Mí
XXVI PR O L E G O M E N A .
Dicnicnsis fi Poenamoíc ' : inqiiP universum hcmisphierlum australe ulira K laliludinis. non ob
gclii h>lierniim Irigidius vocabcris , sc.! polius ob reslatos alguiioifs. Velul in Torra Dirmeli (lat.
JDSlalcTiietlia Ihpmiomelrum 'cpnlum parlibns di%isum consisllt inci-idio. s.Tpissiine non ultra
la"—14° I'l ill liltore Palagonico ac Oceano adjaccnle, ubi sol (iil ad PromoiUoriuni Septentrionale'
Laponia:) ob coolum inibilum fere perpetuo langiuH, inler parallelos 48 ol 58 graduimi lalitudinis
auslralis, mensis fcrvenlissimi calor non ultra 6'.6—8%2 assiirgit; contra Polropoli et Umece (lat.bor.
Sg.'íG' el 63.''5o')<-'st iSSycl if. Cliurrucn in frrlo Ma{>ellanii'o, inter Morro de Santa Agueda et Cabo
Victoria , lat. 53—54graduimi, restato, fere singulis diebus , niveni in naverii delabontom vidit. E o d em
looo ', mense Deccmbri, sole per spatiuni i8 horariim inoccidiio, Ihermomctrum numqiiam ' ultra
11°,2 coiisistebal, qiimn contra poregrinator oeculatissinius , Li'opotdus doBiicli®, in Laponia, para-
Icllo 70°, Altengaardirej at! aG"; adsicndere obsonavil. Sub 60" latitudiiiis australi?, qui in nostro
hcniisphario lore parallelo Petropolitano rcspondet, Cook I'l Forsteri • calorem aeris , media aestale, .
non 2°,2 superare , el quotidie aquam in navi geiu conslriugi animadverterunt. Immo in extremis
Laponifc, laliluilinc boreali 70-, pini in altitudinem 60 pedum eniicanl., ciim in Crclo Magellanico
, et in Insula Slatuum , juxta portum del ano nuao, Fagi et WintcrEB aliquantum procera; »
tantum non pro miraciilo babentur.
Qui bus argimienlis palei. liemispliícrium australe a boreali mullo minus diilerre temperie annua
media , quam caloro non codem modo a?slali et byomi dislribiito. N a m ultra 48" latitudiuis,
polum aniarclicum versus, fcstatos hyemib.rs Telone, Gadibus vel llomas assimiles sunt.
Contra , ut ¡am supra monuimiis, propter gelu liyemale minus incitatum, stirpes q u i d am cPquinoctiales,
Ibliis sempei-vircnlibus, loogius in zonam tcmperatam australem excurrunl. Ulcoque, priusquam
ab hoc argumento rocedimus. illud siibjicianius . non ubique verissima esse, qu® in libris physicis
de majore frigore lerrarum australium in universum , nostra tempestato, tradunlur. Ts'am ut non
negamus, homisplia>rium australe, observante AEpino , ¡¡j, vel, secundum iheoriam Euri perpetui
.Tquinoctialis , fngitlius' esse, quam altorum, et pokim antanticum campis glacialibus pcrennibus
latius circumcingi ; ila ilbid constai, sub parallelo io" latitudinis austr., torram non lam inlesto
Irigore premi. quam in Borussia et (?aiiada boreali.
Comparatis ¡am , secundum distanliam ab aqualore, in locis vix super mare surgentibus , stirpium
disti'iíútione et cccli temperie, superest, ni de iitro<|ue argumento disseramus , ex planitie ad
montium verlidbs sempornivales a dsc on den tes. Qua? disputatio eo magis ad hsc Prolegomena perline!
, quod plerieque plañiré, in hi.s voluminibus descripta;, Flora; a;quinoctiali alpina! attribuenilíe
sunl ; ulquo lector , quotios altitudinem locoruin , (v. c. Lox<c, Ibiguie, Caripos , Xalapcc ) singulis stirpibus
subjeclam videt* simul el aeris temperiem qua quaique gaudot , aceuralius noscal, Collati.i
• Novs Zetancliffi pars auslralis, tau ¿6». Sub parattetis 43lai-ausl.r., long. or. Par. i4o=-.6o», Coot^ius
royage, I. II, p. 3io, ) mense Julio, media lijcmc, ilicnnometrum incriciio ptenimquc inter 8 cl 11 gradus consisicrtvidit,
quon> mense Januario RomE CUl-¿i'-53') meridie rarissime u-^ia'.S iiolal. Parisiis ( la!. 48°.5o') calor mediiis
meridianus J ami ari; csl 3', 7. Arngo in Bull, dc la Soc. pliilum. i8i/h Ocl.p. { ¡Mhillarililrc. Plani. íioe. Ifoll.Sp. I. II. p.xao.)
• Freycmcl, ,/>. 67 f/^97. Calor mcridianus islivus in insula Dicmun ( Jan. — Fobr.) 17"; Parisiis a
= .Caji Nord C la'- 71M0') in insula MagerU, ubi temperies media mensis calidissimi non ultra 4-8», mensis frig id issi mi
non ultra-5',5.
' Prajsertim inter Cabo íSegro el C. de las Vírgenes.
' Beliirien ilei l'iage «fe la Fregala Sania María ile la CnifM 1787 , p. 3oo. {KrusensUm , Reise um die tVcll. t. I. pag. 95
el io5.)
' ReUe nach Lapland, I. II. p. 4-
' Reinh. Forsier, Olaavalions, p. iq.
• ¡'¡age al ülafellanes, p. i65c(3i6.
