h Ïïialuntate longe diftanftibus, nucléus adhucdüm mera mtfcilago fu it, quæ exficcatione Ile
evanefcere potuit? N u x , cæterum undique claufa, in parte fo la , qua refpicit cruftæ foramen,
apertura pertunditur o v a li, cui interne válvula refpondet applicaturque immobilis & tenuis, ferme
ejusdem dimenfionis, altera partè fuperiore in discum orbicularem cralfiorem eleva ta; infra
quam nucis hic fiflàe fegmentàin duás parvas válvulas introrfum patentes deprimuntur. Singulas
nuces Ttíte circùmdat, undique liberum, e x fibris contextum applanatis ramofis anaftomizantibus
& ‘coloris ferruginei, quorum extremitates fimplices verfus foramen ovale concurrunt, & e x qui-
b ù s , reti illsefo, e x trah i’nuces poffunt. U t ftructura horum fructuum evidentius intelligatur,
tabuloe trigefimæ quintæ figura B. fructum fiftit integrum, a latere fpectatum, cujus foramen,
cohæfionis cum pianta indicium, fundum o c cu p â t, hinc hic non confpiciendum. C. eundem
exhibet a fundo vifum cum avulfa maxima cruftæ p a r te , ut in confpectum prodeant nuces cum
valvulis fuis. D . hucern folam reti fuo involütam, & inverfam, nam válvula in fundo locatur.
E . èaridem. erectam. F. partèm nucis fractæ interiorem cum binis valvulis fuis. G. cruftæ fruftum
intus vifum, v enulis fuis infignitum. ln fubürbio Leopold ino Viennæ in monafterio Carmelita-
rum aifervatur jam a phiribus annis alias inter res hiftoriæ naturalis faccus v e l p ileu s , olim ex
Brafilia Uliflîpponem atque hinc Viennam ad latu s, omnino ignotæ originis; quem nunc fupra
laudatus medicus Schreibers afferuit, effe eundem cum i l io , quem ipfi e x T o u r lo u iy monfiravit
Parifiis illuftris JùÎïïéu. In tabula 36. igitur hune in magnitudine naturali exhibeo. Eft faccus
conicus, duos cum dimrdio pedes longus , coloris ferruginei, in apicem folidum quatuor longitudine
unciarum & digiti minimi craifitie terminatus, bafi lacera in plura fegmina femipedalia &
ultra definens, quibus videtur ftipiti fuo accreviffe-, cujus craffities e x amplitudine facci æftimari
-potefi. T o tu s , apice ex cep to , confiât fibris oblique longitudinalibus, mutuo decuffantibus, per
tenuiifimas fibrillas transverfaS connexis , fat tenacibus, ut ampliari pileus p oflit, capitique apiari
& imponi, miræ texturæ. Cæterum fola carpophylacii Parifini fide m otus , & hune faccum
& illos fructus ad eándera pertinere ftirpem pronuntiavi; nam apud nullum e x auctoribus fupra
laudatis hæc conjici res potefi. Sed jam ante duo fæcula Carolus Clufius in Exoticorum libri
primi capite fecundo mentionem fe c it Palmæ facciferæ, figuramque adjecit fa c c i, cum nofiro fupra
memorato conveñientis, fi folos exceperis v itlo s , in utroque Clufiani latere confpicuos*
qui in rioftro adfunt planæ n u lli, fed forte aut lacer faccus fu e ra t, aut male delineatus a pictore,
aut vero ad diverfàm ejusdem generis pertinere fpeciem debebit. Ne c fructus cum meo con-
gruit. U t omnia liic collecta lègi queant, qùæcunque ad hanc ftirpem fpectare poterunt, etiam
Clufium adjungam. Sic ille habet. Nautæ quidam in reditu ex Brafdice oris in defertam quan-
dam infulam funt delati; Corònopez appellaffe, mihi relatum eft; in qua integras filvas repere-
runt nulla alia arbore confiantes, quam Palmæ quodam inufitato g en e re , c u i, ab involucro faccum
five colüm referente , in quo fructus recond itus, (fpatha enim commode dici nequit illud
involucrum) facciferæ nomen in d id i, quandoquidem forma valde fimile eft illi colo five fa c co ,
‘quem nivarium Veteres dicebunt, & quali nofiro tempore Pharmacopolæ vinum aromatites
(hippocraticum vulgo appellant) percolare folent; nam creberrimis quibusdam fibris fpadicei colo
r is transverfim & oblique ab infimo ad fupremum excurrentibus magno a natura artificio contextum
eft, idque varia longitudine: quod enim ab ornatifiimo viro Theodorico Coornhart acci-
p ieb am , viginti duasuncías longum era t, & ea parte, qua pateb at, feptem latum. Wilhelmus
Parduynus unum liab eb a t, cujus longitudo meum òcto unciis fuperabat; etenim binos cum
femiffe p edes five triginta ’uncías longus erat; ejus latitudo par cum meo. Plura quam hæc duo
mihi videre non contigit. Utrumque autem fenfim gracilescens in mucronem definebat. Ista
porro revolucra (iis referenti bus , qui ab arbore resciderant) piena fuerunt fructibus nucem
juglandem cum externo fuo pulvino five viridi cortice magnitudine æquantibus, in quibus orbiculares
aliæ nuces adeo rotundæ , ut torno elaboratæ viderentur, & globulis illis , quos pueri in
lufu pollice impellare folent (vulgus Batavorum Knickers, G alli Martres appellant) effent perfimi-
le s cum magnitudine turn co lo re , atque adeo duræ (unam enim confringebam, ut viderem,
quid contineret) ut nifi ferreo inalleo & cum difficultate confringere quiverim, tametfi non valde
craffo putamine fint praeditae; continebat autem ea orbicularem nucleum putamini adhaerentem,
medio cavum, ut qui ficcitate lacunam contraxiffet, candidum, fapore initio quali leguminum,
deinde infiar lupini amaro. A n vero faccus ille aliquo cortice aut cute tectus fu e r it, me latet;
nec mihi facultas data eft eos conveniendi, qui obfervaverant ; ut diligéntius omnia perferutarer;
faccum enim, qualem accipiebam, cum orbiculari nuce adpingendum curabam, in illorum gra-
tiam, qui exoticarum rerum ftudio delectantur. Hactenus Clufius»
