W E T T I N I A.
TVETTINIA P oepp. ,ap. E \ v l . Geii. plant. I. 24 3 . nr. 1715. j
Ordo PANDÀNETARÜM, tribus'C yA :ANTHE'ARü M. r aPSyp ' ' i CHAR. G EN E R . Flores monoici, in diversis spadicibns. (
Spatha coriàcea, diphylla, rumpens. \S p a d ic e s cylindrici, flori- t
bus#idehse obtecti. M asc. Perigonium basi bracteolis quatuor ad j
quinqUF.squamaeformibus munitum, tr i-v e l tetraphyllum, foliolis )
linearibus acurainatis^ aestivatione valvatjs. Stamina duodeciin,. ad >
sedecim, perigonirfoliolis 3basi quaternatim iuserta; Momenta b re -li
vissima, flliforinia; anthera#oblongö lineares, connectiyo in /a c u - (
men setifornie excurrentènte apiculatae, Ioculis opposftis biloeel- j
latisy* valvati3 ac. patentibus* tetrapferae. ‘P oem. Perigonium tri- )
vel tetraphyllum. Ovarium sessile^j inverse p y ram idatum , unilo- V
culare. ^Ovulum unicum, prope-basin p arietale, adscendens, ana- }
tropum, rap h e crassa carnosa.'- Stylus prop,e basin eodem Ginn (
ovulojtftere insertus ; stigmata ti-ia, lanceolata, irçegulariter cön- {
voluta. Baeca^ coriacea, unilocularis, monosperma. Semen so- <
litaiduiiy • q basi placentae =■ parietalis erectum, obovatum, testa j
meiâbranàçéa rap h e arillaefoimi, earnösa. j
4 Genus ■dicatum FR1DERICO Ä U G U STO S axoniae begi j
röTESTissxaio, stirpis antiquissimae Wextiniae suboli, inter gra-i-K
vissima munera botanibés bultori expertö, florae patriae ,- alpinae (
et ausoniae scrütätori. ' >.«. * |
I
- 90
W E T T IM A AUGUSTA. T ab/ CL1II.
- : ■ '
Cr es eil in Peruviae. trcmsanclhiae sylvis pulcherrimis j
montes obumbrdnlibiis^yfluïbus arcetur ripa borealis jhivii r
Tocache. Tidimùs lemïquain pràemium swpmi vitae periculi, \
vix fe licitër superandi, qtiod, flumen illud profundum 'vado (
trûnsp'.e^ coaçti ( merïseÂiiguslo MDCCCXXX) nobis ïsocio j
milii in^jifdi/deserto junclis saevissimae pararunt undae. . j.
Descrtptîo. Stirps nobilissima habilu palmifgriui,, quam, nisi flb- |
rentêta*!ny.eneris, vix haesitàbis, pro vera palma, v. c.-.pro Ibiartéa ha- /
bere^veui frondium forma-abunde similis est. Rhizbma-pyramidatum, (
qnamior^ad quinque pedes altnm^ basiulnam latum, cônÇàtura e radiai- )-
bus arcte intertextis^ neciuti in Iriarteis ioca pervia. inter se relinquèn- i
films', rectis^," simplicissimis, brevibus, teretîbus, obtusatis, cortice |
nigrescènte- vestitis, ; undiqité spinis - brevibus conicis, quibus tuberbula jn- /
ttsrjiciuntur armatis, intuS „'lignosistenacibus, digitum longis. Caudex |
strictbsimus^ extû%,; exfgriseo albidus,. cicatribus .anuularibus laengatus, (
bitusouiger ^ sâepeïïcavus, durissimils, baud fragiîis, -vetustate .çSrrèptus y,
in^fibras rigidas sÔlvenaus, viginti quatuor ad triginta pedes altus, pol-^M
liceâ sex ad octo cràssus,- inde gracilis. ’ Frondes junioris plantae per j
totam caudicis li^gitudinem alternae .vel sparsae, Mn ^eniore ’oniriès ter^ |
minales, cômam pulcherrimam bemispbaericain constituentes, centrales )
ereefae, êxteriores sensim patulae , extimae tc! infimae arcuatae., sex vel |
octo pedales, simpliciter pinnatae: rbaebis obtuse triquètra, supra pro- (
funde canaliculata A epidermide viridi, nitida, facile dirimenda tecta, ;
elastica, basin versus pollicem: crassa: pinnae duodecim ad octodecim (
alternae, éimeatae, apîce’ niaequaliter eroso praemorsae, interdum /
ad tei'tiam longitudinis partem risqué" M-vel trifidae, nunqüam ad basin |
usque fissaç ncc in lacinias angustissimas (quod in I r iarteis aècidere i
soletÿ„solutaé, planac, c liartaceaerigidae, nervis octo ad deeem sub- (
•us promimilis, basi aricipitibys, <lignösisijj stramineis pei-cursae, Iaevcs, (
suprw saturate virraeV, "subtils parumper pallidiores, pedem sesquialterum )
longae , apicé, diinidio pede fere latiores.t Spadices masculi ciiïn foemi- |
neis mixti, octo ad quindécira versus caudicis apicem unico. verticillo,. j
a frötidibus duorum ^vel tnum pedum spatio remoti eruinpentes, "|jedun-
culati, primum dcilexi, tandem erécti vél peduncidi; torsiono nu tan les.
