a D E S C R I P T I O
ceiTurusjin primordio ftatim fciatjquce fit veraHungaria,& ejus Regna, & Provinci«
fubdite, ac quales Nationes inhabitent, quales item Religiones ibidem colantur, &
qu« leges ibi vigeant.
Danubius Monarchiam iilam plané per longum diyidit; neceflum itaque omnino
erits primario earn dividere in Cis, & Trans-Danubialem » tam reípeétu antiqui»
quàm recentis temporis.
Monardiia ifta Hungarica, û ad originem, ac prima ejus fundamenta adlcendamus,
ab unâ parte tribuenda venit animo illius Tyranni Atti la, qui armis fuis cuniSla
complexus, invafit Pannooiam, fedemque fuam in eâ fixit j Pannonioe appellationem
in Hungarian nomen demum permutando.
Poftquam vero Attila obiit, quivi, atque armis acquiiiverant Regnum, difcordia
iterum pelTumdedere, & ad Barbaram Patriam poflmodum reverfî funt, paucis exceptis
qui in Siculiâ Provincia Tranfilvanix remanferant.
Elapiò tum aliquo tempores progenies ilia Scytarum, quic fub Attila eò venerat,
non immemor divitiarum, ac fertilitatis Terrx Hungarioe, iùb feptem Ducibus illuc
redire maluit; poflquam pedes, ac dominium fixcrant in Tranlilvaniâ.
Inde igitur defcendentes denuo ad Pannonia: partes, in memoriam Hunnorum
diétas Hungaricas, Regnum, ac Provincias eas inter fe diviíerunt.
Atque fub iítis divifionibus manût gubemium Hungarioe, quouíque placuit omnipotent!
Deo, tot divifiones fub uno Rege unire, ac fidei orthodoxie fubjicere. Primus
Rex Monarchia: Hungaric¡E fuit S. Stephanus, a quo omnes Reges ufque hue
defcenderunt, debitam venerationem erga Fundatorem lêmper obfervantes.
Quot vcxationes, acdilcriminatebuerit Monarchia Hungarica, non minus prop
tcrdiÛîdiaGentîs, qmm «mulationem Exterorum, Hiitoria: iàtis demonftrant; ad
ultimas quoque calamitates redaôa fuilTct, oequè per occafum Imperii Grseci, ac ortum
Ottomanici Imperii, niû Deus adflitÜfet LEOPOLDO CXÍÍTÍ, qui majori
ex parte Hungarica Monarchi« antiqua fua Jura, ac Dominia reÌHtuit, conculcata
Turcarum immanitatc.
A primo fundatore Hungari» S. Stephano ufque ad noviffimum Regem LEOpoLDUxM,
inter tot vidflitudines, incrementa ac decrementa varia habuit Potentia
Hungarica.
Incrementum inCgne fuit fub Ludovico primo Rege Hungarice. Poil excidium
autem fatale Patri® Hungarice in confliau Mochacfenlì; ea gloria tantum non pcriit,
quam in curam tamen fuam itcrum refumpfit LEOPOLDUS exAuftriacâ Domo
latè hodie imperans, eidem Coron» Hungaricoe longâ ferie fucceíTor datus,
qui Prxdecelforum fuorum Regna acquieta, prudentiâ ac armis adhuc dum confervat.
Ac fi quid adhuc priiHn® dignitatis huic Regno deeil, idem, auxiliante Deo, reftituet.
Vera Hungaria igitur divifa eft, ut ante diximus, per fiuentem Danubii in Cis,
& Trans-Danubialem, reípeítu nempe ad Viennam habito.
Limi-
H U N G A R I A . 3
Limites ver« Hungari® Cis-Danubialis, funt, ab Oriente Danubius, a Meridie
Dravus fluvius, ab Occidente Montes Syri«, & Auftria inferior, a Septentrionc
item Danubius.
Limites ver® Hungaria: Trans-Danubialis funt, ab Oriente TranClvania, & Valachia,
ad Septcntrionem Montes Carpathici, ad Occafum & Meridiem Danubius.
Regna ad Monarchiam Hungaricam fpcftantia Cis-Danubialia funt, Sclavonia, Servia,
Boiha, a nonnullis fub nomine Rama indicata, Croatia, Dalmatia, Bulgaria.
Trans-E)anubium ad Hungari® Monarchiam fpeibt, Regnum Cumanice. Sed hoc
Regnum hodiemà conilitutione dividitur, in Valachiam, Moldaviam & Buclciak,
qu® BelTarabia.
E x Provinciis denique ad Coronam Hungaricam /peéhntibus, nobiliffima eft;
TranlìIVania, qu® eft Dacia Mediterranea, ficuti Walachia Cifalpina, uti & Moldavia.
Hungaris Tran/llvania denominatur Erdelii ; haud dubfè a VII. Urbiura numero,
vel certe a VII. caftris, qu® a VII. Ducibus Hunnorum, feu Hungarorum,
in ultimo eorum ex ScythiI egreiTu , in eà locata fuerunt. Et eft R^io
rerum omnium, qu® fubftentand® vit® hominum funt neceflàri®, feraciilìma.
Diviiùm eit quoque Regnum Hungari® in Comitatus, qui funt certi diftridus,
& veluti quidam Provinci®; quorum iinguli habentfeparatas fedes fuas judiciarias,
ac tribunalia, convenms, feu congregationes; imo & peculiaria aliqua ftatuta. Magiftratufque,
ac Officiales: cujusmodi funt, Supremus Comitatus Comes, Vice-Comes,
duodecim AiTeiTores, Judices Nobilium, Jurati, & Notarii; ita tamen ut&
Prelati, Nobiles, & Ablegati Civitatum Regiarum liberarumque uniufcujufque
Comitatus, iifdem conventibus & congregationibus omnes intcrcilè poiEat, fùaque
vota habeant; Se quandoque etiam fub pcenà adelTe debeant. Magnitudo eorum
Comitatuum non eft eadem, fed alius alium fuperat amplitudine.
Numerus eorum diverfus a diverlìs ponitur. Bonfinius nuinerat 57. Verboczius
65. Ranzanus 73. Molnarus numerum eorum exftendit ad 74. Nonnulli etiam ad
75; ièd indudunt fimul Tranfilvaniam.
Diverfitas autem h®c, enumcrandis Comitatibus Hungari®, inde orta eft^, quòd
aliqui Audlores acccperint ftridc Hungariam, aliqui latiùs fumptam, 8c prout alias
quoque Provincias ad Coronam Hungari® Ipeélantes compleditur. Alii folìim eos
Comitatus, qui aut nondum aut non omnino a Turcis fubaóti funt. Alii promifcuc
omncs. Alii pro fu® conftitutionis tempore. Alii autem pro co, quo erat Hungaria
in iiinimo flore. Fatendum tamen eft aliquorum Comitatuum, per varias
bellorum revolutiones, nomina prorfus interiifle, vel pluresin unum coaluiife.
Omnia vera ifta Regna fub ie comprehendunt, partim Nationem Hungaram,
qu® funt reliqui® Scytarum; partim Walacam, qu® videtur potiùs eiTe derivata ab
Itala Gente pro Colonis iftuc tranflatà ; teftante id illorum Idiomare, moribus,
aciymbolis: partim Saxonicam, qu® fuit tranftatio Gentis Germanie®.
Tom. I. B Slava