M PR O I . E G O ^ r E N A .
lin?o voliimina sparsiin cniijcci aniniaflvcrsiones do. divprsllah
alliUidine locoriim oV de geographia planlarum i
uno obluUi naUirani rerum quasi e specula inluentes, ratnui in singulis liasrcanuis,/o/w/cmj/ni
<¡uas¡ (
modo in cuig^ts/u hihoranlium Nonnulla ila que pr-xlanda sunt, prim urn de copia planlarum Americanarum,
IT.OLEGOMF.NA. VTI
cocli
ot. Ipinpevie Novi Orliis, de
Linam suinmam revoccm: quo
qua? nostris temporibus bot;iiiicis innotuerunt; deiiitlo de animalium salorumquc natura
uln<|ue orbi lonimunium ; dcnique de ralione el legibus, quibiis, sub lorrculis plagre sydere,
plaul.x phanenigama; per dccliv'ilates montium dislribut» sunt. Qua; argumenta slylo prcisso et
quanta potuimus coiicinnitale persecuti sumus.
niin,Uim in America
urn cKichintqiiinquc
s tracliis sxih ea co?!!
¡Ulti Iribus gradibus,
Piantai asquinoclialcs ' , quas cum Bonplandio per dccursum quinque a
meridionali, tum in Anlillarum insulis el regno Novie llispania; legi, nn
millium octingentafum ad sex niillia spccierum. Terrariim quas perlustra-«
conversione silus est, qua ab a?quiiiocliali circulo septenl4-ioncm versu
austrum versus duodccim gradibiis distat.
Ex quinquics mille quingcnlis speciebus phanerogamis a nobis in von ti s , ter mille nova? et
Botanitis plane incrognilat sunt, quaram majorem parlem nunc primum iu lucem prolatnri simius.
Quod scienii.-c incrementum eo minus exile tibi videbitur, quum rcputaveris, in Syslemate Vegelabilium
a Willdenowio annis 1797-18C1 edito, exdusis lilicibus, non nisi ter mille centum octogiuta
octo plantas America; ¡equinoctialis recensitas esse, el tolam plianevogamarum messem, tot
peregrinalionibus et tanta hominuni insignium in<luslria ex ISova Ilullnndia allatani, luicusque
ter mille octingentas species baud excodere ^ Si quis quairal, qui tanta Americanarum planlarum
copia a nobis reportari poluerit, non is illud sulerti<e nostra; et gnaviori studio tribuendum puipt,
sed consideret, Teir» auslraiis fere non nisi litlora ex.plorata esse,s<cpe nuda , solis a;slu exusta
salso aillala, quum nobis contigerit, in media continenti, per iter undecies miliies millium
longitudine , sylvas , canipos , et altissima totias mundi ¡uga esplorare, quibus sub eodem parallelo,
propler calnrem aeris cum altitudine decrescenlem , pianta; diversarum zonarum , veluti per strigas ,
alix aliis
Cogitanti mihi sa;penumero.
laluit majore
•ogranater
deled at in
casibus alque periculis obnoxiam , spes juveniles meas non iefellisse, hoc lamen r
forsan iructum botanicen ex itinere nostro capturam (iiisse , si aliis el inter
dislracli , non lam magnani partem Andium Peruvianarum , Quitensiiim , "Na>
Mexi.-anarum perluslrassemus. sed annum integrum in cerlis regionibus nssemus morali , verbi
causa : Esmeraldíc iu sylvis Orinocensibus, nullo antea botanico visis, ad radices nobilissimi montis
DuifhT; in temperatis Nov» Andalusia:, ubi cocnobium Caripense situm est ; Ibagua; in declivitate
iugi Quinduensis; Tomependa; in Provincia Jaen de Bracamoros , quam Amazonum fluvius intersecai;
in pago Oña, prop? Loxam Penivianorum, propter fauces montis Saraguru : Xalapa;, in
clivo jugorum Mexicanorum , inter prrccels® inagoitudinis montes Pico de Orizaba et Coflre <le
Perote^ In quavis enim terra; regione s\ml certa loca, peregrinaloribus hituris commendanda,
qua propter felicem aeris temperiem , campos montibus disliiiclos, aqunlariun atiiuidanliam , pra;-
cipue ad gignendas planlas apta sunt. Sic, monente H. Brownio, in zona temperata I Novte llollan-
. Scncoa, Nal. Quasl. LH. i. EdU. Lvgil. iCSr,
rtiali circulo nascuiilur, sed qiia2 in tola plaga a trópica Can
í Roh. Brom,, Gmcral Rrmarh on Ihe üolmy 0/ Terru ylusln,lls . p. í el 55. Jai
Lonilinensis Frases , nuem ob mulla ii. nic róllala suavissimiquo sludii plena olHi
orienlali ^'ova; Hollandi® ad millc spccics planlarum rollcgcrai.
' Quurum Iría leutam naulicam vcl a85o licxapoilas v«t ¿ gradus aiqualoriales cITifi
• Ex Obscn alionibus aslronomicis nosiris : Esmeralda , tal. bor. 3». 11'. lonsil. G8\
Ibague, lal. bor., C 27' long, j f . 4o' ; Tomcponda,
4OI Xalapa, lal. bor, 19». 3o'. long. QQ'. I5'.
•amprolienili, qui sub ipso rcqnim
> Capriforni proveninnl.
Icner. Eque.s Bai.b . UegiiB Sociclai
long. 80». íc' f 'Oña ,
collectarum inter parallelos Iriginia Irin
a siiscrpta , 1am vastus
li scrulari contigli , e*
, qua; in Novo
di.T dimidia pars omnium specierum luicusqin
ginta quinqué graduimi inventa: sunt.
