tel
•éfir
'E
i
n
nià) afpe£tabilis pars ea eft; in cujus afperam duritiem a Rupe , fcu Saxo vivo fabrili
fcalpro graiTati olira fuerant Romani ad excidendos ]apides,ac apcriendas vias,
quas in eruditione Danubiali Tom. 2. Part, prima commemoravimus.
CoJor illorum ]apidum in fìiperiìcie niixtus eft viridi, flavo , 6c cinericio, ab aeris,
&aIiorumquiE coagulant, caufà; interiùs vero eft cinericius.
Duritics cognofcitur a pr^'di£tis cxciiionibus Romanorum, itemquc a tot numero
Catara£tis, qua: ab una ad alteram ripam fitic velocitatem ac impetum tam magni
Fluminis ita reprimunt, ut per M. ac plures annos etiam hujufmodi inflexibiles petrx
in caffum quafi percutiantur.
AnguftiasDanubii,qux adMarecobila obfervantur in latitudine circiter triginta ad
quadraginta Orgyiarum , quando ium contcmplatus , animadvertens & pra:cipitium,
& duritiem Saxi in utràque Ripä, magnamquc adeo molem Fluminis a rupibus
in tanttis anguftias coarétari, fumraè fepius fum admiratus. Ac confiJium priraum
espi in Hor, atque multis aliis locis, diveriìtates hujufmodi Montium de
Saxo vivo penitus rimandi. Quorum figuras Tom. III. de Foilìlibus, feu Mineralibus
retulinius, quoque uti vinculorum inter fe colligantium ratio illa confpid pot
iìt; ac quantum oper® adhibere necefllim fuerit, naturiE executrici Dei cogitationum,
ad aperiendam Danubio viam, adeo vaft'à Petrarum mole claußim.
D E
73
D E
E R R I S
A L V E U M
D ANUB I I
C O N S T I T U U N T ,
Erne multis Locis, Ripas fundum quoque Danubio de fe fo.
l ùm formant, in aliquibus mixtìm. Illje, qux de fe coniHtuunt
vel fundum, vel ripas naturali ftatu fuo, proutiehabent,
fenfui obfervantis apparent, ifta:que , quoe funt in
fluido a naturali conftitutione non folìim recedunt, ob immixrionem
extranearum, fed etiam ob continuam collu-
\'iem aquarum ex terrà mutantur in lutum.
Terne verè Danubiales, qu;« non fmt advena; ob curfum Fluminum confluentium
(ut eft Morava, & Sa v us , qui eas ducunt rutcfccntes, Tibifcus nigricantes,
Dra\ais obfcurè cinericeas, trahentes) denigrantiumscretoiàrum, vel tophacearum
de Aren® , vel GlarejE item funt fubftantiâ.
Esc, qua: Solum conftituunt conterminans cum Danubio, Vienna ufque ad Savum
, & maximè in parte meridionali, conftant fubtiliffimo nitro , quod ipfum
tra£tu inter flumina Leita, & Arrabonem menfe Martio floret in campis recenter
foflls, & folita, ac nota arte, quolibet amio ob utilitatcm ejus ad pulvcris Pyrii
confe£tionem in armamentaria colligitur, idemque fit multis aliis Hungarix
locis,ficmaximc Tran-Tibifcanoe Zatmar versus,& Kaloviamjae Cis-Dravanx etiam
in Diceceil Quinque-Ecclefiarum, & Mohaf.
Partibus Cis-Tibilcanis haud procul a Traélu, fcu fluminis, copiofè invenitur
niti-um, expers id quidem fcoria; illius naturalis fuie; veriim pingue potiùs, & olafom.
I. O o ginofum