"/Pi .[•
liiflíijii:; :::
|ljlMfä . I'
i l i ' ;
ni'li
I >
46 M i s e N E ^
r , X prxmiUis drcà Aquas pluviarum ad rípas Danubii colligi poteft.
1°. In bis obfcn-atis longè majorem puritatem, quàm in csteris prsecedentibus
reperiri, quia in primis nulla: ipfarum dcderunt fedimcntum uUuiii. 2". NuUam
excitarunt ienfibilcm fermentationem live acido vitrioli mixt» , iìvè cum Alkali
Tartari. PrsKtereà nuUus in ipGs percipiebatur odor, & nullus etiam iapor vcl color,
dempta folum Aqua pluvia Vienna: 169Ó. Maij 22. horá fecunda poít meridiem
inftar diluvii delapíá, cujus color fubviridis, & fapor fuit amarus.
2°. Obfervo quod major puritas hujufmodi Aquarum plu\-ialium non trahit fcciim
majorem levitatem, quicquidaHtcrprxdiccntPlutarchus, Vitruvius, &Mcdicorum
plerique, cum totaliis Aquas pluviales ca:teris preferentes 5 quòdfintle-
"í'iores ; nam contrarium indicant obfervationes in Tabulis jam pofitis j ciim pondus
fecundum depreffioncm bilancis hydroflatica: divifx in gradus fuerit refpectu.
Aquarum fluviatilium frigidarum gr. 8. fed in nonnullis gr. 6.
Aquarum ftagnantium frigidarum ut plurimìim gr. 8. fed in una gr. 67.
Aquarum putealium frigidarum ut plurimùm gr. 7. fed in una gr. 8.
Aquarum pluvialium frigidarum in una gr. 10. in altera gr. 8. led quE fubito dcciderat.
Aquarum nivalium frigidarum gr.
Aquarum glacialium frigidarum gr. 5. & in una gr. 6.
EX proimiflls circa Aquam nivalem experimentis ad Ripas Danubii liabitis colligi
potcft.
1°. Hanc ad differentiam omnium prscedentium poiTidere faporem acrem, linguam
mordiaintem (uti ipfius fedimentum habebatiaporem cinerum) forfanàparticulis
nitro íalinis excitatum, qu^ prius coagulationem nivis gignebant.
Obfervo 2°. tam ipüm Aquam, quàm ipfius fedimentum odorem nullum prxbuiíTe,
quod refundí polTet in particularum fulphurcarum defedlum; quamvis ipfius
fedimentum, fufciperet accenfionem finé fumo, forfan quia ipfum non fuggcrebat
nifi partículas làlino-nitrofas.
Obfervo demüm pr^iäam Aquam affuío five Alkali Tartari, five acido Vitrioli
nuilam excitaífe fermentationem,
J_iX príEmífijs arca Glacialem Aquam de Danubio experimentis colligi potefl'.
1°. Hanc convenire cum Aqua nivali in multis, videlicet in colore claro , &
odore nullo; rurfus affufione ipfius Alkali Tartari, vel acidi Vitrioli nullam fermentationem
excitante. Ceterùm pofteà difcrepat in aliquibus, ut iofapore, qui
m Aqua glaciali terreus Alkalicus, vel amaricans fuit, in nivali vero ut diximus,
erat acris, linguam mordicans (forte ob majorem copiam purioris nitri) 2". difcre
O B S E U V A T I O N E S . 47
crcpai quoad fedimentum; nam fedimcntum glidalis Aqux, tentatiacccnüoneipfius,
fumum ex le iktim dedit; fed illud nivalis abfque turno : prxterea hoc ultimum
nullius erat odoris; at illud glacialis odorem vini reddebat.
2°. Obfer\'o in liisAquis glacialibus, & oivalibus bene vcrificari quod audores
tradunt de primatu Aqux pluvia: fuprà cicteras putcales, fontanas, & hujufmodi
apud Cfefium de Minerà). Lib. I- cap. 6. pag 64. Aquam fcilicet nivalcm effe
leviorcm Aqua pluvia, & glacialem eiTe le\'iorcm omnibus. Hoc patet ex fuprà
notatis circa Aquas pluviarum.
EX pra:miflis circa Aquas Thermales ad ripas Danubii experimentis nonnulla
colligi poflent.
1°. Aquas hujufmodi Thermales feu Baineorum, licet in novcm divcrfarum civitatum,
aliorumque locorum diftindis Balneis (ibi expreflbrum ) & fere omnes
eodem Menfe examinatas, adhuc tarnen plurimùm in fuis facukatibus fenfibiliter,
aliifque affciStionibus inter fe convenire ; nam color omnium illarum eft clarus ,
limpidus, odor, & fapor omnium eft fulphiu-eus (plus minus tamcn) exceptis
Balneis Frigentibus regiis (frigus in Balncis, feu AquisThermalibus, juxtà Cardanum
oritur potifiìmùm ob permixtionem falonitri; ita lib. II. dc fubtilitate pag. 100.,
cui favcnt experimenta Academia: Fiorentina: pag. 26c forlan etiam oriri poteft,
quia ubi foràs crumpunt, jam longo itinere recellerunt à locis , in quibus calidi
halitus, & in progreflu halitibus non calidis permixti funt ; vt\ etiam oritur, quia
dum fpiritus acidi, nitri, vitrioli, aut falis communis, ac fimiles mifcentur falibus
volatilibus non oleofis feu fulpbureis, ut fali volatili urinx , feu oleum Vitrioli faliarmoniaco,
fitebullitio magna cum magno frigore. Vid. experimenta AccademicE
Florentine pag. 261.) exceptis, inquam , BaJncis Frigentibus Regiis, in
quibus nullus odor, nec fapor, & infupcr Strigonii calidis, in quibus odor eft quodanimodo
terreus & fapor acidus.
2". Etiam conveniunt, quod nullic illarum cum acido Vitrioli fermentationem
faciant, omnes verb cum Alkali Tartar! pra:cipitent raateriam albam (quod forfan
fit ab acido fulphuris dum miicetur Alkali Tartari, & cum eo colluflatur, &fermentcicit
; hinc in iis qux notantur, ibi prK reliquis valdè fulphurci faporis, notatur
etiam prieeipitatio major materia; albiE, quàm in reliquis.
3'. Conveniunt omnes, quod ipfarum decoflio cum gallis contnihit colorem
viridem, & cum mali Granati corticibus contrahit colorem Cercvifiie, exceptä
Aqua Bainoli Pagi Almach tepidi, qua; licet multimi fulphurea, (uti quidam alia;
ex jam didis, ) attamen ipfius decodio tam cum Gallis, quàm cumGranatorum
corticibus colorem contraliit llavefccntem.
Tandem licet fedimenta earundem Balncartim reliffla , inter fe colore plus varientur
& odorem fere omnia nullum praibeant ; unum tamcn eil odorem ex
•hm.VI Aa fulj;
m
diàii
i ?