.. hi
SI
■tip
■iffl
• i
• t j '
. 4 :
!i •:.1
• • I I
4: .-•K
V tv
Hi
2 IlYPNUM.
F o n n a tr a n s ito r ia a ty p ic a a d r a r . K ne iffii.
F o lia in n ovalion um ot raimiloruin infima ut in l'orma normali minima ovato-acuminàta e c o s ta ta , caulina
supe riora l'ormas- om n e s indiicntia quae inte r o b lon g o -, o v a t o - e t late o v ato-lan ceolatam Indurii (B 5 — 8 ) ,
ramulina ininóra subfalcala vel solum len ite r curvata palala (2 , 3 , 4 ) ; r e te ab ilio formae typicae v ix di-
.slinclum, in so lis . foliis latioribus e t br evior ibus basi iuterdum paulo brevius e t latius (B 8 b ) areolatuiii.
R em . C’üst à l’aniilié de M. Du b y , p ro p rié ta ir e a c tu e l
de r iic rb ie r de Hküwig, (pie je dois l'av a n tag e d e p o u v o ir d é c
rire e l iig u re r dan s c e su p p lém e n t r o r ig iiia !- ty p o su r le q u e l
IIkdwig a é ta b li son I lijp n um a d n n c nm . c l d e le v e r a in si tous
les d o u te s qui o n t ex isté su r c e tte e sp è c e ju sq u e d a n s les d e r n
ie rs temps.
J e dois fa ire -o b serv er qu e la figure d o n n é e p a r IIkdwig
d a n s l.cs S l i i y e . i de la p la n te en g r a n d e u r n a tu re lle , a in si
qu e c e lle d e la p la n te g ro s s ie , so n t p a rra iten ie u t ex a c te s , mais
qu e le s feu ille s s u r les fragm en ts d e tig e s (lig . 3 c t 4 ) , comme
c elle s qui so n t r e p r é s e n té e s d é ta c h é e s (.lig. 5), so n t tro p c o u rte s .
Ou a iiriiien t e lle s é té p ris e s su r un é c lia n tillo n q u i offre
la forme d e tran s itio n du ty p e à la v a r . K n e ij'fii, e t qui se
re n c o n tr e q u e lq u efo is a v e c la forme c o n s id é ré e comme n o r male
dan s un e s e u le e t même lo iiife? Le p é ric b è s e et- les
fe n ille s 'p é ric luH ia le s so n t fort ma l fig u rée s,
.Mr. AVilson a e s s ay é d e d ém o n tre r, dans u n e n o tic e su r
le „ R y p . a d iin c itm a n d il.t a llie s '' p u b lié e dan s le N a lu r a -
l i s t de 1 8 6 5 , qu e le U y p . a d u n c um I h o w . e s t id e n tiq u e av e c
l e / / , c e n tic o s u m LiNdb. (.//. p e ltu c id um W i ls .) , se. fo n d an t
su r un écb an tillu ri co n serv é dan s r iie rb ie r d e Tcrnbu e t e n v
oyé à ce d e rn ie r p a r IIedvvig fils. II re s so rt d e là qu e Hkdwig
fils a confo n d u le s d e u x e sp è c e s e t qu e son a u to rité n e s a u ra
it ê tre in v o q u é e d a n s c e c as sp é cia l.
J ’ai pu me co n v ain c re p a r l'in sp e c tio n d e s é c lia n lilin n s -
ty p e s d u / / . a d u n c um Lin. co n s e rv é s en a s s e z g ran d n om b re
dans l ’h e rb ie r de Linné, qu e c e d e rn ie r a confo n d u le U y p n u m
p a ln s l r e e r e c tum , s u m m ilu tib u s a d u n c is de D ille n , qui p a ra ît
ê tre le / / . ü e n d ttie r i, a v e c ie / / . u n c in a tu m d is tin g u é p lu s ta rd
p a r IJhdwig.
J e su is p a rv e n u à c o n s ta t e r , p a r l’ex am en d’é c h a n tillo
n s -in n om b rab le s d u / / . a d iu ic u m . e t d e se s n om b reu s es
v a r ié té s , q u ’e n tre c e lle s - c r e t . l a fo rm e -ty p e e t e n tré le s v a rié
té s e lle s -m êm e s il ex iste des tran s itio n s si n om b reu s e s e t
si in s e n s ib le s (ju'il e s t im p o s sib le d 'en tr a c e r les lim ite s ;
c ’e s t su rto u t le cas p o u r la forme n o rm ale e t la v a r . K n e iff ii,
e t p o u r c e tte .d e rn iè re .e t la v a r . p o ly c a r p u m , q u o iq u e , dan s
le u r d é v e lo p p em en t e x trêm e ces v a rié té s p re n n e n t l’a sp e c t
( re s p ê c c s p a rticu liè re s .
