I S H K ^ Ü f
O B S E R V A T I O N E S
REGNUM I N L A P I D E U M.
1. Primogénitas Térras tantummodo Glaream & Argillam nominamus , e quibus, Elementorum ope , totum Regnum Lapideum exiftimamus
ex Humo vegetabili paluftri Schißus, e Glarea
eflé produólum. Hinc reliqui Lapides temporis , a Creatione preterlapfi , progenies funt.
2. Generatio Lapidum Simplicium & Aggregatorum per appoíitionem particularum externam fit ; & fi hi principio aliquo Minerali, forte ialino
, in humore quodam íbluto, impregnantur , Compofiti dicuntur. Hinc generatio in Regno Lapideo nulla ex ovo. Hinc nulla humo-
rum per vafa circulado , ut in reliquis Natur« Regnis.
3. Petram omnem , vix ullá excepta, e Terris originem ducere extra controverfiam eft.
Cos , ex Argilla A4armor.
4. Petra cum fuerit impregnata materia aliqua, reipedlu ad Simplices , peregrini , Minei'a dicitur. Petra vel Minera comminuta Terra no-
minatur ; fed non vice verfa. Terra mixta fi concrefcat Concretwn dicitur. Petrificata ioepius ex Argilla in Calcem mutata oriuntur, pau-
cis tarnen exceptis.
5 . Saxa , Lapides vulgatiflimos, rupium & montium plerorumqne baiès , in Principio non creata fuiilè docent partes iUorum conftituentes ;
nec omnes in Diluvio generatos fuiilè, confirmat frequens autopfia illorum Saxorum, quas indies producuntur. Si enim particul« eorum con-
fticutiv« probe examinentur, Aren« proprietates , in locis adjacentibus vel fubjeétis obvi« , monftrant.
6. Qvartzum , e quo originem duxerit, maxime dubitarunt Mineralogi. Hinc fiimmus.Mineralogus Excell. HENCK.EL : 0 Si/ex ! S ilex ì
quis te generanti ì Omne Qvartzum eflè petram parafiticam docet autopfia ; generatur enim in cavo aliorum lapidum & inde excreicit. Ex
Aqua itaque in fiflùris lapidum retenta , exhalationibus lapidéis impregnata , forte etiam ab aere adjuta , in fuperficie lapidis excreicere incipit
, & continuo augetur. Ita generari putamus. In fluido Aqueo primam peradtam fiiiílé generationem docent vegetabilia íbepius incluía
oblèrvata.
7. Nitrum Qyartzi noftrum, feu Cryftallum, Qvartzum eilè docent proprietates omnes, excepta duritie & figura; figuram obtinet ipfiflimam
veriflSmamque Nitri ; fine dubio itaque Nitro aqu« primordiali lapidum admiilo adfcribehda fit ; duritiem etiam luam a fale hocce obti-
nuiflè verofimile videtur.
8. Gemma itaque pretiof« pellucid« , a Nitro Qyartzi, non ut ver« ipecies , fed ut variationes , colore tantum diftindl« differunt. Hinc
vanus qui has tanti «ftimat ; ftultus qui in medicina exhibet.
9. Humus omnis è vegetabili vel animali deftruóto oritur. Hinc quotidie augetur , Ìèd longa die etiam in ipeciem Aren« tranfit.
10. Vitrìola cum duo tantum naturalia obfervamus , hinc duplices tantum Pyritas & totidem recenfemus Ochras, quarum generator eft Vitriolum
; verum in his contrario modo.
1 1 . Petrificata plurium Audiorum recentiorum delici« & Sirenes , ad tot genera quot ipecies funt, redadla fuere , eodem proriuS modo quo
Hortulani íuas plantas difponunt, qui tot ipecies Tuliparum , Hyacinthorum , Anemonum &c. quot funt horum variationes , fingunt. Ad
ièptem tarnen genera reduci poflùnt omnia Petrificata , nec plura poffibilia funt, adeoque ftudii minus frudluofi limites potius coardlari,
quam ampliari debent.
12 . Lithophyta ad Regnum Vegetabile , non autem Lapideum , pertinere , docet figura , ftrudtura , generatio & analogia.
13 . Artificiales lapides omnes merito excludimus, ut Cerauniam , Boracem, Armoniacwn , Vitriola fadtitia &c. e. gr. Vitriolum Plumbi leu Sac-
charum Saturni, per conièquens Ocbvam plumbi feu Ceruilàm , &c.
