1 5 4
coagulati folet tarn forma globofá, quam ramis ferè fpyralibus. Tandem huic pra:
omnibus favet illa Auri fere annua concretio (cujus fupra memioimus) circum Arbuih,
& Culmos in Monte Juniperorutn propc VeterÜöIum, qu£B femper ibi obfervatur
ipjralis figura & annuloíb, quaü fciUcet iUius fumi afcendeotis, ac tranf
cuntis per defaiptam poroiitatem Lapidum Montis Juniperorum, IMCC fitipfiaccommodiator,
ac veluti connaturalis forma, vel ad liane faltem determinet oblÜlentia
ambientis, per quod affurgere nititur; i jquidem una motuum lex eft,quòd corpus,
dum furfum nititur per medium obfiftens, ac premens plus miniis denfum,
tunc corpus illud nec reità furiùm, nec rcäa deorfum tendat, fed aliam fuo motu
lineam inter has mediam delcribat (in qua videlicet minus ipii obíiíUtur) ncmpe
feratur ktcraliter in gyrum ad mod um vorticis» feu fpyr«.
F I G U R A IV.
""ÌL.i ...I:"
A. Profilum duiturx ad inveniendum metallum, de quo in fecundà figuri
B. SciflurvE, per quasfpirìtus metalHcus cxhalat.
C. Spiritus ipfc metallicus, iéu aurea exhalatio j Fumi ipecie gyrans circa triticeos
culmos, ibique fiftens.
D. Spiritus metallicus in annulos circa triticeos culmos coagulatus.
E. Annulorum aureorum Figura, & magnitudo naturalis.
§. XII.
Enimverò fpiritum metallicum aut igneum cfle, aut ipiritibus igneis confociatum
ex co etiam arguitur, quòd Argentea Filamenta, intra cavitates Lapidis
Quartz vegetantia colore plerumque nigro luteo fplendent, & Cuprum etiam
prxcipuè viridi ca:ruIeo colore, autinterdum purpureo hilari fpe^atur, qualia coloramenta
folet ignis in hifceMetallisexcitarc. PrxtereainnonnullisFodinisquandoquc
obfer vamus Venam ambuftamjquaiì terra eflèt i n calcem reda(äa,ab igneo i imul metallico
fpiritu exaitato, ac fuperiora versus naturaliter petente. §, XUI.
1 3 ?
§. XIII.
Nemo autem fibi fuadeat incendiarios hujufmodi ignes, qui identidem ardent
ut Anno 1695. die 10. Februarii in Fodinis Civitatis Sandberg, & anno antecedenti
in Camerfeld, eà fpeciatim parte vulgo Stolwand nominatà, a centrali quodam
Foco procedere, fiquidem experti magis harum rerum Magiitri, &alòngo tempore,
Fodinarum Pr^feéti (quos in prscfenri argumento attendere sequum omnino
oft) alià id fieri ratione contendunt, nimirum fubtcrraneum huncignem ortum
ducere ab exhalationum nitro-fulphurearum copia ex repertis ibidem Mineris manantibusjin
quibus dereliétis five ob adverfamipfis fofroribusauram,fiveobnimium
aquarum affluxum, exhalationes ili® prícterlapüs annis conclufiE rcmanfemnt, tandem
vero au£tá nimis carumdem copia (aut críam alitcr vehcmentiorc agitationc
concepta) fimulque fibique in liberiorem ai-rem aliquo aditu patefatìo novo etiam accèiTu
particularum acris nitroarearum facilè valuenmt inopinatum illud in fe excitare'incendium,
neque huic extinguendo aptius aliud) teftantibus iifdem Prsfeélis,
remedium fupereft, quàm ex adverfo loci illius novum ftatim cuniculum fodere,
ut fcilicet liberé expanfis in ampliora fpatia prjediÖns halitibus vehcmens accenfionis
commotio, ad quam prioribus irritabantur anguitiis, mitcìcat ac cciTet.
C O N C L U S I O.
PR o -^riá igitur aptiori Bíc vel alibi fecundbm traditam montium ilrufturam
diipofitione, necnon variá foccorum aquis, ícu aliter illuc dclatorura indole,
materiale quoddam principium fubminiílrantium,habebit paritcr Metallicus Ipiritus
ad maturitatem magis, minùfve compictam perduci; proindcquc II pcrfc£l:iorís llructur
«, juxtà in fupcrioríbus d i íh, Monsfuerit, ibi Aurum purum, Aurum fimul
cum Argento, vel etiam purum Argentum formati poterunt. Sin autem llruétur^
plìisminùs imperfeélioris, Stannum ibi, aut Cuprum Argento Auroque permixtum,
aut cum foJo Argento, item Stannum , ícu Plumbum Argenti particeps
quandoquc etiam ferrum Auro , vel Plumbo carens procrean valebunt. Quarc
juxta hanc hypothefim unicus metallicus fpiritUs pra:bebit generale \'eluti fernen
metallorum (fecundiim majorem, minoremve perfeélionis gradum dilfidentium,)
& elevabit, aut deprimet (ut fie loquar) Metalli'naturam, prout juxta nativam
Montium flru£turam, ibique occurrcntium matcrialium fuccorum indolcm magis,
aut miníis femen iftud ad meliorem maturitatem fe ipfum a^ehere valebit.
Neque id omni caret exemplo, dum folertiffimis olim, & recentiori edam atate
compertumeft viris idem triticeum Semen pro Soli varietate, & fucconim illuc
afflucntium, modo vulgaris Tritici plantas generare, modo Siliginem, aut Lo-
Hum proferre.
Jörn. in. Y y y His