Koite Befchryvinge van de
P R O V I N C I E
OVER -YS S E L .
D o o R
W I L H E L M N A G G E
^ ^ ^ VE R . Y S S E L , de-feße Provincie van 't Vrye Vereea
^ ^ t Ncderlandc, is na h « Ooften met hec Graeffchae
Bcnthem, ende het Bifdom Mimfter, Zuydwaert met hct
Graeflcl)ap Ziitphen , ten Wéfien met de Vcluwe en de
Zuyder Ze e , van 't Noorden mec Frieilant ende Drenthe
beilotcn. Heeft diennacin bekomen van de gclegeniheytd«Lands,
als zyndetenopfichtevan 'c Sticht van Utrecht ten meeftendeeJe o « r
detiY/Tel gelegen, «TlckeVV'aterftrooni, vanboven AnhoitinMuniterlandc,
voor-byOoicdien5«:d2i3ooibiirg.henen vliecen, on
Äitphen vereenigt ende vermcerdept worc tuet de Berkel ,etide van daci
Deventei ende Campen voor hy gaende fich eyntlijk verlieft in de Z.iyder
Zee; Dc f emi o f t e JM- i ' g eWo r J e n ñaveefer meeningé- ágf f^
den en Noortlten arm van den Rhijn.nadat ©r«/», de Stief.
Sootje vat,^.^«;?». twecde Keyfer, een openinghe gemaek heef: v
YiSloort af tot op Docsburg ,om iiyt den in ¿en YíTel^ende vooi
in Zee te tnopn ley en, welkeopeninge genoemt wort End,
geeft alfo dde K,ev.er,d>e te voren onbec]»acm was totSchepen, tegen
woordig grote gelegentheit tot Neeringe ende Wclvaert van de aen.
hggende Steden en Landen voornamelyken voor de Ingefetenen vac
welke hären name ye, l.cft in • tiwarte Water, ende nog andere .nindere
twee laeifte K i vierkens haer vermengt hebbcnde met de Vecht, ook dt
name daervanbehoudcn. SomcnTr„ie«iöou^geloven, foude de Veai
rynennaem bekomen hebbenvanA'«W.opp«(iel>rieftervandeFial
kcn,die daer m loude verdrt)nkcn fijn.Delc «.iteren hoewel onbeqnaein
. nogtans goedecommodireyt tot het af breneeti
:ecn, TurfeI^de andei e dingen, ende tot k-t op.
otgroteSchepen,geve
\n hour, Benthei
•icheyden Koopmanfchappen. t)c feergeleerde yfarU.^,
ende andere meer, l.,n in meeningedit het volk ^ „ / „ ^ „of t e
ví.íWgenaemtweleerhaerMoelotteSetdhebben gehadt, da
Devcnter leyt, endedatvand,en naemis heerkomende de naen
vrye Anfeoit Hanle-Sccdcn: als mededat defe Volkeren iich v
nichthebben . n e t d e f r . , i „ ende ongetwijffeltaliogenoem. ....
de Riviere d e w a e r omtrent de l¿lve woonplaetlc gehadt heb.
verbh;ílelen (Ijn van de feWe naem. Welke Volkeren nadáhand,
m Ga//.am getrocken fijn , 'c ielve bemachticht, en na hären name
Fr^niriß genoemt hebben, brengende aldaer mcde hare Wet die
alinoggenoemtwort/,,j'^¿>^. wordende de felve in velen i
Overrl-ííel noch g<obí¿tveeit.
«de des Lant, „ vctahivder» na gclcc.iuhc.
xar, rvncV>jtcrvii, Heuvelcn ende Vfl.lfn, Acn de Rivicicn vooiníntKkc
Zcckincliccftmc« g.>cde en.lv (U. .at.- Wcwii, , J« MocraHl:,, cik
Vcüc. vcdc Turft . de hoog. Lai.^ka aldcib.ide Koom ; bugL "j
:PEN, .leraeleHonfc-Scadt van Ovcr-Yffcl, is cucr fommigeam«.
rconpl^cts Jet Ch^mavi ge» ceíl > «ndere dat de fe Sudt fy, & v^n
A'«i-a/;4gcnr)cmr'«utt,maei:oafcfcer, iswdouc, macrhaé'beg¡
nfcU«i|f>cbchtig,ofiívccleeronbckcnc. Armte fi««;>verhaelt¡l.
