Leäori Benhölo
s. es* o.
PRÆ FA T IO .
© u n fifac S ä f a r t
Mltum forte cuiquam inftitutom videbitur no- .
ftrum, fccundum huncCampi Elyfii five Bo-
tanices librum primo jam praemittentium.Sci-
licet quicquid Herbarnm tam nofter Academicus Up-
falenfis ; tum exterorum, Regum, Principum alio
rumque genere Sc eruditione illuftriutn virorum, quorum
in olitoriis fuis vario fiorum > partim colorum di
verfuate oculos pafcentium , partim fragranti* dulce-
dine nares deleäantiuro, partim faporis fvavitate lin-
guam demulcentinm, partim denique medicaminis vi
fanitatem confervantium genere, excolendis eximia fe
dulitas innotuic ; quicquid, inquam, horum omnium
Horti Botanici continent} tum quas iconas eruditorum
libriex Europa, Afia, Africa & America, colköas,
atque inde à primo hujusce modi operum ortu ad an
num 1700 congeftas oftendunt, uno hujusCampi am
bitu amplexi fumns. Rationem autem inverfi Hus
ordinis iflanc B.L. cogitet velimns, quod, qui eao,
fore folam ob caufam herbas oculis gratiflimas conqui
runt, quo hortos fuos, quam fieri poffil, jucundifli-
mos reddant, piurimi roaiorem in modum à nobis pe-
tiverint, ut Secundum hunc Tomum , qui Iridum,
Narciilorum, Hyacinthorum, Tuliparum, Lihorum,
Crocorum atque alias ex Bulborum genere figuras, ju-
fta magnitudine expreffas habet, primo loco juris pu-
blici faceremus: quo non folum quaeipfis arrideant, e
terris peregrinis ad fe transferri curent ; fed certam quo
que habeant normam, ad quam tiansmiflas quasque
herbas, contra venditotes pravos, quiemtoribus im-
ponere folent, ritè exaroinare queant. Qoocirca qui
nativis icunculas hasce coloribus illuftratas defiderat ,
isapud nos jovenes inveniet hanc artem egregie doftos,-
quorum induftriam arqua mercede condudtam, cui ex-
periri volupefuerit,magni profeâô fattorus eft: quan-
doquidem & nos exemplar noftrum primum, in duo
tHfafcn att tijen «nbw ® (t*tr a,‘ 1111
Iförft i trpcfet MfammeK/(frr dn Ben forffa ©C/
y |fn font muehàüer all« Ortet/
hnnitfa Mi «pfala Academiens ?râgdrc/faocf atiDra
wom lanb* flora Âomragaré/ V a m ë c r t > § u r f t a t S j
famt ancre Idrce och fôrndhme »îdné îrdgârbar fmneé/
hwtlfadro&eglrlge at thcmbefaämeC tf)e fWnaffe Örter/
fom flqonm/ the wdlluftanbe/fontlufta»/
I fonce/fom m m ' ‘ f)‘ frafu8«fit/fomf)âlfanfÔrnôfe
1 fa / (a / alla tl?e Örter fom ftnnaé Ml alla laroa iîîdn é
(ïrlfftr / tfrdn fôrfla «Ber wgdngne allein ml t&etta açret
) 7 oö - fitflrlfrt* oth afmälaoe effter aüa Örter Mi jjela
IDCflMtl/ Europa, Afia, AfricaOCfoÂiuencafyutftu
funone / fd dr orfafen t&eime / at mdnga/ fom fcdlft M *
n?a fin fôrnâijetfc af tty (Idiuijlc OSlotiuttoï at bcprçfca fi*
na EufiqârDar me» / (jafroa anljalltt fjoa, mig / at jag for|t
trille lata tbenna Slncra ©eten rtfjgâ l Cagéllufet/fom
fâoaiia Q&lommor innehaller / fdfom I r is , ïîa r d ffC ï/
J ^ ô c fn t ô c v / îu K p a n e r / Ä / ,
o« lierafâoana/ fom «r£ef/rôtterbpwdra/o<6l berné
rdtta fiorlef afmdlabe/ pdtf?ettf?e f unbefigutantfrdn
fûbona inrtaffa / fom t&e finna fig bchagellga / cch feban
tiQfce/om the dro till ftnffapnab 0(6 jilctelfe / fafom tpe
àroafmdlaw/ pà tfcet.tjje trfe mâtte jtperaoe roarba af
cette fom them fdlitr. Öle nu ndgon begtrig at latatijene
na beien meb (!ôna fdrgor ôfrocrCragaa(fom be faüa illu-
minera ) fd dro f?dr pd orte» »dgra (ndUt çngllngartil
finnanbea / fom tf;et fdren jfid^ig penningtraroaglô*
ranbe/ effter t&e tolffiora «ècfer l regai folio, fomltie
nehdüa alla Örter i ^ela tretlbe»/meb leftoanbe fdrgor
ofritabc. ©d) haft»« W fetntfjet fôft/begldrat att W
fomma btffa Ôrteré afrltnlngar man ndgonbeffr lining/
emdcan be hafte« ätfjfflülg« Idrbabîîdné bdcfer/ fom
trdl befïrlftea beraé bçgber cch «t&tedrtcë ffapnab/men
doquidem & nos exemplar nottrum pnroum, iu uuv, mec mçtfet fmd o<6 <Mo figurer eUerffapelferaftrhtfte/
decim volumina diftinftum, quo omnes per univerfum ^ flft jagfdlebeti «öenaff ffullt anttefna aüa JW
orbem herbas, vivis coloribus atq; chartâ auguftæ for- mdngnamn/fombemi ftnabôrftrndmna/ cffKTMftgPf
