m
Primaria liorli itaque dlgestio ad leges artis facta est, in spatiosa ambulacra
arena conspersa, in fertiles plantarum areas, lam vemales quam autumnales, in pul-
uinos decenter constructos, buxo tonsili vestitos. Puteus extra horti limina elFossus
est ( g ) ; lignorum struês in domuncula intermedia (JE) parata; hortus sepimento
partim viuo, partim ex asseribus et paleis constructo vallatus. Ordo plantarum ad leges
Systematis Halleri. Hybemaculorum autem duplex genus ordinauerat Halle-
rvs. Alterum (Frigidarium quod vocant, plantis mediterraneis et Hesperidum con-
seruandis deslinatum) in eodem Anatöihiae aediiicio (JE, f ) adomabat, dimensionis
loiigitudinalis 60 ped., latitudinis 20, altitudinis 16; pauimento laeuigalis lapidibus
tecto. In media parte antrorsum ( f ) duabus valuis maioribus fenestratis aperitur,
ad transferendas proceriores arbores, altaeque ad vtrumque latus fenestrae duae eri-
guntur. Interius per omnem longitudinem excurrunt lignea subsellia, per gradus con-
structa, in quibus cistae ligneae aeque ac fictiles ollae ita collocantur, v t spatia ad.
summos vsque gradus ambulacrorum adinstar, tam decoris quam facilioris ad plantas
accessus causa vndique pateant; .dispositis si mul apte fornacibus duabus ex feiTO
fusis, quibus vrentissimi tempore frigoris gelu arcetur. Sub eadem Frigidarii con-
tignatione, ea parte, qua hortum respicit, latet quoque hortulani domicilium. Alterum
liybemaculum conseruandis succulentis indicis et calidioris climatis plantis dica-
tum, ita ex trabibus interpositis lapidibus aedificatum erat, v t Caldarii shnulac Tepi-
darii officio fungeretur; ad earn scilicet liorti plagam quae Orienten! respicit; dimensionis
longitudinalis 40, latitudinis 16 ped.; fenestrae decliues. Anterior laterum
pars producta, etiam fenestris ornata, ob venti perilantis atrocitatem lapide denuo
claudebatur *). Furnus primum fictilis, supra pauimentum collocatus, Zinnii po-
tissimum tempore cum ferreo infra pauimentum latente commutabatur. Is per totum
caldarii ambitum in canalem decuiTebat et aequabilem pro plantis emittebat teporem.
Erat vero tanta in egret
tione nouaque semper diuitiaru
tationum modis, liorti catalogui
qui, etiamsi recentissima para
o viro indefessa cura, v t felicissima rei administra-
n accessione, litterarum commercio, et variis permu-
. post quadriennium (a. 1.74; ) emisisset in lucem,
L esset horti supellex, sufficiebat tarnen locupletem
tradendi
') In tabula 1tituli ed. 2, entunerat. plantar, lie>rt. et agri g
Haller,
etiam Zin;
s hybernaculi et tothis horti pr
8, 1753.) hum
in fuo catalog
tradendi non discentibus modo, sed Botanicis celeberrimis inateriem *). Quinimo
an mm ns in re herbaria L innevs ex hoe thesauro ab Hallero collecto planlas pete-
bat, suamque admirationem in tam tenello horto tot arctari plantas, liLteris testatus
est. Sed dicas quaeso (verba sunt L innei) quomodo et vnde potuisti breui temporis
spatio tot plantas in hortum introducere ? — Ego in his totus fui aimis
1742 — 4 ;, et hoe anno ( 17 4 4 ) , nee potui dimidiam partem obtinere, quamuis a
Gmelino, L vdwigio , Gesnero, W agsero, Bielkio , R oyeno, Gronovio, Sau-
vages , D illenio, Ivssievio , Millero aliisque profecerim **). Quam felici itaque
fato contigit Horto talis Conditor, cuius'industria summa Hortus noster in ordi-
nem redactus, instructus, excultus, etiam nunquam derelictus fuerill — Fostquam
enim Hallervs ad patrios lares redierat, amiorum fere 14, suscepta et •felicissiine
gesta horti cura, non detrectauit quotannis in academicum deferre, speciosissima-
rum stirpium semina, radices, bulbos, quos legebat nunc vagando per horridas et
saepe praecipites alpium rupes, vel quos litterarum commercio acquisitas horto de-
stinabat exoinando. Sed dignum est commemoratione, ante 13 circiter, quam
discederet ab academia Hallervs annos (valedixit autem Academiae m. Martio, a.
17f f . ) parum abfuisse, quin ipse L innevs in nostram appulisset, hortique curam
in se suscepisset. Vrebat eum flagrans desiderium Hallerum videndi. Gum hinc
(Lugd. batau., quo tum temporis vixerat Linnevs) discedam, vbi amici student me
detinere per aliquot tempus, directe Gottingam petam, v t in Te reperiam praecepto-
rem in Muscis, quam gratiam rnihi non negabis spero Te videbo Gottingae, si
tuo commodo fiat — ***). Neque minori amore ac veneratione liane L innei animi
propensionem excipiebat Hallervs, ad Cathedram etiam botanicam Gottingam vo-
cabat. Si vnquam (sic ad L innevm rescripsit) me Patria repetit, et spero repeti-
turam, Te quidem, si tune placuerit conditio, . destinaui Horti haeredem, (neque
vnquam tradere potero digniori) et qualiscunque honoris, et earn in sententiam
coram eis loquutus sum, in quorum manibus smit omnia. Cui grato respondebat
animo
D. Albert. Haller breuis enumeralic
JEdit. altera secuta est anno 1753, 8.,
H goliingensij. Gottingae, 1743, 8.
) Collect. epist. quas ad Diros illuslr
Henr. Stoever. Hamburg!, 1792, 8.
iCripsit Car. a Linné. Edidit Djetr.
. et clariss. .
p. 54 et 56.
***), Collect ejjist:. l.c. p. 28