3 ' ' V E R H A N D E L I N G DER
Verfìeende
Dingen.
Deze is een heer lyk t e g en- g i f c , cn voor
eene No o r is op Macaß'cr w c U o o R y k s d .
becaald.
E n K e y z e r Rudolf ¿t twe cde bood te
vergeefs 4000 GL i l d . v o o v ' c e n eNo o t , die
toen onder de Rr fgenamen van de IVolferts
( Na z a a t en van Wolfen Hertnansze»^
een Hollands Zee-voogd , die Don Andrew
Huriado de Mendoßi voor E.xntam A° .
l ö o i . z o o k l o e J imo e d i g g e i l a g c n, ende z e
N o o t van een Pangtrang t o t e e n g c f c h e n k
van dankbaarheid b e k omen h a d ; maar alleen
be ruf t ende , en de e eni g l l e , die toen
in Europa bekend was.
Z y val t m de Maldivas , en 00k eldcrs.
Daar is no g een kleener zoov t van Z e e -
Calappus-Nooc, ontrent als een Ka f t ani e
vangroocc} d o g kenne die niet .
Steene ronde Makronmn.
V a n dc z c heb ik 'er twe e a drie. Zy
z y n w i t , en vol f yne g r o e v e n . .
Steens Padde-ßoelen, o f d e Fungus Marlnus
Saxeus.
Hier af heb 'er n o g een.
Roud Strand-Cor<ial.
D i t z yn g e en Bo omen j maar flukken
vol pypkens j die op Larike ont rent het
Z u i k e r - b r o o d j e, een g r o o t e fpi t z e K l i p ,
valU-n , cn die men met het r e c h t g l a d C o -
ni.il nict ve rmengen moe t .
Zee-Bafta.
Van we l k e nu niers bez i t j a l zoo alles
'er van we g vei-eerd hebbe .
Zee-Nctjes.
Waar van 'er n o g een hebbe.
Suikre Köllen.
Ik heb 'er g r o o t e , en o o k kleene.
D e kleene val len in Amboina j d o g waar
de grooc e val len, we c t ik niet.
Zee-Nagelett.
Van de z e heb ik 'er ver fcheide fraei j e
bezeten j d o g hebbe 'er no g maar eenige
v a n , en o o k een Steene Mo e r -Na g e l .
Men ziet nu en dan o o k ver f teende dingen.
Ik be z i t daar van.
Het wandelend Huis.
D e z e Honrn vind ik hy Rumphiusmct^
en ondertulTchen is he t e enz e ldz a a r a Itiik
H y he e f t cen geheel Steenen-huis op z y n
l y f , dat hy overal medc voc rd.
i k heb 'er twe c van.
Ferfleend Hout.
Waar van een ftuk bezic.
T'jjse aan een verfleende Ziher-Monden.
WelJce ik hebbe .
Den Amianthus.
Een g roene wo l - a g t i g e Steen , zeer
zeldzaam , en van we l k e de oi idcn hcc
onverbranabaar L i n n e n maaki en. H e b
'er zeer we i n i g van.
Behalven de hier aangehaalde IVeft- men
hìdìfche of Europeifcbe Zee- Hoornkcm
Schelpen, en andre zeldzaamheden der Hooms®
Z e e , bezicten de L i e f h e b b e r s hedens- afgebcelj
diuigs in hunne Cabinet ten een vcel g r o o -
ter g e t a l , die 't my onr aog e l y k is , cm
alle op te noemcn , behah en dat 'er vec i
van in de We r k e n van Philippus Bonanw
« , Lißcr, en meer a n d r e , van we l k e
w y nader fpreekcn zul len , zeer we l g e -
teekend können we rden ge z i en.
Zommige Mcnf chen z yn zeer v e rwo n -
derd, hoe men z o o dwaas z yn , of wac
men 'er aangcnuams in vinden m a g , oi u
'er z yn tyd mede door le brengen.
W y zullen hier op nict anders ant -
woordcn , dan me t het bekend Latynfcb
Spreek-woord, Ignoti nulla Cupido^ dat i s ,
dat men geen l i c fdc , v o o r 'i geen men niec
kend, hecf t . Hc c f t G o d , d i e g r o o i e en
w y z e Konf t ena a r , z i c hwi l l e n b e z i g h o n -
den me t de z e kl c inigheden te fchcpi-en ,
men moet niet meinen , dat het dwaasheid
is z ieh daar in te ver lut l igcn : want
men heefc immer s z o o veel Ib f van v e r -
wondering over die kleine , als ov e r de
g r o o t d e dingen.
