i
illis in Hijioria Mnfionmi frondoforum et Theoria generationis et
friiQìficationis plantarum cryptogainicarum L i n n. a me indica-
tis; nimirum fecundum normam Tab.I. Fig-i. exhibitam,
Num. I.lin.devnciaauget io«> hinc in decern partes diftributam lo o
II. - - 20 200
II!. - - 3 2 .........................................................320
IV. - - 62 - . . . - 620
V. - - 170 - - - - - 1700
VI. - - 2 9 0 ...........................................................2900
Ecquid veto ! Cundane ifta vnice in gratiam exadioris diftindionis,
diftributionis et denominationis difficilium horum et ab-
ftruforum vegetabilium? — Dolendae, et perquam dolendae
omnino forent vices cuiusque Scrutatoris Naturae, qui, dum fic
inter eius produda verfatur, nullum fibi praeterea propofitum ha-
beret finem, neque vitro quid perciperet. Effe profedo nequit,
quin ilia conamina rite fufcepta promotionera alicuius faltem feii-
citatishomiiiumrefpicianf, veluti et refpicere debent. Vnde et
eft, quod vfurpatores bonorum Naturae onge alieni ab iis conaminibus
, dum occupatum quendam fcinio corporis naturalis often-
dunt, illico in promtu habeant quaeftionem; num id vfumaliquem
pharmaceuticum aut oeconoraicum praeftet?
Per omnera Naturam ne minima quidem vel viliffima vifa
resfuperuacanea, fed ad eius oeconomiam neceílária eft, atque
ad humanae gentis emolumenta cuiusuis generis, vel direde v d in-
direde pertinens; ergo ab hoc ente non oculis folum, fed et
animo decenter contemplanda.
Neque ego crediderim quemquam fore a ratione adeo alie-
num, qui, paulo curatius inter vegetantia procerioris ftaturae ver-
fatus, id in dubium vocet, iiifimulque cognofcat ct praefen-
tiam et ineffábilem fapientiam benignitatemque Svmmi Enti s,
dum fenfibus euidenter percipit, corpora ilia, vno eodemque
folo comenta, et vnum euridemque vfum coiicernentia, adeo
mirifice etiam partium accidentalium et temporariarum confiften-
tia, conformatione, effiguratione, coordinatione, colore, odore,
fapore, ab inuicem difcrepare. Sed quid perquam minutula ilia,
quorum plufcula, fi folitarie hinc inde tantum crefcerent, oculo
nudo penitus fefe fubtraherent?
Horum diu, perquam diu a mortalibus fufque deque habi-
torum vegetabilium varia emolumenta et infignem vfum in oeco-
nomiaNaturae prae ceteris expofuerunt cum Dillenivs , turn
nuper defundus b. G l e d ITScHI V s ; quae cunda repetere nimis
longum foret. Liceat tamen faltem vnicum, vnius tantura
ordinis lilis adhuc hic addere; vtilitatem nimirum, quam minutiffimae
tiffimac eredae fpecies e mufcis frondofis praeftant. Iftae enim
illae funt, quae praeprimis terrae confiftentioriargillaceae, incolàs
fuas vegetabiles maioris ftaturae, vel fortuito vel ftudio ablatqs, de-
mum reftituunt. Poftquam enim efuo exiguo femine, laetiusibi ex-
clufo, gregatim adolcuerunt, retinent circumduda aeris flu dibus
et his illata femina, grarainum aliorumque vegetabilium pabula-
rium, aeque minoris molis: Sic accepta foueiit, eorundemque pro-
mouent exclufionem non folum, fed etiam excluforum educatio-
nem; colleda nimirum terra obuolitante, conducibiliore horum
nutritioni.
Interea fic denudata, et huius profapiei mufcis in meliorem
ftatum reducenda loca, varium fitum habent; adeoquemirum non
eft, et plántulas illas fpecie variare. Verum tamen, etiam vno
eodemque loco contentae, demum multifaria partium fuarura
conformatione et dilpolitione inftrudae reperiuntur. Qiiarumpul-
chritudo etelegans ftrudura, vt denique infimul patcfcerent cuique
tanto euidentius, allaboraui nonnulla fecundum malora augmenta
aliquomodo, indodo tenuique penicillo adumbrara, ante
oculos fiftere.
Sed bone D e v s , A v c t o r o m n i v m r e r v m o m n i p o -
TENS , quern in finem tanta opera, tanta.multiplicitas, tantae
elegantiae, tantae pulchritudines, in rebus prae exilitate oculos
nudos fugientibus, indeque per millia ab hinc elapfa fécula a
nullo intelligentium mortalium ita viiae! Perperamficfada, et adeo
pulcherrimo artificio exftruda effe nequeunt: A e t e r n i N v m i n
i s enim funt opera. Ecquis antea credidiffet, hic tanta tamque
eximia diuinae iapientiae aeque ac bonitatis erga fuas creaturas
documenta recondita latere? Dicite o vos, qui cunda ratione ve-
ftra comprehendere, et pcrfpeda habere cupitis, dicite, inquam,
cur ifta cum aliis plurimis, antea incredibilibus Naturae pro-
digiis, ad noftrum vfque, quo nunc viuimus feculum, fpiffis tenebris
quafi opprelfa, latuerunt? — Certe ifta, et alia plura, antea incom-
prehenfíbilia, non plane fortuitus cafus noftns denique temporibus
diluddanda referuauit.
Me quidem hae meae difquifitiones corporum naturalium
exadiores penitioresque docuerunt, de rebus Conditorem et Mo-
deratorem omnium ijiedantibus in vniuerfum circumfpede pro-
nunciandum, neque indifcriminatim dubitandum effe de iis, quas
nec externis neque internis fenfibus illico patent feu ratione com-
prehendi queunt. Anguftae adraodum funt horum limites, non
nifi affidua obferuatione et confideratione eorum, quae funt
et fiunt, vltro extendendae. Haec enim eft via, quae ad fandua-
rium genuinae fapientiae humanae ducit et oculis animoque cernere
fadt, quam íumma cum caucione de reuelatis illis diuiiiae oe-
conomiae myfteriis iudicandum decernendumque íit.
Fuerunt