14 . Apyros dixi illos lapides , qui diutiilìme vi ignis refiftunt & conficiendis inftrumentis Chemicis maxime idonei funt. Nihil tarnen in tota
rernm natura , ne Argentum quidem & Aurum ignis fummi, fpeculó cauftico produdli, vehementiam eludere poteft.
CLAVIS SYSTEMATIS
Flos eft plantarum gaudium.
SEXUALIS.
Sic pianta propagat !
P U B L ICÆ .
N up tix coram totum mundurn
vilibilem aperte celebran-
tur.
Flores unicuiqui vifibiles funt.
M O NO CL IN IA .
Mariti Se Uxores uno eodem-
que Thalamo gaudçnt.
Flores omnes beimapbroditi funt,
(fi fiamma cum piftillis in
eodem fiori.
D IF F IN IT A S .
Mariti inter ic non co
funt;- ; j »'
Stamina nulli fu i parte e
ta inter f t funt.
IN D IF F E R EN T ISM U S .
Mariti nullam fubordinationem
inter le invicem oblcrvant.
Stamina nullam aecuratam pro-
portionem longitudinis in- :
ter fé- invicem babenti
SU BO R D IN A T E ) .
Mariti certi reliquis prxfferui
Stamina duo femptr reliquis lire-
viora finti
D IC L IN IA . à ib bis Se kxìvi
Mariti leu feminie diftinótis
thalamis gaudent.
Flores mafculini vel femìnini in
eadem fpccie.
A F F JN IT A S .
Mariti propinqui Se cognati-
flint. —
Stamina cobarent vel inter f i
invicem aliqua fia parte ,
vel cum piflillo.
Lcccus, Thalamus.
C L A N D E S T IN Æ .
Nuptix clam inftituun-
Flores, oculis nofirìs nudìs
viu confpUìuntur.
' MO N AN DRIA . à unicus, Se <«»«{ maritus.. J.
S i l i
Maritus unicus in matrimonio.
Stamen unicum in flore bcrmapbroditt.
D IA N D R IA . ' l i f
Mariti duo in eodem conjugio. -
Stamina fio inflore bermapbroditot
T R IÀ N D R IA . r IHMariti
tres in eodem conjugio.
Stamina tria in flore bermaphrodito.
T E T R A N D R IA . ÍV .
Mariti quatuor in eodem conjugio.
Stamina quatuor in eodem flore cum fruBu.
Obf. Si Stamina z próxima breviora funt, referatur ad Cl. 14.
P EN T A N D R T A . V .
Mariti quinqué in eodem conjugio.
Stamina quinqué in flore bermaphrodito.
H E X A N Ò R IA . V I .
Mariti fex in eodem conjugio.
Stamina fex in flore bermaphrodito.
Obf. S i ex bis Stamina z oppojila bre;viora, pertinet ad Cl. 1 j*.
H E P T A N D R IA ... - V I I .
Mariti lèptem in’ eodem conjugio;.
Stamina /eptem in flore eodem cum piflillo. •.
O C T AN D R IA . V I I I .
Mariti od o in eodem thalamo cum (emina.
Slamina 0B0 in eodem flore cum piflillo.
E N N E A N D R IA . . IX . |
Mariti novem in eodem thalamo cum femina.
Stamina novem in flore bermaphrodito.
D E C A N D R IA . - ¿ X .
Mariti dccem in eodem'conjugio;
Stamina, decem in eodem flore cum piflillo.
DO D E C A N D R IA . X I .
Mariti duodecim in eodem conjugio.
Stamina duodecim in flore bermaphrodito.
IGO SANDRIA. ab «*o<n viginti Se X I I .
Mariti viginti communiter, tepe pliires, raro pauciorcs.
Stamina (non receptáculo) calicis Interi interno,.aditala.
P O L Y A N D R IA . à otxO; & «mj. • » X I I I .
Mariti viginti 8c ultra in eodem cum femina thalamo.
Stamina à t f ad 1000 in eodem, cum piflillo, flore.
[ D ID YN AM ÍA . à tu , bis , Se Lvauit potenti^. X I V .
j Mariti quatuor, quorum a longiores , Se z breviorcs.
1 Stamina quatuor, quorum z próxima longiora funt.
I T E T R A D Y N AM IA . X V .
Mariti fex , quorum 4 longiores ih flore hermaphrodito.
- Stamina fe x , quorum 4 longiora, z autem oppoflta breviora.