cnisCi datici infijnen cijr cen Pncftct w ' "
i binnen Can.nen gcnaemc l/clf
, i«r¡nhylíhi«fdacCa>ver.
nccncnopden'W'iln'ank. droancle
J ' ffayisr, d.cecnBockjcnh.ddeuytgcge«>..
fijn vanrcree Rcufcn, -«-.wt van den ecnenop
opdcnKmyt-roompwoonthcbbcr.. Hetis «nfchooneStrit, vercicrc met
l cHcScrater, ende vele S-erhoge ende ^dgerabriceerdegel,,«^«!, geleg«.«a
dc\Xc^.jdcdcs YflcK, í n f o rme v . n e e n r>o c h ccr c(jt feer^-clvarcnlc. „-'
londerhngtmdcManifa^rcn, ende versen van gocdc Okelfi ende Laeh.e,,
Hecft ronfomecniwoge Mucr. vcriien inccyelerchooneTonrcns. pruicipilgk
Yliclkant, alteramcnvantói -
. de Lant z:jdeook cw hcy^c ende feer Maffive Muer. mer
vcrfehey(lenBol«ctken, endcnochhicrbcncffciisaendenYfTelkanr..
•Vi cri van Ileen IH t hct Water fccr acrdich opgcrrok kcn, daer de
••• ilcggcn, cmledoorliulpcvaneengrorc
,1 -«'al'biiclc
\Vcltór,f,
en, daerdcgrooccrSccheepeenn bb:i--
^rclgcmcrrclde Krane eeroKg3ntfi:
hcl.ant-zijdeis foolac-,
y-ctbctcringcn van deonüiggcnde Landen. Tegcnomtrentli« middcn v.m de Sta.lt
Ic o er & Yflel Cd lange BrregedcvrciVc nierallceneop ge«-cld,gc Balken die
n c„ronteel,evt2yn. gcfoiufiv-rt maec>»-iens jukkcn ook om bernerijkd dct
^ sganglis cc Ichuven 80 ofti- Vocten van den anderen Iben. mec (blkcn kond
geWvr. cnderoccBalltcnindcbooghtcfoot'ramengcfpiftendegcwcltt, d«
heeie werkfchijnr uyc de Luclu teliangen, ciidcfoovrcleevcllcr of>lacrluUet..
der llonden, jaerovercenj^egelijk dir Werk-Ihik aenfcFo-.>:<-ende, ooäaik'|.c
1.CI. um h(^ftcntevcr^onacrcn; als ookover die konftige ende fcec nctce ftn.:
revin lict Tolliuys rer zyden van »ie Brurae (laendc- Op de andere zyde van .
Yllcl, regen Over cleBmggc, leyd: eenrovaclc Sclianfe. mcc vier Bol^rcrken, en-i
dccen»i>deGrachtacndceencß;dc, tot dcfenllcvandeBru^ende Stade- «ir
nende Stadt zyn, bchalvcn verfchcvde klccncdrie gtore Kerk^, genacmc de b
vr,, KrrV. WrrnKerk. cndtBcoc-"'^-!- - J i - ? - J.
n Zce dienende. Die nabylicit'van de Zee 1
ten Kcrk, vel «rtijds depte<l,fcBt«d«envan Dominie« Ordrefoebchwrt hctr
bondc, opgeWouwci4«8. Voons hctStadthuvs.endeVí'vnhu«, zvnde eenlitio«»
Al>c van ipanhcim. velkctotecn teekcn van dankbacrlicvcva:i den Keyfct
.Sív«-« oAe Ta/atinc haet vetkreeg de Privilegie van Goude en SilVetc pennmgcntemuntcn,
daervan dcBtievenm cweefilvcre vctguide Bekets de Maciaract
overgcWen íyn. w d e ^ e .01 dicn eyndc de fclve Bekets ondcr de lUciW'van í
i ^ P»vücg.= oaderhani van Kcyfcr
Fredtnifilll y^dtrv^H MaximUUnu, de I. Anno 1488 bcvefligüK «»orden.