Notre mo u sse s c d is tin g u e c o n s tam m en t e t d 'u n e m a n iè re
facile, d e s e sp è c e s v o isin es p a r lé tis su f a lia ire lin e t assez
é la rg i v e rs la b a s e ; le s feu ille s e lle s -m êm e s sont p lu s mo lles
e l p re sq u e o p a q u e s , so u v e n t d ’un v e rt a s s e z in te n s e p a r la
c h lo ro p h y lle q u i y e s t p lu s ab o n d an te .
A n i n c r k . D u rc h d ie Gute m e in es v e re h rte n F re u n d e s ,
d e s Herrn Duiiv, je tz ig e n Bosilzcrs d e s Hbdwic-Sciuvagriciikn’-
s c h e n M o o s -H c rb a rs , hin ic h in den Stan d g e s e tz t, die b is a u f
d ie le tz te Z e it iu Be zu g a u f Hbdwig’s II. (id n n cum h e rr s c h e n den
Z w e ife l zu l o s e n , indem e s m ir mö g lich w a r , d a s O rig
in a l-E x em p la r Hkdwig' s, w e lc h e s in den S i irp cN a b g eb ild e l is t
u nd au ch d a s e in zig e is t das u n te r d ie s em Namen in d e ssen
H e rb a f c x is lirl. zu u n te rs u ch e n .
IIeuwig' s Ab b ild u n g d e r Pflanze in n a tü rlic h e r Grösse
fig. 1, u nd lig 2 d e rs e lb e n in v c rg rö s s e rtem Maasss lab e , ist
v o llk om m en n a tu rg e tr e u , d a g e g e n sind die v e fg rö s s e rtc n B lä tte r
sow o h l an den A s tb ru cb s lü ck e n (fig. 3, 4 ), a ls auclj die lo s -
getre-nntcn (fig. 5), v ie l zu k u rz d a v g e s le lll; v ie lle ic h t sind sie
von e inem E x em p la r gen ommen w e lc h e s d o r o b en b e s c h rie b
e n e n fo rm a tr a n s i lo r ia zu v a r . U n e l fß i e n tsp r ic h t und
g ew ö h n lic h m it d e r No rm alfo rm zusamm en vo rk om m t. Das
■ P e rich ä linm un d d ie P e rich ä tia l-B lü tle r sin d d u rch a u s iin ric lilig
iibgebild'et.
W ilson bat o b n iä n g s t in e in e r k le in en No tiz im N a t u r a lis t
v o ir l8 C 5 zu b ew e is e n g e su c h t d a ss / / . a d u n c um Hsdw. mil II.
v e rn ic o su iH Lindb. ( / / . p e lln c id um Wils.) id e n tis c h s e i, indem
e r sich a u f ein im Ti'RNKii'schen H e rb a r sich vo rfm d en d e s ,,O rig
in a l-E x em p la r“ von Hkdwig f l . stü tz te . Hfdwig fil . h ä tte
d em n ach be id e Moose m it e in a n d e r v e rw e c h s e lt, so d a s s se in e
.\ii to r ilä l d u rch a u s n ic h t in B e tra c h t g e zo g e n w e rd e n kann.
Dass. L inné Dillkn’s / / . p a lu s t r e e rec lu n x. su 7 nmila .tib us
a d n iir is , w e lc h e s zu I I. S c7 id t7 ie ri zu g e h ö re n s c h e in t , u n te r
dem Namen v on II. a d u n c um mit II. u n c i7 ia tum Hüdvv. v e rw
e c h s e lt h a b e , davon h a b e ich mich d u rch .-\nsicht d e r im
LiSNÉ'schen H e rb a r au fb ev v ah rlen z ah lre ic h e n E x em p la re d ie s e r
le lz lc rn m it dem Namen / / . a d u n c um b è z e ic lin e te ii Art. iib e r-
z eu g l. .