M O N A D EL PH lA . à fur®-unicus, Se diiKipìs frater. X V I .
Mariti, ut fratres, ex una bali pròveniunt.
Stamina filamentis in unum corpus coalita funt.
D IA D E L PH IA ." X V I I .
Mariti è duplici bali, tamquam è duplici matre, oriuntur.
Stamina filamentis in duo corpora connata fint.
P Ò L Y A D É L PH IA . ~ X V I I L .
Mariti ex pluribus, quam duabus, matribus orti funt;
Stamina filamenti! in tria, vel plura, corpora coalita.
S YN G E N E S IA . à eir limai, Se yínneit generatio. X I X .
Mariti cum gcnitalibus feedus conftituerunt.
Stamina antberis (raro filamentìi) in cyìindrum coalita. •
G Y N A N D R IA . à y<nò femina ,. Se «ir«'; maritus. X X .
Mariti cum fèminis monftrolè connati; - •
Staminapiftillis (non receptáculo) infident.
MONOECIA. à ftiioi unicus, &_ oW«s donius. X X I .
Mares habitant cum fem. in eadem dòmo, icd diverlb thalamo.
Flores mafculini (fi feminini in eadem pianta funt.
DIO ECIA; ; X X I I .
Mares Se feminte habitant in drverfis thalamis Se domiciliis.
Flores mafculini in diverfa pianta , àfemininis nafeuntur.
PO LYG AM IA . à àrAilf, Se júp®- Nuptix. X X I I I ;
Mariti cum uxoribus Se innuptis cohabitant in diftinftis thal.
Flores Hermapbrodit. (fi mafculini 1. femin. in eadem fpeeie..
[ C R Y P T O G A M I A . à xpurit occultus, Se yáy.®- Nuptix.’ X X I V f
- Nuptix clam celebrantur.
Florent intra fruBum, vel parvitate oculos noftros fubterfùgiunt.
[p R D IN E S à Feminis leu piftillis, ut dallés à Maribuàlcu ftaminibus, dclùmuntur ; in Claffi Syngeneiix autem à exteris parum diflèrunt Ordines. e. gr.
M O N O G Y N IA , Digynia, Trig ynia, Tetragynia Sec. à j>«r«' femina, prxpofitis numeris grxcis p h ® -, ì l r , , «« •« ;« . See.
j.. c. Piflillum 1 . z. ;• 4 - Humerus bic pìflìllì defimitur à Bafl ftyli ; fi fiylus autem deficiat, à numero Stigmatum calculus fit.
MONOGAMIA confiât multis nuptiis, conjugia pura contrahentibus.
i .e . ’ multis flofeulìs ftaminibus (fi piftillis inftruBìs. Flores ejufmodi maximam partem vulgò Compofìti dicuntur.
(POLYGAMIA. ubi thalami vere nuptorum difeurn occupant, Se ambitum cingunt thalami meretricum maritis deflitutarum, ut a maritis uxoratis fecundentur.
i , e . ubi fltfculi Hermapbrodiii dìfeum occupant, (fi marginem cingunt flofeuìi femìnini, ftaminibus deflituti, idque triplici modo:
а, S U P E R F L U A dicitur, cum feminæ maritatx fertiles funt, ac fàmiliam propagare queunt; adeo ut meretricum auxiliumvideatur fuperfluum.
. i, e. cum flores dìfei Hermapbroditi ftìgmate inflruuntur (fi femina proferunt, flores qttoque femìnini radium conftituentes fmiliter femina ferunt. ■ 1
б . F R U S T R A N E A dicitur, cum feminx maritatx fertiles funt Se fpeciem propagare queunt ; Meretriccs autem ob defeétuin v u l v x , vdùti caftratx; ìmprxgnari ncqueunt.
i. e. cum fibres iìfcì Hermapbroditi fiìgmatt inflruuntur (fi femina proferunt, flofculi veri radium conftituentes, quum ftìgmate coreani , femina prsferre nequeunt. _
,y< N E C E S S A R I A dicitur, cum femiiìx maritatx ,obgenitalium labem Se vu lv x defedum flerUcs, fàmiliam propagare nequeunt ; mcretricibus autem à maritis faninarum fecundatis , uxorum locum fuppleug-
biiÿ, fobolcmque lx te propagantibus.
57 c. cumflolss Hermapbroditi ob defcéum ftigmatis-fifltin fftmina perficere nequeuntj floribus autem femininis in radiò femina perfeBa proferenttbus.