Het moe t o o k zulken f legten Li e f - Oudheid
hebbery niet z \n , wa a r mede z o o vcel ^'Vf'"'?®
w y z e en g r o o t e Mannen in de We r c l d , K
al van ouds h e r , hun t yd ver f leten hebben.
D e Griekfche Dichter Homerus fpreekt
in z yn Odyß\ van hcc Ho l of de R o i s van
d e G o d i n Calypfo^ TattZee-Hoornkenso^-
'^ecicrd. Dierhalven z yn zy dan toen al
)ekend, cn van opme rking g ewe c f t .
.Aihenaeus, envoor a l^r ; y /o? c to, jElianus,
Suidas y de g r o o t e C/Vero , de ver -
maarde Na v o r f c h e r van allcs.^ wa t de Na -
ture zeldzaams g a f , Plinius, Hcratius.^
Strabo, Enniusy en meer andere onJ e r dc
ouden , hcbben z i eh daar mede nict alleen
opg choudcn ; maar z ommi g en h c b -
ben al zeer ui cvoc r ig , ho ewe l andre 'er
maar ftuks wy z e ' o v e r g e f c h r e v e n, onder
"«ökcArißoielcs^ cv\ Plinius^ ui tmunc en,
niet tegenf taande hun Schr y v en by de
netter We r k e n van Rnmpbius^ en Bonannus,
niet kan vergcle'-.en we rden.
Oi-idius z e g t m lict ide ß o e k , en de h"
I I van zj n MinnedigUn^ zul lende o p Z e e Uefi'cb
gaan; bcrs."
Nee Medius tenues conchas, pi6loi-ve lapillos.
Pontus bähet bibuli littoris illamoracß.
ZEE BOOMEN, ZEE-BLOEMEN, enz:
I n "t midden van de Z e e Ä t men
geen dünne Hö r e n s ,
Geen P i l d e l c n , n o g van de fraej c
K e i j e n To r ens .
Men heef t die maar aJleen aan he t bekabbeld
St rand.
D a c i s ; Na onz e Vc r t a l ing e .
Dus z iet men dat deze Di c h t c r al medc
van de Ho o rns kennis moe t gehad
hebben > d o g had hy de Gorita, of het
Doektn-buyfje, ( e en Ho o r n , van we lke ,
de Menf c h en de Z e y l - k o n f t leerden) g e -
kcnd , z o u hy die niet g c z c g t hebben,
a l zoo die Ho o r n z yne Corinna i n ' t
midden van de Z e e zeer l i cht had können
ontmoeien , behalven dat veel andre
Hoorns alleen midden in de diepte der
Z c e g e v a n g e n, e nme t B o b b c r s , o f V i f c h -
F u i k e n , op drie a vier honderd vadern
diepte opgehaald we rden.
H y fpreekt o o k cldevs van Sche lpcn ,
die hy op 'c L a n d had zicn l eggen , en
vanAnkers , op de toppen d e r B e r g c n g e -
vonden.
O o k z e g t Cicero in z yn Brieden van den
Redenaar ^ ci\ Valerius Maximus y //¿. 8.
iap.^. Vi-.\t Publius. Scipio JEmilianus ^ de
Numantiner^ me t z y n goede V r i e n d , C.
i f / i a i , ctn Roomfcb Ra a t s h e e r , g ewo o n
was ont rent de Steden CiyV/«, sn Laurentum
, aan Strand te g a an, om S c h e l p e n ,
en Na v c l c n te z o e k en.
Suetonius cap. 46. en Sextus Aurdius
Viäor^ teekencn a a n , dat den Ke i z e r C.
Caligala z yn Kryg. smagt op den Oever ontrent
de middel i te mond van den Rbyn in
flag-ordrc gel leld hebbende , de SoldaatenbelalVe,
i n p l a a t s v a n t e v e g t e n , Sche l -
pen, Ol Kinkho r ens in hunne B o e z emc n ,
e n H c l m e t t e n , te v e r z ame l cn, keurende
dien ICrygsbui t van de g r o o t e Z e e we e r -
d i g , om die op 't Roomfch Capiiolium,
cn in 's Kc i z e r s H o f , tot een zonder l ing
Cieraad op te fluiten.
Wac Arißoteles, cn PUnius, ov e r vcr -
fcheide van deze Z e e -Ho o r n k e n s g c f c h r e -
vcn h e b b e n, können de nicuw.«genge in
hunne We r k e n nazien. G e l y k de eer f t e
o p 'c vci 'zoek van Alexander de Gre<>t
xynHißorie derDiere», (die me t he t R e y -
zen , cn navor f chen van alles z o o veel
Scharren aan dien V o r l l g e k o f t h e e f t )
ondernam, al zoo i s ' t z e k e r , d a t w y d o o r
beider dood veel van dat We r k in z yne
volmaakthcid ver loren hebben. Flinius
heefc over de 160. zoor ten opgc t e ld maar
de z e l v e vry v e rwa rd b c f c h r e v en, ho ewe l
h y van ver fcheidene Ho o rns in ' t g eme i n
•¿cer fraeije dingen ter nedergerteld.