D u rc h die U n lc rsu c h u n g z ah llo s e r Pflan zen von den v e rs
c h ied e n s te n S tan d o rte n von II. aduncii7n un d d e ssen V arie tä
te n hin ic h z u r'Ü b e rz e u g u n g g e la n g t dass zwisch e n d ie sen
und n am en tlich d e r v a r . K n e iff ii, uikI d e r Normalform, kaum
e in e Gren ze zu z ieh en is t. - E b en so z e ig e n . f ite . K /ie iffii und
f ( ( r . p o ly ca rp u 7 ii ( // . p o ty c a rp o n Bl.and.) z ah lre ic h e l 'b e r -
g a iig s s fu fcn u n te r s ic h , so da ss d ie se le tz te V a rie tä t, au ch in
ih r e r e x trem e n F o rm ', w e lc h e a lle rd in g s .b e im e rs ten Anblick
e in e e ig e n e A rt zu b ild en sch ein t, k a um a ls .»elbslsländige Aba
r t b e tra c h te t w e rd e n k an n .
Von den z u n ä c h s t s ic h en d e n H y p n t s ad7t7ici.s u n te rs ch e id e t
sich u n se re A rt sta n d h a ft un d le ich t d u rch das d ü n n e un d laxe
B a sila r-B la llz e lln e lz un d die w e ich e re n , -ch lo ro p h y llre ich e n ,
k a um g la n z e n d en B lä tte r.
2. HYPNUM SENDTNER l Schpb, d io ic im , e la tum e t v a ld e é la tum , c a u le s im p lic i p lu s m in u s r e y u la r ite r p in -
n a to -r am u lo s o ; f o liis f a l c a to—s e c u n d is e la te Oblongo - la n c e o la tis , su p r a p a r tcm la lio r em , h a in a lis,
Uy pn u m . 3
a d a n g u la s su b d e cu r r en te s d is tin c te a u r ic u la tis , r e ti b a s ila r i lin e a r i e l r e c tu n g u lo -lin e a r i c ra s s iu s c u lo ;
c a p su la o v a to -o b lo n g a e t o b lo n g a e x e r e c ta b a s i a r c u a ta .
\ u r ¡i [ f ils o n i procerriiiiuiii c a e sp ite s profundos late e x te n so s m o lle s elTonnans, caule haud raro ramoso,
fle x u o so , fo liis , ut in forma ty p ic a , var iab ilib u s, iiunc e late o b lon g o nunc e late ovato lan -
c e o la lis , h am a lis, s ic c is vario modo c u r v a tis , r e tis ar eo lis pro more paulo br evior ibus pauloqut;
lalioribus.
V a r r . s h am a tum c i. ij, g ig a n tew n , in B r y o l. E u r . sub II. a d u n c o desc r ip ta e , hue re fe r en d a e sunt.
H a b it. In u lig in o sis tu rfo sis Germaniae, Galliae, A n g lia e baud rarum; var. ß in u lig in o sis dunarum
prope S o u tlip o r lh A n g lia e , ubi ip se co p io s e le g i, magnis cae sp itib u s so c io / / . ly c o p o d io id i provenit, propc
. Berolinum (Ai.. Braun) , in S ile sia (Milde) e . a. 1.
Tab. II. C a e sp ile s plus minus profundi su p e rn e e llisco lu teo -v ir id e s v e l la e le vir id e s, in fern e ferrug
in e i, fusci e t nig r ican te s.
P la n ta e h um ilior e s 3— 4 -iin c ia le s , altio r e s sem ip ed a le s e l p e d a le s , s im p lic e s, le n u ic a u le s , fle.xuosae,
pinnatim ramulosae , ramulis patulis, ju n io r ib u s ,-ut caulis, apice involutis (fig. 1, 2 , 3 , 4 ).
F o lia fa lca to -se cu n d a , e; late ob lon g o e l c late ovato la n c e o la ta , tenui-ac'uminata, h amato-recurva, •
costa lo n g e sub apice e v a n id a , c o n c a v a , n itid a , so lid io r a , la e v ia ,- s o lo s ic c o statu len ite r sulcala (5 , 6,
7 , 8 ) : r e te basilar«? lineare rectangulum ve l an gu ste r e c tan gu lum , h y a lin o -Iu te sc en s, c r a s s iu s cu lum , ad
á n g u lo s minus c.xcavatos (?x aurantio fuscum laxius ( 6 ; B a , B b ) , ad folii parlem angustior em angustius
lin ea r e .
F lo r e s masculi in eodem caule n um e rosi ( 4 ) , g em m ifo rm e s, foliis p e rigoniaìibus sat n um e ro sis ecor-
sla tis ( 9 ) , anlhe r idiis paraphysatis.