° ym'osíin Journ. dtVhyí. , 38, p. 367. Humb., liei. h'sl. I. I, p. iijq. Aculissimns vir,Ricli. Kinvan, amilarum liemispliíeriorum
dilTerentias ¡estivas ponit, inler o'—4o° tai.,= ¡I,-. i3,5 ; inter io' 01 So' tal., = 1; : 95 inter So» et 60' tal.,
= 4:3. {/riiA. Tr. vo/, 8, 4«70
P R O L E G O M E N A . XX.VII
loci et altitudine et a polo distantia, videbis, jugis looo hexapodas super Oceani superliciem surgcnlibus,
in nostra continente , sul) latitudine bor. 4li". calorom annuuni Laponia; esse ; in plaga
oequinoctiali. Calabricc et Sicili.-e. Nani prima: looobexapodoe, qiiibus in media zona temperala boreali
e locis planis emergis, aeris calorom medium annuum 12" minuunt ; ol, ciim eandem «liriorentiam
inter temperiem m ed iam annuam paralìelorum 46' et 65» lai. bor. invenies, 5oo hex. respondent
g.'So' lalitudinis ' , vel 5o hex. loro l grad. latitudinis.
Exponam nunc lineamenta Geographic plantarum in diversis zonis, ab oequalore uscjue ad circulum
polarem, quo uMa phylographicn in principio voluminis illuslrabilur, quam cave, no cum
tabula limiltim nivalium* vel c um imagine Andium', plantarum slrigas exhibenlo , stalimque post
reditum m e u m in Europam edita, conCundas. Tabuloe islas pliysico-botanica;, ut geograpbicoe ,
elsi similitudinem quondam pr.-c so lerunt, tamen acc.uralius inspicienlibus diversissimoe prorsus vidobuntur.
In illa, de qua bic agitur, nunc primo tonlalum est, uno intuitu oculis subjicere limites,
quos, sub unaquaque zona , nives perpetua; aorisque rarelacti IVigora plantis arborescentibus ponunt.
L Z O N A AE Q Ü A T O R l A L 1 S.
Monlance gentes regiones omnos suas nominilnis dislinguunt, ex temperie singularum potilis. Sic
Persa, tjui Iran incolunl , ab Euphrale usquo ad Induni lato païens, loca ubi aer valde calidus est,
Cue/T/jiiV vel (yi/emííA.ti> vocant ; loca frigida Sn-dsir vel Senlrhsir. Peruviani in lingua Quichua,
qua utuntur, dividunt terram suam in planitiem. solis fcslu lorvidam , Y unen , Pampa vel Cofiipurha ;
in region e m mi lio re aere gau don lem , C/íflHj/jí-I'wícn ; in region om frigida ni nionlanam ,
Coloni hispani de iisdem locis vocabtila f/eira cu/ieole, Imipladti çi fría, usui-panl®. Quam triplicem
tomperioi differentiam sequonles, consideremus primo eam America; ineridionalis zonam, qn;e
a circulo {equatoriali 10 gradibus septentrionem et austrum versus abest : deinde , quam Novìe Hispanioe
pei-agravimus partem inter 17°—21° lalitudinis boi-ealis
A. AB /OEQUATORF- AD 100 LATlTtlDlNrS BOREALIS KT AljSTRALlS.
I. Reoio CALID.\ . {Tierra caliente) all. o—200 hexapodarum, Iron dosa et herbida, sub torrent is pi agre
sidere sita , cui incilatissimus calor et ubi icternam juvenlulem sortita est lellus. Decideutes
frondes omni anni tempore renascuniur. Terna luxuriaiis slirpibus arborescentibus ; absunt
tamcn pi ata florida , ubi herba; gignunlur tenera; alque molles , Europx borealis precipua
decora, (Alt. baroni. 28P-2'- — 2 7 V'o'')
a) Temperies. Calor médius annuus 3o°—23°.
' liumh. , Helal. h!sl. I. /, p. 5Í7.
• llumb., Aliai gcogr. et phys. Ju Noi,^. Coni. PI. l
' Tableau phys. Hrs regions équiuoxlales.
' KSinpfer, Annai. tcoii. /^«r. IV,p.-¡-;.
' Ilumk , KipagneW-I • p. il-
' Qiio5.«:qiicntes paginirompteclunlur números, etcalorem medium annuum et temperiem diiirnam ut noci urn am referentes
, sumnia solertia ex magna ropia olismationiim meteornlogicariim tiausi, per ilinerisdecursum in Ainmra squinoriiati, a
superficie maris usque ad SoiS tiexapodanim altitudinem inslilnlarum. Ad compuiandos calores medios annuos siiigulnrum
tocorum iis ndur.lìomhu.' usns sum, quas tiora observationis mcnsesque flagitare videbaiitur ex analogia lororum r.ircumjaivHlium.
Ubi numeri thormometriri locorum nominibus apponunlur, calorem medium annuum nolani- Loca, quorum
constitutio alraosptiffirica fere «quo accurate esplorala est, ac l'arisiorum ,Londini et (lencva;, sunt : Cu mana, Caracas,
Sama Fe dc Bognia, (^uilo, Veracruz , Mexico, Havana. Vix opus est, ut monoamus, inter tropiros oppido paucas obscr\'
aliones ad cogiinsrendum calorem medium annuum sufficere. Quos iiic posui numeri intcrduni ab illis (tiflerunl, quos
in Gcugrapliia ptanlarum ijuuiidam volgavi ; <)iiandaqm()fm continuo, posi meum in Europam reditum, universas obsern
polui, quantum postea , decem a n assiduo labore, effeclum ei
Ü