30 % j r
rar,iorum frudcem. Rami juniorcs flint cum foliis ftipulis & racemis villofuli & fubincani
Stipula: quatnor more affinium, fubulats, & acuì®. Folia fune oppofìta, lanceolato - oblom
g a , acutiufcula, integerrima, breviter petiolata, utrinque afpera, modo plana, modo, 0b
oras reflexas nervumque intropreffum & hinc fubtus protuberantem, in fteie biconvexula. \ Ra.
cemi terminales, muldflori, creai ; pedunculis propriis. in fruau reflexis, Braaeols ftipulis
fimiles, decidua;. Calycis hirfud fojiola duo exteriora linearia; reliqua ovata acuta & nervo-
fa. Petala flava,.ad oras obfolete crenulata vel integerrima, ad bafin fulva. Stamina lutea.
Capfula hirfuta, ovata, unilocularis, femen dumtaxat unum alterumve includila Hyemem in
tepidario tranfigit, xftacem fub dio.
TABULA QUINQUAGESIMA QUARTA.
AMOMUM ZERUMBET. Lmn.Jyfi.p. 5 o. Jacq. enum. vìniob, p. 3 oi.Murr, a[i. gatt.
6. p. 26. t. 2. Mill.k. 25. Ebrei, pici. 14 .
Zingiber latifolium fylveftre. Herm. lugd. p. 636. 1. 6 37.
Lampujum. Rumpb. amb. J. p. 148. t. 64. /. 1.
Katou-infchi-kua. Rbeed. mal. 1 1 . p. 2 7 .4 13.
i \ h anno hujus fsculi fexagefimo, quo florentem in horto Botanico primum elegantem hanc
d \ plantam confpexi, duos dein poft annos in opufculo fupra citato a me deferiptam, in
hoc usque tempus florere copiofius non deftitit ; fru&um nunquam tamen ullum tulit. Ut
huic operi depiftam iUam inferrem, jam seri infculptam habebam non tantum, fed & impref-
fas plurimas coloratasque zabulas, quando egregiam ejusdem deferiptionem & iconem opti-
mam, celeleberrimo Murrseo autore Aftis Gcettingenfibus infertam, cognovi. Forte igiturfup-
pi intenda hsec mea fuiflet, nunc inudlis ; & lime dubius Ireiì diu ; led a me impetrare non pomi,
cum ob nimios jam faftos in tabulam pretiofam fumptus, tum ob feliciter expreffas, qui-
bus tenebar, liguras, ut non ederem. Linnsus in Speciebus fuis citat quoque Brownei Amo-
mum fecundum, ceu fynonymum plants noftrs, ex ipfa Brownei fententia; at vero fi Amo-
mum Browneanum cum Paco Seroca Marcgravii cumque Zinzibere fylvellri majore Sloanei,
aut faltim cum alterano (fi edam hscinterfe diverfa) idem fit, uti omnino credibile eft, fpe-
ciem illud a noftra alienam indicar. Sponte crefcit in Malabaria & in infulisMoluccis; atque
hic etiam cultum Rumphius afferit. In America ego nunquam vidi. Radix dicitur in Horto
Malabarico, lucri caufa, cum Zingibere officinali commifceri; fed fraus illa ex fapore effetfa-
cillime detegenda. Folia juniora inter olerà haberi, Rumphius autor eft. In ipfo natali folo
fruftum ferre negatur, quod affinibus pluribus folenne eft, ut eo minus hunc in Europseis
caldariis fperare liceat. Sufpicatus, hujus defeftus caufam fortaffis pendere a nimio liquore,
intra coni florigeri fquamas naturaliter Inerente , germinaque putrefaciente , prudenter avulfi
plurimas fquamas, floribus illsefis; fed nihil efficere potui, & germina rugofa flaccidaque ob-
tinui. Tota pianta odore pollet aromatico, qui cum Zingibere commune quid habet. Sa-
por etiam aromaticus, qui dum in herba fibrisque & tuberibus pendulis radicalibus debilis eft,
tanto eft validior in radicum buibolà congerie, acritate tamen Zingiberi cedens multum, fed
tandem ingrato amarore moleftus. Bulbi illi perennes quotannis quaquavorfum numero augen-
mr, aliqua fui parte connati, carnofi , fibrofi, fubrotundi, unciam unam alteramve diametro
sequantes, quandoque magis difformes, albidi, foris a prsterids foliis rugis circularibus
notati. Emitmnt porro ex bali & lateribus fibras craffas magisque graciles, dimidiura & ultra
pedem longas, quarum paucse terminantur in tuberà carnofa & glandiformia. Ex bulbo-
rum vertice caules exeunt annui, herbacei, erefti, a tribus ad fex pedes alti, digitum craffi,
teretes, fuperne ancipites, adulti fuperne paramper inflexi, fteriles, foliofi, ad bafin aphytli
folisque vaginis arcte amplexantibus vediti, infimis rubris vel fufcis, reliquis virentibus cum
limbo albido. Folia funt alterna, elongato- lanceolata, acuminata, integerrima, obfcure lineata,
facie Iste virentia, dorfo pallidiora, nitida, antice in medio angufte canaliculata & hinc
ner-
# i & . 'Jgfe, n i
nervum medium fubtus elevantia, iubdifticha; infima breviora, filmina anguftiora , intermedia
longiffima ad novem decemve uncias ; omnia petiolo breviffimo innixa, orto ex dorfo va-
ginx amplexicaulis longe infra ejus apicem membranaceum. Ad caulium latus egreditur fca-
pus floriger, aphyllus, meris vaginis, uti inferne caulis, teftus, teres, oblique afl'urgens,
plus minus fesquipedalis, caulibus plerumque gracilior, fpica terminatus. Hi in ipfo exortg
fuo facile a caulibus diftinguuntur, quod verticem gerant obtufum & craffulum, caules vero
eundem habeant gracilem & (ubulatum. Spica in principio ovata, adulta magis oblonga eva-
dit ; ncque figurs diferimen hanc inter fpicamque Zingiberis reperio, tu definiri ab illa apte
queant; uti optime clariflìmus Murray monuit, folioram latitudinem merito prsferens. Cui
addi pro ulteriore differentia poteft, quod in Zingibere fpica ob brafteas magis inflato - conca-
vas laxioresque uhdique protuberet, nec fit, ut in Zerumbet, fuperficie squiflìma; tum etiam
quod in Zingibere non raro in eadem fpica plerique flores fimul fioreant. Spica componi-
tur ex fquamis five fpathis numerofis, denfe & eleganter imbricatis, concavis, amplis, fub-
rotundis cum bali contraftiore, liquore odorato nidulante plenis, obtufiffimis cum exiguo mucrone
, virentibus cum limbo tenui membranaceo albicante pellucido nec fuperante mucronem.