Pediiriculus teres vel lévissime aiigulosus, digiti pollicis crassitie, sca-
bridiis-, cästaneus.,. annulis cicatrigatis variis cinctus, basi vaginatus, medio ‘
spatbas ferens. ,, Vaginae solitariae vel duae infundibuliformes, ore ;.vel
iide^gèrrimae^Vel . dentibus' magiiis triangularibus exsculptaej.■< coriaceae,
dem urn ligno'sae,intus epidermide^ laevissima, nitida, atrocastanea veslitae,
extus velutinae, clevato striatae, tripolliCares. Spatha medio pedunculo
inserta, diphylla, altera inferiore : ad insertionem pollic.em a superiore
distante alteram superiorem vel interiorem longitudine adacquante, iitra-
que basi pedunculum annulatim ambiente, longitudbialiter rumpente, tan-,
dem a lateribus inde convoluta, crasse coriacea, extus strigoso liirsuta,
setis castaneis rigidissimis, pungentibus, lincam longis densissime vestita,
intus glabra, violacea. Spadix masculus cyliiulraceus, obtuse acutus,
lloribus densissime tèctus, polüces quiuque ad sex longlis. Perigonium
basi bracteolis quatuÖr ad quinqué. squamaéformibus, deltoideis aut ovatis
subiinbricatum, tri vél tetraphyllum, foliolis basi ima leviter cobaerén-
tibus, linearibus, in acumen longuni protensjs, necjvalvatis neque clau-
s is, verum . ante anthesin dacdaleo impléxis, deiniim laxis, tortuosis,
saepe spiraliter törtis,, stamina multoties excedentibus, córiaceis, duris-
simis vél fere corueis, lineas quatuor ad quinqué-longis, purptirco brun-
ueis. Stamina-secundum numerum föliolorum perigonii vel. duodecitn-
vel sedecim, iisdem basi quaternatim iuserta: filamenta brevissima, fili--
förmia: antberae oblongo lineares,‘ connectivo in "acümen setiforme
excurrente apiculatae, bilö’culares, lociilis oppositis, bifocellatis, longitu-
dinaliter débiscentibus, valvulis córiaceis,. demum patentibus tetrapterae:
.pollen globosum, laeve, e globulin libéris nee concatenulatis conflatum.
Spadix foemineus constanter nutans, masculo major, pedalis, exacte'cy-
liiidricus', pollices duös crassus, pb ovarlorum villos pannosus,' rhaclii
cyliiidrica, pro florum densissimorum insertione regujariter areolata,
areolis linea quintuplici spiraliter - ambientibus, rbombeo ovalibus vei
pentagönis , margiuulatis. Perigonium basi bracteolatum, tri-v e l tetra-
phylliim, ^ fpliolis -basi connexis, at inviceni magis^quam in mare distan-
tibusïv; anguste lanceolato linearibus, acutis nee elóugatis, dorso carinatis,
glabris, ..oyarip dimidio brevioribus, atropurpureis. Ovarium sessile inverse
pyramidatuin, apicè jtruncato planum, pentagonum, angulis ob
mutuam florum arctissimorum pressioném inaequalibus, uudique densissime
villosum, pallidè ex fl'avescenti brumieum, . dimidium pollicem lón-
gum, uniloculare. Ovulum unicum, prope basin parietale^ adscendens,
anatfbpum, rapbe crassa, carnosa. Stylus prope basin eodém cum ovulo
latere, insérlms', ovarii longitudine, erectus, complanato' téres: stigmata
tria^stylo duplo, breviöra, lanceolata, semiteretia, irregulariter contorta,
glabra, nigraV ’ f Fructus bacca pentagon^, coriacea, dense villosa, uni-
lócularis, monosperma, matnra nobis obvia noii fait. ''"Semen inde baud
satis" cögnitiun^ e pasi placentae pariétalis erectum j-,; testa membranacea,
raplié arillaefonn?%carnosa cincta. '
Obskrvatio. Andium jpga iuter gradus VII— XII Lat. austral, pro-
currentia, liinc brienti soli obversa, illiiic'.op'eaiiiim pacificum spectantia,
"yalli iinmanis in modilm inter terras engüntur, quäe singuläre éxtremi
discrimiuis exemplum, k’tum coeli tempërié’, soli indole, plantärum ani-
maliumque'nuttero. et.formis, tum?^ gèntium «origine et. gefiio,, präebent.
Nave appulsa ad litïus pcruvianum; Hesperidum terram videre si . ex-
pectaveris, spes té. fefellerit.'Si Plagam cernis" exustam, cinere. pot ins
quam arenis tectarn ^. saxis graniticis in colles altos‘ coaceryatis ;saepe in-
viam, fontium inopia pressam, am nibus pan cis paree irrigatam, majore
ex parte plantarum decoïe prorsiis privatam, arborum sylvatiéarum saltern
ubicumqué expertem, réi rusticae modo in torrentum ripis angustis
idOheaw Tristis terra, sub coelo per semestré integrum obnubilato,
suavi quidem, vérum sanitatem corporis lente 'ac funditus pervertente
jacet; i Ub^orientem versus terra acclivior*in montes repente erigitur ad
Andes patet ascensus. Via mine pér immensas vorragiiies a summis inde
jugis delabentes ducit, nunc in sémitam aiigustatur, cid in praecipitibus
mpium borridarum parietibus vix locus datur. Stcrilis etr bic borret
ten-a, paucis enim in imiss convallium lbcis^ major plantarum numerus