D e later tyd heef t geen minder L i e f -
hebbers g e g e v e n j
Onder deze teilen wyGi j /«; t f i , Avictn-
1-Mcte. •> ( e i g ent l y k Abos il Sina g ena amd)
Diofioriäes, Muüamis, Jacobus Bontius,
I n ' c
Carolus Clußus , Bellonius , Romk'.etius,
Conradus Gefnerus y Aldrovandus^ Bocbartus
, Francißcus Fyrard, Robbertus Confianiinus,
yilcaßuina , en Nicolaus Nirepßcus
-, Al l e we l k e over de Ho o rnen cn
Schelpen, en z ommi g e maar ov e r de
R e i i k w e r k e n , van h a r e d e k z e l s g ema a k t ,
gefchreven h e b b e n ; de voornaami le •^•xrenGf/;;
fr«i, cn Aldrovandus ^ ho ewe l di e
dat mede maar ftuks-wyzegcdaan hebben.
In de voor ledcn E e u w hebben hier over
ook g e f chr e v en Fabius Coilonna dicns
W e r k l ö i ö . t eÄi -Wfwi s g e d r u k t j d o g
de Ho o r n s , door hem in Piene v e r t o o n d ,
zyn we ini g in g e t a l , en niec veel b y z o n -
zonders. Me n moe t die e c h t e r , na die
t y d , als een van de bei l e pr y z en.
Aq. I(56o. ( o f wat eer) k w äm 't We r k
vanyonfiou u i t , waar in mede oi^er eeni -
g e , d o g maar g cme ene Ho o rns wo r d g e -
handeld.
Ik vind by hem a g t Plaaten , zeer net
deze cn gcene Ho o rns afbeeldende .
D p de e c r i t e r ^ ^ . X . g eme r k t , v indede
Nautilus, e n z y n V i f c h , of t edenPö/ ; ; ?«; , iVn^fgede
Purpura, de gedoornde en de ong c - bceld.
doornde, 'tBucciaum, q( de Kinkboorn^
zynde in gedaance, g e l y k ookiynStrombus,
een zoor t van Tyompctten, de Murex
Aculeatus, of de gedoornde Purpcr - d o g
eigentlyk een z o o r t van een kleene Lap-
Hoorn, en dan cen ger ibde Olie-Hoorn.
O p Tab. XL k ome n n o g v i e r b y z ond r e
zoorten van Murices, vc r i cheide "Turbfnes,
of kleene Hoornkens met veel gi e r e n
(endaar o n d e r a i f r a e i j e ) eenige f rochi ^
o f Sollen (onde r we l k e z y n g root e T o i
met fraei je knobbel t jes in z e v cn r cyeu
voorzien i s ) en d i e g r o o t cn kleen , o o k
tzm^eSlekken, ot'U ervel-Hoorns, oiPer'
ßptUivea, Qntix.e\y\itAlikruiken, of z o o r -
ten van Doyers , d o g de f ra c y l l e van ullc
de Hoorns op dat blaJ is z yn g r o o t e Turbo,
z ynde een lange Ho o rn met veel g i e -
ren ugt c r , als een dunnc Trompet , \'oor
aandikjCn met cen wyden cnf che rpen bek $
onder we l k e Ho o rns hy o o k twc e langwerpige
Schc lpcn v a a we i n i g be l ang
mengd.
Tab. XH. k omen v o o r vc r f chc ide Cocblea;,
of Sickken, mi tsgader s drie a vier
zeldzame Ho o rns , die ik niet k e n n e ,
zommige byna als de Moorfche Tempel,
andre als de Sattyne Rollen , of Dadels ,
•die hy al mede , zeer v e rwa rd , Skkken
noemd, wa a r by hy o o k eenige Z e e - A p -
pels, e n i e t smc c r , toc die zoor t b eho o -
rende, v o e gd.
D e cer l le Ho o r n op dac blad , die hy
zyn ge r ibde of geployde en genavelde
noemd, is de fni e y l l e i d o g k e n n e d i e n i e c .
Tab. X I I I . vc r toond ons mede eenige
Zee-AppeU, en S c h e l p c n , i\\s ¿qPaariemoer
Scbelp, tot z e v e n a a g t i t u k s t o e , di e
niec
. 1 • H: