inntummoclo ñervos inter laminas ligamcnti lati ad ovaria et tubas migrantes adnotavit et icone
iliustravil.
Accuraliorcm nervorum uteri, luliarum et ovariorum descriptioncm debemus Illustri Allievto de
Ilaller'"^ f[ui j)lonius et vcrius cpiam antecessores hos ñervos recensuit. De iis haec habet:
«Mnltij)lcx est liorura nervorum origo. P rimi, supremi nascuntur ex plexu renali. Inde praelongus
«ncrvus pone vcnam rcnalem sinislram ante aoiTam il cum funiculo sj^ermatico deorsum et augelur ai)
«intercostali trunco sub prima ossis sacri vertebra, et in ovarium descendit. A lii nervi oriunlur ex
«mesocolico [jIcxu, el ab intercostali trunco, el ex spermaticis; ila plexus nascitur, cpii ante aortam
«descendit et ante Iruncum iliacum siriistrum, retcque facit in cartilagine sub ultima vertebra lum-
«borum, ex quo in pelvim rami descendunl, et ad ulerum et ad vesicam magnis truncis vcnìunl.
«.Alii per bgamenlum latum ad tubam et ovarium tendunt. Scd ab eodem plexu alii surculì cum
«([uaiTo ossis sacri nervo uniuntur, el iidem numerosi ulerum adcunt et vesicam, aliusqiie a quarto
«sacro anterior ad vaginam. Denique nervus, qualis ad penem, ex ischiadico nalus , cìrcumductus ex
« tertio ct quarto nervo sacro, j)crinde circa os iscbii c i pubis ad extrcmam vaginam ct vulvam, ejusque
«músculos ct cliloridem v cn it, perqué ejiis dorsum inccdit. Hos neiwos vere v idi, plurcs esse non
«repugno, ncque enlm liacc historia piena habetur.^
lA bis, (pine Vir magnus de nervis organorum muìiebrium gencralioni insendenlium fradidil, sequitur,
i[)sum non nullos ñervos ad ulerum persecutum esse, eorum vero per ulerum decursum baud cognovisse.
Cclcberrimus J. G. AA'allerus qui nciwos thoracis et abdominis admirabili industria perscrutalus
est, ct COS primus omnium in naturali silu et magnitudine dcpingcndos curavit, ñervos uteri e plexu
hvpogaslrico quarto nec non e nervo sacrali tertio orientes cxhibuit. Hi vero nerv i, si quid \idco,
non satis accui'ate delineati sunt. V ir celeberriraus majores uteri ncn'os, e plexu hypogaslrico maximo
et communi originem ducentes, omnino omisit; praeterea, ut ipse indicavit, neiTOS non usque in ipsam
uteri substantiam perseciitus est, nam de iis, qui e plexu hypogastrico quarto cmergunt, ita scribit:
« aml)ulant hi nervi sul)tilissimi facti ad cervicem et os uteri, ulìi aciei oculorum sese subducunt^^; ct de
nervo uterino c nervo sacrali teiTio ait: «ambulai nervus uterinus, socia arteria uterina, ad uterum et
« rarni.s in corpore et fundo uteri evanescit.
Longe ubcrlus et accuratius, quam qui ante eum scripserunt, decursum neiworum uteri exposuit
Guilielmus lluntcrus qui sumina diligenlia uterum gravidum descripsit et iconibus illustravlt. Orlum
nervorum uteri c parte abdomlnali ner\’Ì svmpalhici, plcxum(pie hypogastricum niagnum communcm
bene descripsit, ])lexus vero uterinos inferiores, qui cum gangliis ct nciwis sacralibus commerciuin alimi,
baud adnotavit.
Novissimo tempore Ordo ÌMcdicorum Gcettingcnsis quaeslioncm proposuit: uterus humaniis quoad
sul)slan(iarn iitrum sii nervosus, nec nc? Joannes Lridcricus Osiander, celeberrimo pâtre prognalus,
comracntationem conscripsil^\ in rpia ralionibus pliysiologicis ac pathologicis probare sludiiit, ulerum
nervis inslruclum esse. Nciwos uteri Immani ipse non vidit nec indagare aggressus est, dolcns occa-
sionem idoneam ipsi defuisse sua manu ñervos dcscribendos exarandi. Dcscriplionem neiTorum ex
librls aliorum desumsit et panca practcrca ad probandos nciTOs ex analomc comparata a ])alrc adco
111) Elcmenla Pliysiologiae. T. VII. Lib. X X V llI - p. i35. S -.49-
n) Tabulae nervorum tlior.icis el alnlominis. Berolini 1783. In Tabula I. Fig. I. conspiciunlur nervi uleri e plexu bypog.islrico qiiai io '}■ 4^5. 43G-
45". 459. 4G0., nec non e tordo nervo sacrali 473. porrecii.