P e r ich a e lium polyphyllum, foliis minoribus ex te rn is apic e patulis ve l r ecu rv is. in te rn is e r e c lis su b v a g inantibus
(1Ü) suicatis tcn u ico sla tis ( 1 ! ) ; ramulus pe ricliae tialis baud radicans.
F ru c tu s : C a p s u la -n\ p ed ic e llo 3— 4 - u n c ia li- c x e re c ta basi plus minusve incurva, ob lon go-cylin d racea,
o|)e r cu lo mainiilari ( lU , 1 1 ), sicpa valde a r cu a ta , sub ore co n slr ic ta , sulcata (1 4 ) . An n u lu s la lu s , c o in -
p o silu s (1 5 , 1 8 ). P e r is lom ii d en te s lan c eo la ti ( 1 9 ) , saturate a u ra n tio -lu te s c en te s , d o r s o , ut in c o n g en e -
rib u s, transvexsim slr io la ti ( 1 7 ) , ap ice late, b y alin o-m argin ali punct.ulati ( 1 6 ) ; p ro c e ssu s inte r a rticulaliones
paulispe r b ian tc s, cilia te rn a ta lon g a (1 8 ) .
V a r . 'ß W ilso n i.
Tab. III. C a e sp ile s p ro fu n d i, m o lle s , lu te s c en te s v e l - fu s c e s c en te s su p e rn e la e te v e l . e lu le scm ile
vir id e s. : ^
P la n ta valde elala haud raro pedalis, rob u stior , sim p lex ve l ramosa, tcriuicaulis (fig. 1, 2).
F o lia illis formae typicae m ajora. in acumen filiforme producta ( 3 — 9 ) , sic ca c ir ra to -llexu o sa ; r e lé
paulo br ev iu s e t la x iu s (9 b), luuid raro con fo rm e (9 bb); aur iculae b a sila re s minimae ( 9 b).
P e r ich a e tium , c a p su la ( 1 3 , 1 4 ), a nm d u s (1 6 , 1 7 ), p e r i s to m iu m . { \b ) ut in forma typica.
A n m e r k . D u rc h d ie g e lb g riin c , in le b lu ifte s B ra u n g e lb
ü b e rg e h e n d e F a r b e d e r lia s e n u nd d ie g lä n ze n d en , s ta rk
s ic h e lfö rm ig g e b ü g e n c ii, d iu c h a u s e in s e ilsw e n d ig e n B lä tte r,
w e lc h e an d e r c in g eb o g e n c ii S ten g é ls|)ilz e fast e in g e ro llt sind,
u n le rs c h e id e t sich diese. A rt von / / . aduncu7ii sch o n beim e r s
te n An b lick . Zu d em siiul d ie B lä tte r imm er g ro s s e r und
v e rh ä lln is s in iis s ig b r e i t e r , z äh e r un d von f e s te r e r T ex tu r, das
Z e lliieU is t b e d eu te n d e n g e r , d ie Z e llw ä n d e sin d d ic k e r und
d ie Z e llen s e lb s t sin d w e n ig e r c h lo ro p h y llre ic li, d ie Blatlö lir-
cheii an .d e r Basis sin d w e n ig e r e n tw ic k e lt, z uw e ile n fast ru-
R em . I.a c o u le u r d’liii v e rt ja u n â tr e b rilla n t p a s san t au
b ru n d o ré d e s g a zo n s e t le s fe u ille s p lu s s o lid e s , - plu.» b rilla
n te s , ' fo rlem e n l c o u rb é e s en fau x c t d é je té e s d 'n n 'c ü tc , '
p re sq u e e n ro u lé e s , à T c x trém ilé de la lig e e t d e s je u n e s
ram e au x p e rm e lto n l de d is tin g u e r c e tte e sp è c e d e la p r é c
éd e n te d è s la p rem iè re y u e . En o u tre les feu ille s so n t
to u jo u rs p lu s g ran d e s e t p ro p o rtio n n e llem e n t p lu s la rg e s e l
plu s te n a c e s , le u r tis su c e llu la ir e e s t plus é tro i t , les ¡larois
de s c e llu le s so n t p lu s é p a is s e s , e t les c ellule.» e lle s -m cm c s
so n t m o in s r ic h e s en c h lo ro p h y lle ; le s o re ille tte s au x an g le s
m