dc ándete om korthcyts halven voor by gacndc. Onder'c Schom-ampt van Z-rolr
u í i i ' " " v^á»" " andeti é.fg.Kkol>>r genaemt. velke bc,de
detlant, Duirdanc, aUookItaben, xrelkeallcdcn Prior des felviaen Klolíers voi.t
^crfi.petioi-cmerkentliebben. In'tbetg-KbOer hceftden vetmalrden de
Ktmp.t, aUPr«rgeleeft ende is ook aldaer geftor<en, -ríen, Redsehienille ten
acnhen jyncs nagelatcnboeks ranticulcert d, Im.ufh«, Chrijli , 2at líde navolginecChrifti,
niinmeinKcrverrfervcn&l, Totcenbefluitcndeterecrcn van de felv,«
^dfal,k ,aertcfchryv,ngcmetdefcveyn,gcLat,jnfchcVcrf:n emd.gen, van Jfn
oudt ende berocmc Pac: gedicht: • " ' 6 •
I d" Ij ij MI '
•t kjii pIVi woidtii. t d.,t
Dylán. u<cii vooiícdjiilcvín'I lindíin Vollcnhove, tn « « ft
-- Wc íiel «r urofteikBbk-huuolieKíIle^ni'iS-.t.
ts deflélf'shc
gevangen. Men iccft dat uccie
Stadt geenen Bi/Tcliop van Uttcchr tot Landi-hccrc hcelt «-illen lenm
hulden. ofhymoeAccrftbuvtendcPootten, die alfdan toegeaoten « ai
Privilegien be-ccden, ctvlcbeloftendocn. vandieniet tcfullcnktcnkcn.
feStadtzynbehalvcn den Hoogh-berocmden N. Tigins, noch fecrveele gelecrd,
Mannengefpiootcn, develke ik alh.et om konhcytds - '
Tfdlendc allecnetot «creder Stadtevntlykenhier bvrteUcn.
bydellelfigelegenthe^'t. o - " ' ' ' '
ineenfeekerBoekjeiiln Rymgevondeiii
Mf il„l, Dru. v« .« Ckr'll. m<f, r.kmt,
SM d„r vramÀ, Sftu-, D«/«» Mitfi: wii«/«i,
e y Zi-, íwr,«. w« r.«-«.,, nuh «« ir„,.
y y E- d« 4-/I«. Ai, l,é>r üíUc
in haré cecfteb.^inièlen.le na.ne van toyí gehad.ten aenlien de ce.fte
Kloollet-Kerk genaemt Bethlehem gebouvrt u-asopfecker
.vijkgenaemt, •«actvanfoofominigemeenen, fy dennacm
¿•«/««ra fonde gekiegen hebben, ofie fo andere vdlen fe^en, om datfe in't raidJeti.
oftetuffchcn de i-reandcreHooft-StedcnDeventcren Kampen Ì5gelegen. Ví'anr.ceri
rytotccnStadrisgewotilen, dacrvaii vonverfchevdcntivk gciprookcn : doch dit
bcvmtmni in haie Archivii ofte oudc Haiitvcften,<lat ¡fiUtiraudáe ¡ s Biflehop i an
Utrecht haer.lefePrivileg'e cetit gegeven, oftc bc\cftigt heeft, om dat fv henitcgensdcDtcnrenMractcnbcliulpichgcwccft,
ookmedcdat fveeoighepenningentoi
verftcrkingenvan 2vu Bucchte otte KaIteci ten Haidenbetgh vctfchotcn haddcn.
•cwelkindcn jacte itio.gefchiecis, «-elkcBillchup daer naook m den Jäte i;;.
ofrccelijk aikletc mcencnindcnjare aUüicr ovciledei, Sedercde iclvyhc
tytifle allenxkens niecrende incettoegenomeiii nictalleeiitcnaenlicnvandcgtoc«,
niaer aokvandertcrkcc; hcbbcndi-daetenbovcutothacrinecractvcrlletkiiigc ende
vericekeringe , cen fteik Rcttcnelicmcnc oftcBorftvrermge c.iendcvan dcSr.-i.l na
d'Ylleltoo. ^c^I¡en nwt viet goede Schantfcn all df é/ee>re ttnifi . Caler ende
ìlieH-j;e Schantje, oni .ücrdonr nK-CJllcencccn belegeriiigc dcsVvandts, macr
ook ecn mvalin Mtßebnek ce t>elctrcn. Sy inaltijdccn gocde ncroeinde Stadt gcweeft,
•«•acroninic de bekende Hilloti-ídiriver Apf isHxs inccnt, dat iv «-el ecnijds
de Stadt A'ai'rx//á foude geni icmtz^ngcvceft, do eil ditonfccker. Door de be.iuaem
hcvtvon haetelituatie , als liggciiile condoni in ccn fchone ende vette Lansáuuvi.
