má:
f i
13Ó
His infuper addam quòd dum linea metallica ira una vice eñ excavata» ut Montis
ftrudlura ob varios ibi excitatos cuuiculos, necnon alia e flatu fuo naturali ad metallorum
maturationem idoneo non parùm fit deturbata, tunc haud ampliùs ibi generatur
Mctallum ; quamvis halitus pra^cipuc ialini j vitriolicij fulphurei, acaliiia
ilJá cavitate non defmt ac ibi efflorercant. Siquidem id totum non fufficit, cìim
non ampliùs cxiflcnte apta Montis íí:ru¿luráj velutì apto utero deficiente,ipfa quoque
generati©, feu Metallorum quorumvis maturitas impediatur. Fiííe Tom.
Part. 2. Membr. 2. Fìg. 4. de Vitriolo. -,
P r o f e t ò Mineralogite buie noilia; nonnulla veluti fpolia quicdam abftulinius
(quoad extrinfecas faltem ipforum patentes formas ; nam qualia deinde fefe oftentcnt
igne vexata, tunc indicabitur, cùm juxta confuetam nobis methodum eadem exploraverimus)
abftulimus,inquam,fpolia,ciJm ab'i innumeri (ne idomnino diflìmuletur)
omnifque fere generis Lapides Mineralibus gravidi fuiiTcnt recenfcndi, ut
uberiùs divitis Naturie in hoc noftro diftriclu opcs palam fierent. Vcrumtamcn
quanto hxc clariùs Piélorum Pennicillo reprasfentantur, tanto diffidliùs incifis tantìim
seneis figuris exprimi valcnt, quibus utpotc deeft incredibilis illa colorum
varietas, quá ipfi Lapides ludunt. Quapropter ne volumen noftrum inùtilibus adeo
redundaret Figuris, eos data opera omiiìmus, &: ad noitrum Bononienfe Mufeum
curiolis ibi fpe£tandos remifimus.
Porremo tandem loco ex pha;nomenis, quas in partium Anatomia Montes, &
Venas Metallicas componentium fefe nobis obtulere, illud nbnnihil ampliùs comprehendere
datum eft, quàm arduum fcilicct cxiilat produccndis juxta naturai imitationem
metallis Alcbimiilarum conatusjac fudores,máximos ]icèt,non in vanuni
impenderé. Propterea dolendum ianè non modo de fumptibus inutiliter ab ipllsimpenfis,
fed & ampliùs de jaiturà tam male confumpti tcmporis. Qiiamvis etenim
rem banc mortalibus piane impoffibilem perfradlè non aiTeram, quod & plerique
alii magni nominis Viri confentiunt ; cùm feriò definire non liceat quantum fit
illud, quod humana; folertioe, continuò naturara jpfam fagaciter indaganti, circa
cjufdem natune opera, ipiiufqueimitationem in dies detur detegere, vel ctiam ex
fortuito quarumdam rerum occurfu adinvenirc, nihilhominus attentis non tam
phyficis rationibus, quàm communibus pariter operationum rcgulis vidctur res illa
propemodum impoíTibilis.
Quandoquidcm cxpendamus, quKfo, qusnam alia ipfius naturce produóla, minùs
etiam illuilria, homines arte, ac laboribus fuis adhucdum fufcitare vere de novo
valuerint. Quòd fi claro rationum lumino artem hanc a Peritioribus feliciter
exerceri polle evinceretur, tunc fuaderem utique ut bue plurimi tenderent, iludiumque
conferrcnt fuum.
Aft ñeque, ut verum fatear, illud Chymicos juvat, nempe habitas ex Fodinis
Obièrvationcs indicare, nec tam magno ad rem iilam opus effe apparatu, nec tot expenfis,
penfis, cùm Terra omnis generis» ac Lapides c quibus fublimantur halitus fpirit
um Metallicum componete apti, non videantur res magni adeo moment i , nec
pluris etiam conftet Matrix illa, cui datum eft, fpongiis infiar imbiberc hunc Metallicum
fpiritum & intra fe coércete; infuper etiam blandus ille calor totam fceturam
mifcens, ac temperans procul dubio inhsreat artificio cuidam , feu modo
adaptandi certum caloris gradum. Neque, inquam làtis, hxc juvant dum his edam
gratuito concelUs adhuc maxima fuperfit ineluéhbilis difficultas inveniendi fcilicet
veram methodum maturandi extra illa corpora, ac peculiarem ipforum ftruéharam
(ubi aliàs Natura tantum opus molitur) ipfa Semina, ac Metallorum principia
pro nova ipforum generatione (quia nunc de Amplici tantum eorumdem jam produftorum
feparatione non loquimur) quse metliodus ex peculiari, atque omninò
in abdito poiltà textura, 8c Mechanicà ratione pra:di£torum Corporum pendct,
necnon ex peculiari certaì indolis Terrie, humon's, aeriique mixtione, item certo
caloris concurfu, quse omnia a noftrà comprehcnfionc cùm diftent quàm maxime,
nemini propterea autor effe velim, ut opes, ingenium, ac tempora in his infeliciter
perdat. Neque adeo moveri patiatur à quibufdam Hiftoricis, ut ajunt, qu» in
contrarium afferri folent, monumentis; quibus facile eft fucum facete, ac fallacibus,
feu callidis experimentis ludere, ne illud aliàs fatis tritura, jam memovem,
immetìfa cavi fpirant mendacia folies.
N
•Tom. ìli. Z z z