mse, quam Folium Regale vocant, delineatas, com- I cd)CnS tçrfe/fom Ce fUtmatftnna 5^ ,
prehendimus, huic ufui commodatum volumus. Sed& J m nieoûrtenë naninO bemdrfelfe eller
nt fine uila defcriptione hs figura prodirent multi o | pf(fe o4> beffSffenfret. Qwitrftt
ptarunt; fiquidem tot eruditorum cum de figuris, tam | ^refter fdretalet/ ontetfnataUa ldrCa^6 tuinin / fafom
de virtutibus herbarum integros ttaftatus ad manus ha
béant, cum parvis tarnen & tanta re admodum indi-
gnis imaginibus excufos. Unde inftituto noftro fulfi-
cere vifum eft, fi nuda eorum nomina, ex quibus has
ce noftras defumfimus , quique partim pto natura &
varia hetbarum dispofitione } interdum etiam pro ar-
bitrio appellationem hanc vel illam ipfis tribuunt, heic
adderemus: id quod Temper quoque obfervatgm nobis
eft, quemadmodum in ipfo opere quivis facile depre-
hendit; ubiquidem primam tantum fingulorum nomi
num adfcripfimus partem, quam heic pagina proxima
lie explicatam dedimus, ot quem Scriptorem hujnsce
modi figno notatum velimus, nemini dubium eflepof
Sequentur autem hunc Tomnm etiam ceteri . fi i .. « - #-i- _ _ n._
the fortaft dro otl fielfrea ® drtfet whndmbe/ menffrar
brecofeic mec fuUa boffWftmr mfatt/ fâfom t^e ffnnaÿ
pd Titul-blaCet utt htoares o<6 ené 6oof anteernabe.
©m © D© mlg (tftoct o<6 P f« n »"«tar / eüer ntt» f.
0 on/ ProfiOlofSKucbdef/ tiler min eonefen/ ©lof
Kubbdef / fä Idre the anbre belarne fdllia effter / fâ oef
ther till en ndtt beffrifnlng om ih«raé bpgber Ml ldfe/
bom/ fd och hum the fôrndmffaé a f fremmanbelanbé
Örteré fllfltfel tcara ffal utl beffa îlorbefïalanbjïapen.
3lf beffa dîrter fom l thenno beien dro fattabe / funna
todl nagra fpnaé toara alt en till fin ffapnab/men lag
haftrer Intet wtlat nSgon Idrb ‘Sïlané goba tanefar ot6
I herdm afffidra / wan holler wtlat Idta allaé afrttnim
gar fit. ocuucmui uuivui uuiiv * —---- • i
benigniffimus DEus concefferit. Deinde defcripf.onem herbarum adornabimus
quae fingulis propria eft, breviter & fuccinöè adjunfla : & k
bas in Septentrione hoc noftro confervandi commodiffimam,opere lane otdilGmo <exP°";™BS; . ruP°rer° ^ ^ „0
piftas damns herbas, fiquisearomnonnullas inter fecontulent, easdem elfefo teju • ^
PRÆ F A T IO .
bis furfiîre noluiffe exift!met, ut vel ulla in re fententiam
doftorum virorum improbando, laudi iplbrum quicquam
detraâum irernus j fed, utut maiorem foré impenfam non
nefciebamus, tarnen lingulas fingulorum diftinftiones
luci public* dare, atque Gc libera cujusque judicio fub-
jicere conlultius duxifte. Jammethodüm Atnplillimi Vigar
I îftifet fointôâ / faff oHifSffnaben dr worbeti hdgot
ffdrre / IdtanCe fyttm oth tn tfjcf on) bdma / fom han fielf
fan flnna. 3«d &afn»r otf 1)&r etlnndn fdlgct then
mptfet Idrbä « 6 herdmmeliga Cafparum Bauhinum,
hwtlcfen tot «(brig funne tlUfçdeft taefa cch berdmma /
fern 1 4 ° % haftotr allenaff arhetat ther eppd/att he*
ri Calpari Bauhinifecutos noseftefatemurjViri,inquam, i foma Igenom metfet fitlgtIdfanbe och athetonbe/hwab
à n r s K i e : Xr r r s ï a r i> R o f f t h i f â m p r i t i l ï î m î • a H f o n * r m n n n a m ! f t f n o f h i i i r h f à nobis Strata re Botanica meritiffimi -,adeoqj nunquam m a t l f M h a f f t v i * f n f -
fatis laudatij cujus indefeffum quadraginta annorum ftu
ben och ben Idrbe maffen «fwer bén och ben drten fa(*
labt/ oc6 ffdllt fä irteitö fdrffa mutin effter fltt gebt*
dium & labor incredibilis eo folum collineavit, ne quid ftunanCt/ och feban alla thèanbraé ther «nCer/fdfomfeeé
nomimsapud varios Scriptores fingulis herbis impoficum afh«né ^ o o f fom fallaé Pinax Calpari Bauhini,
effet, fideliterindagaret: quoinvento, quam ille appellationem
pfis ceteris a pram judicabat, primo locolcfi-
pfir, ceteris, quotquotinvenirepotuit, infra earnadje-
dtis} quemadmodum ea res ex libro, qui Pinax Cafpari
Bathini inferibitur, manifefta evadit. At quae apud ilium
non reperiuntur herbae, ex aliorum, qui p&ffea Bo-
tanicen illuftrare adgrefli font, operibus egregiis deprom-
tæ font > nominibus, qualja nos iftiusmodi fpeciei maxime
convenientia putabamus, magnam partem vocat*.