Quum in nulla alia peregrinationp per torras continenles , Botanices ca
tractos plaga; asquinoctialis perlustratus sit, quam quern Bonplandio et r
planlarum copia a nobis invenía ronjecliiram inire poleris de summa speri.
Orbe inter tropicos nascunlur. Pbanerogamarum »quinoctialium, quas America sibi vindical , numeriisa
Willdennwo recensitus, compiei diimta.xa11er mille ducenlas species. Si his addas inulliludinem
planlarum a Ruizio el Favonio in Flora Peruviana el Chilensi vulgalarum el in eleganlissimo Encliijuarta
vel lerlia parte augebilur : adeo ut
1 qualuor milliaquingenlas elllcianl. Supersunl pralcrea
ridio Personii receplanmi ,
qure jam publici juris lacta; s
ìierbaria nostra qu» l'ere tei
thesaurus planlarum Novog
tunsium asscr\-alarum ; speci
que qua;cunque in expedilio
Peruviano, in provincia Quii
vulgata siml. Quibus
esse suspicamur, ni
millia planlarum phanerogam a rum
nuUam menlionem fecimus collectii
socius in longa expedilione ad Am
mille plantas novas exhihenl ; Ruizii et Pavonii collecliones inedil.-e ;
analensium a celeb. Miitisio lecUirum el in urbe Sancta; Fidci Bogos
Mexicanse a Sesseo , Moziiio el Cervantesio in Hispaniam missa? ; denile
snmmi navanlii, Alexaniiri Malaspina;, a Ludovico Nòe in liilore
:nsi, in isllimo Panamensi elin regno Mexicano leda, nec a Cavanillesio
rile perpensis, deduct is plan lis quas va ri is herbar üs peregri na torum communes
no inficias ibil, jam ho<!ic boliiiiicorum studio alque solertia plus Iredecim
oclialium ex America in Kuropani allata esse. In hac summa
popularis mei, Thaddici Ha'uke, qui quondam Malaspin<e
occidenlalis lillora el Tnsulas Philippinas , nunc ler.icissiiler
1 Cochab colit, ubi
Saiila Cruz de la Sierra et Oruro Andium monies
IS Begni Novo gratan en sis cclsam planiliem
iensis , inter peregrin alores rei herbaria;
Augusti el Seplembris anni 1801 , singolari
uscunque cumulaveral rerum naturalium Ihe-
13, fere nil pr.-cter novas species plianerogamas
¡nentur. Qua; copia summam nrcunditatem baumdiscrpulis
suis , non nisi campos Bogotenses,
mam provu
mullijugis herbis medicinalihus ' scateni.
Josephus Ccclestiniis Mutis , qui per qiiadraginla an
perlustravi! et cui inclylus Botanices reformator Up
American® studiosos palmam tribuif, mensibiis Juli
amcenilate atqiieliberaliUlenos hospilio recepii el que
sauros ofliciosissime nobis palel'ecil, Figura; Mulisiau?
exhibentPS, numero tluorum millium ducenliinim coi
rum rcgionumdemonslrat, ((uandoijuidemMulisiiis.
Slariquilenses el Pamphinenses perscnitatus, ultra urbcm Ibagu.-e, in Quinduensiimi et Er\Ti
Andes* penetrare baud potuerit, Tania aulem, in hoclraclu, est planlarum diversilas, ni. in ipsa
planitie montana Bogolensi, lolannisperlustrala , inter urbem Sanctic Fidei el nobilem Tequcndamip
calaractam , Bonplandio nova quoque genera invenire conligerii Evpeditio bolanica Mexicana, ul nobis
relulil amicissimiis Cervantesius, Botanices Professor in Universitale Ca;sarea Tenochiillensi ,
quinquiesmille planlis scienliam noslr.im auxil, per «lecursum decem annorum colleclis, magna ex
parte novis et ab inclyfo piclore Mexicano Ec haveria delineatis.
Qiiiim igilur, summa Ilispanorum industria et qualicunque nostra sedulilate , res herbaria
Americana, his ullimis temporibus adeo ampliticata si i , qua^rere possil aliqiiis , iitrom Iredecim millia
planlarum , qua; ex zona torrida Novi Orbis in Knropam jam pervenerint , tertiam , quarlani
vel quinlain partem totius Flor<c a;quinnclialis conliciant? Neque ego de hac re pronuntiare audeo:
multo vero majoreni esse copiam planlarum, quam vulgo pei-hibenl, inde patebil, si n'pulaveris :
• Cinriionarum sa
regione temperala et monluos
graduum lalliuclinis auslralis. li
commemorare suHlcil : Calaealai
riem , Müs <!blongis Irinerviis glabris, (lo
ladix candi'ni vim tiabcl fiigaiida! Pebris,
• Pammus Jc QumJiü y de
' l'imlic aqainocliala , T. l, p. /^l.
species sylvas implcnl qiiE in rerlaloogiliidine per spalhim centum leucarum porrigunlur,
sa proviiifiariim Htiaiiui:o, Carabaya, A poi 11 bamba et Yuracarèos, inter parallelos 18-20
er brrbas medicinales ab incolis montiu.n Cocliabamba: el Cliìquilarum cdebralas l.ic
(Valerian.-i; spcc.) radice adroborandum slomaelium aptamct Tamtanin , GenlianíE spemagnis
tut.
rtex penivi.
, qua: rupe: obtegil propter nivis perpetua; tiinilem cujusqus