114. O X A L IS COM PR E SSA . Linn. Tab. 3f.
In Monographia mea hanc plantam defcriplì, ut p o tu i, incomplete, figuramque exhibui
ad ficcum fpecimen filvefire factam. Egregius Scholl ex Promontorio bonae Spei redux plures
fee um bulbos ejusdem attulit, qui totidem protulerunt Oxalides compreflas, a filveftri capenfi
magnitudine & florum numero quam maxime discrepantes, cseteris proprietatibus fimillimas.
Hanc cultam hic deferibam, & icone illufirabo. Radix confiat fasciculo fibrarum teretium, ra*
mofarum, fuscefcentium, quarum cralfiores inferne veluti in tuber carnofum & ellipticum ex-
crefcunt. Has inter infra folia aggeries habetur bulbillorum novorum ovatorum acutorumque.
Stipes fubterraneus, v ixu llu s . F olia numerofa* ternata, tota virentia, fubtus pallid ius, in or-
bem terrae incumbentia, pauca erecta. Petiolus bafi articulatus, pubescens, plus minus femi-
pedalis, tres lineas latus, dorfo convexulus, facie fere planus, margine tenui in utroque latere
auctus, hinc anceps. Foliola obverfe cordata, breviflìme petiolata, fubtus coftatula & pube-
feentia, facie glabra, fescunciam longa lataque. Scapi p lures, ax illa res, fucceffive prodeun-
t e s , pedales vel foliorum dumtaxat longitudine* compreffuli quidem, fed non ancipites, erec-
tiusculi, d eb ile s, pennam columbinam craffi, pubefeentes, ad bafin articulati, umbellam fio-
rum a tribus ad fex fufiinentes. Bracteolae involucri plusculae, lanceolatae, acutse, paryse,
pubefeentes, virides. Pedicelli bafi articulati, e re c ti, teretiusculi, pubefeentes, unciales.
Calycis virefeentis foliola lanceolata, acuta, erecta, pubefeentia. Corollae campanulata & fla-
vae ungues breves* diftantes; laciniae obverfe ovatae, rotundatae, calyce duplo longiore s, ad
calycis altitudlnem erectas, dein patentiflìmse. Fiìamenta ad bafin coa lita , omnia g lab ra, interiora
denticulata & aequalia. Antherae didymae, fubincumbentes, luteae. Germen oblon-
gum, quinquefulcatum, viride, pubefeens. Styli pilis fimplicibus hirfutuli, fiaminibus longiores.
Stigmata penicilliformia, capitata. Crescit ad Promontorium bonae Spei. Flo re t apud
nos in caldario Martio & Aprili. Siftuntur in tabula tota pianta cum pluribus foliis truncatis;
& aucta genitalia, foliolum calycinum & piftillum. P a te t, quantopere fìatura differant filvefiris
& culla.
115. P R O T E A COM O SA . Linn. Tab . 3g.
Stirpis hujus rariifimae pofiideo tria fpecimina ficca, ex Promontorio bonae Spei ab hortu-
lano Scholl adlata; quae in hac tabula delineata propono cum foliis ex conjectura ad ductum
laudati modo viri coloratis; nam vivam non habemus. Truncus eli lignofus , bafi calamum &
ultra crafius, teres , erectus, g la b e r , fuscus, plus quam p ed a lis , fuperne incraffatus, totus fo-
liofus , in duobus fpeciminibus fimplicidimi, in tertio ramofus. F o lia funt denfe fparfa, glabra,
integerrima, ab unica ad fescunciam long a, feililia, incurvato-erecta, avenia; inferiora linearia,
anguftiflima et obtufa; fuperiora fucceflive latiora, cuneiformia & acuta; latiflìma pauca apice
bifida; fumma comofa. In fpecimine ramofo folia omnia ramorum & pleraque ipfius caulis funt
linearia. In fpeciminibus meis omnibus conus eft terminalis erectus feffilis & folitarius, qui femina
gerit, nec florem, qui nec a celeberrimo Thunbergio deferibitur, hinc piane ignotus.
Conus ille triuncialis & obtufus denfiflìme imbricatur ex fquamis horizontalibus, rigidis, fuscis
cum limbo extimo late truncato incraffato & nigricante, nonnunquam duabus vicinis coalitis.
ae fquamae avulfae fundum aquae ilico petunt hac graviores. Singulis incumbit fernen unicum,
planum, fubrotundum, fuscum, cinctum membrana tenuiflìma fubrotunda & coloris dilutioris.