Quin Sc plurimas hie liber oftendere poteft figuras Jius-
quam, quod nos feiamus, apud alios inventas ; fed par
timin terris exoticis expreffas j quasdam etiam, prout intégras
herbas chattis accuratiflime involutàs, atque inde
ad nos transmiffas ipfidïlineavimus; aliasquoque rapatria
noftranatas necusquam alibi repertasj immonon
cxigoam partem ex Herbario elegantiflimo Burferi, tri-
gintavoluminibus magnis comprehetifo, atqoe monifi-
centiâ Illuftriflimi Cancellatiæ Adfefloris Dni. Côjet,
Bibliotheca noftrse Academic* donato deferiptas. Ita-
qne excrevit numerus figurarnm ad earn magnitndinem,
ut circitet feptingent* herb* cum tnferiptionibus fuis hoc
libro coérceantur: nonannumeratisiis, quarum icônes
reperire nusquam lieuse, qu* tamen cum antecedenti-
bus aut confequentibus figuré ipfâ conveniunt, aut tan-
tnm florom magnitudine abiis discrepant, ant denique
?h* fom feCan etj ftnnaé IhahéPinacc, thtmhafwérlagta«
glt «f tpcraé othgângnt bdcfer/ fom fcbtrmtrafefwat/
cch fag ttU en bel giftoit tpcm tl;rt ndinn fom |ag lifaff tprft
fomma drwtrcné mec fllft flrteflag. C tl thtnnebtlen
dro ecf manga fom dnu alcrig l ndgon %oof funCné dro /
otaii mig tlllfdnCe uta infrân/afrttabe tllcr j papperlnli/
m«Ce/ frlfta och htnr ^râgdrCtn tagtrt / fâ bet tiâgra fd r
i lanbet Wiipté/fom atmorffàbté el ffnnaé / febdnén hoop
Mur then Idrba manntité Burieri fâffellga IcfWanbeir-
tebscf / fom i 5° fiora folianter mbunben/af SS)âl6orne
f)err Cancellie-jKdCct Cojet till fîongt. Academiens Bi-
bliothec jlUncfte dro. 3fïeÇ>âlléf fâ bénne behlén mot 700
ftçcfen figurermébtheraé natffn/ fdrutan théraé/ fom
man mga figurer cOrr afrltnlngar befommitaf/ hwfltfa
mehrenbelédrO Ufet^em fcmndff fôrcgà eller effterfôUia /
(lier fiilliaë allenaff âth 1 SMommornaé ffotleï eller \ir*
genê ouibptning / fom dt oânbélfg Mi îuiipans arthen /
tpeu tfer manga gânger af famma root ctt annat âpren
6rofug cch annor fârg 6efommerdn hon fdtt h«ft ; fdfcm
mig dr hdnDt / att af en enfalbtg fejchlabig ïulipané 6lomo
ma àr annat dhc blifwen tiugufçra blabfg / cchaf en hel
mdrcf-rdb / en fullf omllg ffôn hdg3 grdmTîdr héla ffidro»
fet blifwer fdrbigt / fd Idrtr thtt fomma mil «o cUrr
■ 1000 figurer«
coloris diverfitate, quam pene infinitam in Tulipis pr*- _ .
cipoe invenimus, quippe qn* ex ona eademque radice natie anno fequemi longè qua» priori aliom fobire tin*
étum foleant. Certèquidem nobis obfervamm eft, Tulipam vulgarem hexapetaletb ad viginti quatuor folia de-
generafle, atque eam.qu* uno anno purpurei color is erar, altera viridemorfinmo retulilfe. Totum autem hoC
opus noftrum Botanicum, quando perfedfionem foam attigerit, ad decem aut nndetim millia fignrarnm exhibebit,
omnium, qni aliqua hujus fciemis dulcedine ducuntur, defideriis honeftiffimis, utifperamus, fatisfaéturom