váeraendevette W'evdcnwii palen, ende de Wateten die dacrby ende
omtrenrlopen, in'eállenxkeníniec alicene inct vele Botgeren ende Iiiwooodi-rcn
verfiengeworden, niaerock de N^tieendc Neccingeuvt de naell gelegene plaetfenderGtaefichap
van Bcnthcm ende Miinlkilandti gelijk mede hct wcydon van
ontalijke Decnfche Olfen in ende rondom haereStadc, heM«n hacre
In^'oondcrs tijk gcniackt, foo datiiicnvan Oudts plach re ÍCKen, dat haer^ elvaert
beftont in't Reyden ende weyden. Bchalvcn haetc gcmccnc Bui^r Huylen die alle
Jagen ibobimienaUbin ten de Stadt meer ende niecr aenwallèn cndcvcrbctcrt «-or
den, ibohccltfvvecletrcrt"elykepublijqucgcbou«-en, aU infondechcvtS-Michadn
Kerke , biet hecftvoor dcfcnecii fccr hoogcn Tooren iw gertaen, verlicnniereen
koftclyk Klocken-fpel : inaer Anno ií8i is defclvemgelWr, «•aer by leer na ge-
.legen IS de Ke tke genoaiit onfe L. V, Kei ke de welke m den jäte I i 94 IS begonnen op tc
l>ouv.en, Bíhabeiivctl¿hevdcnKloofter-KctkenendcGndtshuvfcnalsíactfiinv¿otnamclijk
hrt fcer onde KlouHer .tcvootcn genoemt) Bctblchcm, als ook ic Biocwelj
« v . t .BiOc h o pT>nUt c e c h c i n J . e r y i o in Ovec-Ylfcl gcfc^de»
I. oinildatfhetEu>ngelminie»eikorid ecn, dscciiccn Col ciuk Kcckc , Hfondctrc
SctinMU-h»,,, cníc5-í«ra/y-t. enáedefchultlí Ä/.it,/, Cxjnv, zni<Swirttui,,
•yOLLENHOVE «nJeZayd^.Z«, mccfchoonLansJ^uw: , hw/rH^ooo»
i.ingl.v„iSpj..8.£.>, hJcttelidciticiehcbbci, endeonil.oiidtficl.cwchicgnmoocdigli .1
dciunteleiiAdclvjn'ifclieDroft-Anipt, a'difr,jva>,RhtKtn. \inTcfu>p rnUuecUz, ¡
<cti de Stade omicciii hec Jur i rralleik KAftetl tege.i den aeiiloop vaji de Fncfen
oorlpronk
fuiidccntcnCollcgimnvi . • •
Stjdi ,Amwt:lvkeii v.m die GtU«fchenvct(«i.,t, tndeisfetcbec<Kmt<l¿or die'ijúkdiiiisc Be.
lescii/igcvíiidciGiivcvintainoi-bctsU. «dc-cselocfagdaccop gt.ülgbde ontfcc. doct-f
ß L O^K Z Y L .^gclege«» d. Zu,d«-Z« o. to,
ge iBÍMeSicurer.b ovfiigiet: wantvanhiec.crrciicydto gKKitc Sdxtpen sfratn. bthilvcn
K=sen eiidondítc mindca Schcpen.
^UYNREi5gekcen.endeRc.i«e<lcCü,ucc. hebbende roü.fom «ite en fcKoone
Vu Wcyden ei.de Hooybndco i heeft ook een cedelylce fchecp»«n.
SWAK.TE-SLOIS isgelegenaenhetSwírrewKecinetBÍchoooeLiosdMire, hceftie.
del)k=Ncct,ngec,.de fcheepvKti. dc»,le o,« til«« de Rcjündc Luydeci Tan Embden,
ütoeiungcn, ende die<lujr-iecci> jf.komemleiuctHoUiiid hatt lejfe gcmetiOiik diet ovsc nenien,
tnatruokaHeTutf, dievan Meppel, »lsookee«i|«. dieyau Giethoocn ende de omlij.
S=ndcLand«,af|ebc«l.twoit, daetdwr.noetpaiTectciu *
TeDEVENTER, bjjA« de Lai, KDitt-Kjm m üoekfeitop«.