LICHTSPOOR
Wat is licht en wat kun je ermee doen? Twee símpele vragen,
die wetenschappers al eeuwenlangbezighouden. Wij kunnen
ons haast niet voorstellen hoezeer onderzoekers nog steeds
worstelen met de fórmele eigenschappen van dit fenomeen
dat ons zo vertrouwd is. Terwijl onze kennis toeneemt, zijn
er toch telkens weer nieuwe wetenschappelijke vragen over
licht te formuleren.
De toepassing van verlichting in gebouwen zorgde voor een
revolutie in ons bestaan, doordat mensen in de donkere uren
langer door konden werken hetgeen de productie verhoogde.
Nieuwe technologieén als led o f laser zorgen nu voor grote
veranderingen in verlichting en datatransmissie. Wie kan voor-
spellen wat er in de toekomst nog meer mogehjk is met licht?
De afgelopen maanden hebben mijn collega’s hard gewerkt
aan een mobiele tour door het museum längs instrumenten
die iets met bcht te maken hebben. Binnenkort kunnen jonge
en oudere bezoekers via hun smartphone daar van alles over
te weten komen. Niemand minder dan wetenschapper Albert
Einstein, uitvinder Thomas Edison en schrijver Jules Verne
zijn voor even gids in het museum en verteilen de bezoekers
over fundaméntele ontdekkingen en moderne toepassingen
van Hcht.
Dit onverwachte trio begeleidt de bezoekers met verhalen en
nodigt hen om te helpen met het oplossen van een vervelend
probleem. De bezoeker kan zijn gids helpen door vragen te
beantwoorden over de instrumenten die tijdens de tour aan
bod komen. Op basis van de instrumentenverzameling van
Teylers Museum is een voortreffelijk verhaal te verteilen. Over
microscopen en telescopen, over gloeilampen en mijnlampen
en nog veel meer.
Maar de ontwikkelingen staan natuurlijk niet stil. Nieuwe
vragen in de wetenschap en nieuwe uitvindingen duiken
voortdurend op en daarom stopt de mobiele tour niet in
ons museum!
We werken nauw samen met Museum Boerhaave en NEMO.
Elk van deze instellingen heeft een ander profiel: Teylers heeft
ruim 150 jaar een belangrijk laboratorium gehad. De apparaten
staan nog steeds in het museum. Museum Boerhaave beheert
een belangrijke historische collectie instrumenten die telkens
wordt aangevuld met eigentijdse objecten en NEMO toont
de concrète toepassing van hedendaags wetenschappelijk
onderzoek.
De drie gidsen, Einstein, Edison en Verne, leggen via de
mobiele tour in Teylers Museum verbanden met voorwerpen
die in Leiden of Amsterdam te zien zij n. En omgekeerd wordt
van daaruit voor de bezoekers daar een link gelegd met onze
collectie. Door deze uitbreiding wordt het mogelijk een veel
compléter verhaal te verteilen dan in elk van de drie afzonder-
Hjke musea mogelijk is.
Lichtspoor is het eerste project van de drie instellingen samen.
Wij zien dit als het begin van meer samenwerking. Anderhalf
jaar geleden hebben wij daartoe een convenant tussen onze drie
musea gesloten. Wij kunnen het onderling zeer goed vinden en
dan ontstaan er mooie dingen.
Een nieuw project dat inmiddels in de Steigers Staat is een ‘Mini
Teylers’ in NEMO, waarbij de Ovale Zaal een centrale rol speelt.
Op deze manier kunnen de bezoekers van het hippe NEMO
voor even terug in de tijd naar hoe wetenschap in de i8de eeuw
werd beoefend. Ook Museum Boerhaave zal zieh in Amsterdam
presenteren. Zo vervagen langzaam de grenzen van onze
gebouwen en ontstaat er een nieuw museum zonder muren
over natuurwetenschappen.
Marjan Scharloo, directeur
Teylers succesvol
op TEFAFMicfoiel Plomp, hoofdeonservator Kunstverzamelingen
-Teylers Museum had dit jaar een stand op
de grote intenationale kunstbeurs TEFAF
in Maastricht. Maar liefst 20.000 Tefaf-
bezoekers kwamen een kijkje nemen. En er
werden drie fraaie tekeningen verworven.
Elk jaar wordt een belangrijk mu&eum met een mooie teke-
fjtingenverzameling ultgenodigd. Na musea in Amsterdam,
München en Parijs viel nu Teylers deze eer te beurt. We toon-
den er zo'n twintig meesterstukken, waaronder tekeningen
van Michelangelo, Goltzius, Rembrandt en Watteau, maar ook
hedendaagse werken, zoals van Marlene Dumas en Giuseppe
Pfjäone. Om de sfeer van de Ovale Zaal op te roepen stonden
er ook de aard- en heigielglobe van de gebroeders Adams uit
1790.opgesteld. Het Museum heeft hiermoe naamsbekend-
heid kunnen genereren bij een uitgelezen, internatlönaal
kunstpubliek.
Aquarel
fegelijkertijd heeft het Museum de co,lectio kunnen aanvullen
met drie fraaie tekeningen. Allereerst een aquarel van Floris
Arntzenius (1864-1925), Sneeuwbessen. Deze belangrijke
meester van de Haagse School is vooral bekend om zijn los
getoetste stadsgezichten. Een dergelijk groot stilleven van
zijn hand is bijzonder. Het Museum bezat slechts een kleine
krijttekening van hem. Het prächtig bewaarde blad, verworven
H e t steun van de BankGiro Loterlj, heeft direct een piek
gekregen op de tentoonstelling De Aquarel.
Tegendruk
De tweede aanwinst betreft een zogenaamde tegendruk
van Jean-Honoré Fragonard (1732-1806), Suzanna en de
ouderlingen. Een tegendruk Is een afdruk van een vers
gemaakte krijttekenlng: iets tussen tekenlng en prent in, en
is daarmee nogal uitzonderlijk. Een donor die anoniem wenst
te blijven schonk dit interessante werk. Last but not least een
fasclnerende blauw gewassen tekenlng van rond 1600 met
de Kruisdraging van Christus. De icunstenaar bostoedde vooral
aandacht aan de omstanders. De 17de-eeuwse Nederlandse
genrekunst zit er al in aanleg In. Wie de tekening heeft
gemaakt, is onbekend, misschlen Marten van Cleve (ca. 1527-
1581 ) of Arent van Bolten (actlef voor 1637). De aanwinst
werd mogelijk gemaakt door Matthijs de' Clercq in New York.
Floris Arntzenius, Sneeuwbessen,
aquarel, 61 x 45cm; verworven met
steun van de BankGiro Loterij