o) Anaiomisclie Eesclireibung ties scliwangeren inenschllcben Üierus. Aus dem Englisclien übcrsetzt von L. F. Froriep. Weimar 1802. S. 27.
p i Commcntatio anatomico-pliysiologica, qua eilisscreiur uierura ñervos liabere, ¡n certaminc literario a inedieoTum ordine pracmio ornata. Gtctl. 1808. 4-
!)
NERVORUM UTERI DESCRIPTIO.
íNei-vi, (jui Utero, ovariis et tubis prospiciunt, e nervo sympathico utriusquc laleris orlglncm ducuiil cl
sex j)lexus conslituunl. Primus nervorum plexus, quein spermaticura scu ovariis ct tubis communcin
voco. ill anteriori aorlac abdominalis facie eo loco silus est, quo arteriac ovariorum seu spcrmalicae
inlernae, vel trunco communi mox in dims arteriolas diviso, vel sejunclac ex aorta emergunl. Ilic plexus
componilur non nullis ramiilis nervorum renalium ab utroque latere coníluentibus. Ambit trunciilmii
aiTeriarum spermaticarum, vcl ipsas arterias ex aorta sejuncllin orientes. Ramuli arterias sjjcrmattcas
irreticnics in pelvim descendimf, ct inter laminas perilonaei, ligamentum Jaíum uteri con.'tituenles, ad
ovaria et tubas migrant, ibique diíluuduntur. Alitpii minores surculi cum ramo arLcriae ovarii ad ipsum
uterum fcruntur et nervís uterinis anastomosi uniuntur.
Sccundus et maximus nervorum plexus, quern hypogastricum magnum superlorcm scu uterinum
communem a[)pello, ante vciTcbram Imnbalem quiatain iiitcrque arterias iliacas primitivas posltus est.
Componilur pluribus ramis e gangliis renalibus ct lumballiius superioribus nervi symjialliicl orlis. Rami,
(|uos ganglia renalia plcxui iribiumt, ad latera arLcriae aortae desccndunt, surculos uretcri])us plexuiquc
mesenterico inferiori praebent, et lune cum ramis gaugliorum liimbalimn supcrioruin conjuncti tran.s
arlerias iliacas migrant, plexuique immitlimlur. Praetcr hos ramos non nulli surculi e ganglio lumball
loiTio cl quarto originem duccntes, ponequc arlerias iliacas jiroilclscerilcs, plexum adcunt. Nervi ab
nlroquc latere ante quintam Imiiborum veiTcbram varie iutertexll ac iuplicltl j)lexurn insignls circum-
Icreiifiae ct ampliliulinis eiliciunt. AmbiUim simm a bifurcalione aortae inter arterias iliacas ad pro-
moiitorlum jielvis cxtendil.
Hic jilcxus in ipso jjromonlorio scu limite pelvis in duas portiones sese divicHt, quae iriitium intestini
i-ecti comprclicndciiles ad facicm intcrnam arteriae hypogastricae in pelvim dilabuniur. Nervorum
Jasciculi vlx in pelvim ingressi in utroque latore introitus ])clvis ¡dexiis coniiciunl, quo.s liypogaslricos
scu uterinos laterales superiores nomino. Plura illamenla nervea e ganglio sacrali primo ct secundo
ciucrgculia plexibus immiscentur. Ex ipso plexu utriusquc lateris multi rami, numero cl crassiludine
insignes, prodiicunlur, qui uterum adcunt. Ubi i>riimim nervi arteriam uterinam attinguiU, continuo
in l'amos minores soluti, raimdos ejusdem arteriae serpentino duclu mccdcntes comilajr ct circum qisos
iudcrc insllLuiml. Mox in subliiiora lllamcnta laxantur, cuinque ipsis minoribus artcrlis tandem in uteri
substantiam ccllulosam et carncam se dcmergunl, atquc absumunlur. Omncs singulique nervi, qua-
euiKjiie j)cr uteri l'aciem jjostcriorcm et latcralem dcflexeriiil, alii in cervice uteri delilcscunt, alii circa
medium uterum asccndunt, non nulli fundo dcmum sese infigunt.