mare derivatus fuit, ut
ffflZ "ÌmA pet illum, non tantùm merces in Portu facilè onerari,
¡u 'dattSii I exonerarique poifent; verùm etiam , ut elevatis ca-
taradis, cùm claræ decurrerent aquæ, cçnum, ôc fordes
xxxj
des ab eodem Portu facilè detergerentur. Sed interim
fumma poftulabatur operarum aftiduitas, ut quæ à di-
vifo flumine props litus fubfediiTent corpora, coarda-
tis faucibus intra Maris finum velociùs abriperentur;
quod quidem confilium multo ab hinc tempore in»
Tiberinis faucibus defideratur : qua enim parte am-
plior flumini patet in Tyrrhenumingreffus, aquæ ipfæ
corrofis ripis penitùs exleges noftrà ætate decurrunt.
Quamobrem arenæ illuc advedæ, propter diminutum
in majori, quàm oporteret, illius oftii amplitudine»,
aquarum pondus, atque adeò velocitatem, non ultra,
fed props litus deponuntur. Quod quidem experimento
in omnium oculis pofito ad emiiTarium fluvioli
quintam, aut foxtam circiter partem aquarum»
excurrentium per Tiberim derivantis, contrariâ omninò
ratione demonftratur. Nam cum Architedi ad
navigationis ufum diligenter oftium illud detineant,
coardatum per ieriem utrinque longiffiimarum trabium,
quæ inter fe ad ángulos redos ita difpofitæ funt, ut
intermedia fpatia iàxis, atque arenis oppleta, fobdas
ripas , anguftis invicem fomper intervallis divifas,
aptè conftituant ; ideò adauèia ibidem aquarum altitudine
, ac pondere, proindeque accelerato curfu, hoc
eft audis momentis impetus, ac percuffionis fupra»
momenta ipfius ponderis tùm fundus altiùs excavatur,
tùm quæ admixta devehuntur corpora longiùs, latiùf-
que, fuperatà occurrentis Maris refiftentià, facile pro-
pelluntur. Atque hinc fit, ut fex ab bine annis, ex
quo cçptus fuit ejufmodi lapidum agger, nonnifi te-
nuifiimum Portuenfi in ora augmentum litoris anim-
advertatur. Quæ iànè res, fi ad patentiores Tiberis
fauces propè Oftiam in ufum revocaretur, non dubi-
tarem, quin Oftienfes quoque aggeftiones, præfertim
in direètum, fenfim minuerentur.
XX. His accedit, quod, cum TiberisCurato-
res folertiflimè olim providerent, ut aquarum curius,
quo-
Majores Tiberis
fauces fine ulla le ge
laxatis ripis a-
quas evomutit iju*
Ma rc.
Secus oftium fluvîo-
li arce, & quomodo
coardatum.
Hinc adaudâ în a-
quis velocitate tùm
fundiis alcius cava-
tur , tùm arenæ lon-
gius ab oftio propel-
iu nnir.
Idem contîngerct
in amplioribus T iberis
faucibus , fi
coardatæ detiucré-
Tiberis Curatores
folerter provide-
b a n t, ut flumen red
à decurrcrec.
(■Hi