Poft florefeentiam, Rumphius ait, fpicara cotti adinftar cancri rubere. Apud nos fic rubent
margines albi fquamarum, dum fquams ipfs pallide flavefeunt cdts, eleganti coloris muta-
tione. Csterum fpics fic marcefcentis odor longe fiiavior evadit, diutiflìmeque viget. Intra
quamlìbet fquamam flus unicus feffilis eft, inferioribus paucis pluribusve exceptis, qus flo-
i e carent ; quas inter tamen non numero unam alteramve iliam maxime ventricofam, a vera
fpica diftantem, vaginam potius fcapi difformem. Flores ab inferioribus fucceffive expandun-
tur, & plerumque in eodem altitudini ordine, ita tamen, ut rariifime plures quam quatuor
fimul adfint, aut adefle ob numerum fquamarum in eadem altitudine haud majorem poffint; fiepe
etiam dumtaxat terni vel bini. Extra fcapum emerfi, cidffime & fere ad oculum incré-
feunt, explicantur poft paucas horas, poft paucas denuo intereunt, dum ad ipfum limburn
fquams, eoque fold in loco, in mucilaginem veluti verfi, abrumpitur floris limbus una cum
contends, deciditque brevi Nec fit hoc a comprimente florem tenellum fquama; quin avul-
fa hacin tempore, utliberrimus flos maneret, fattura id fuerit non minus, cum tardiore tamen
lapfu. Pro calyce fiori fpatha duplex eft; altera exterior a, major, fquams fere longi-
radine, ex ipfa germinis communi bali orta, hinc convoluta & germen & reliqua includens.
Altera interior b, quam pcrianthium vocaveram antea fuperum, germini infidens, convoluta
continet corollx tubum. Utraquc albida, tenuis, fubpellucida , obtufa, lanceolata, marce-
feendo perfiftens. Corolla bdc monopetala, ochroleuca, fupera, intra fquamam fpics cylin-
drica ì d, fupra hanc infundibuliformis. Limbus bilabiatus ; labio fuperiori c lanceolato, concavo,
eretto, acuto, fere duplo breviore tubo; labio inferiori patente, profunde biparrito :
laciniis anguftioribus, csterum fimilibus. Nettarium cum flamine apprime corollam ringen-
tem fimulat, ita ut nettarium freiat ejusdem labium inferius, fuperius a flamine fingatur. Eft
autetn nettarium ampliflimum, monophyllum, longitudine fere petali, eidemque ad bafin Ia-
bii inferioris infertum, patenriffimum, rugofum, ad oras crenulatum, & femitrilobum ; laciniis
rotundatis, lateralibus minoribus, intermedia maxima, emarginata, & in difeo craffiore
diluteque lutea. Filamentum unicum, lanceolato - oblongum, obtufe acuminatum, corolls
dorfo fub labio fuperiore adnatum, hinc incurvatura neftarioque antrorfum incumbens. Anthers
gemins, diftinets, lineares, magns, adnats longitudinaliter paried interno filamenti in-
fra acumen, ochroleucs. Germen pallidum, fubrotundum, obfolete trigonum, compreffii-
lum, inferum, triloculare , polyfpermum, forte capfula futurum. Stylus capillaris, longitudine
filamenti, hujus accumbens dorfo ad apicem usque, dum inter utramque antheram tran-
fit, ftipatum, ad exortum ex germine, utrinque ferula brevi. Stigma incraffatum, fimplex, ad
lentem ore aperto ciliatoque. Omnes tabuls figurs ad magnitudinem naturalem funt. Con-
fpicitur bulborum aggeries, ex qua fcapi exeunt duo florigeri, alter jam circa medium florens,
alter nedum adultus ; tum caulis foliofus junior integer, & abfciffi duo adulti, quorum pars
truncata aliqua fuperior cum adnexo folio feorfim a tergo pingitur. Ad latus vero adftant fe-
quentia. Spica florens cum avulfis omnibus inferioribus fquamis, ut pateat, quo hic paefo
locentur florum fuperftites partes inferiores poft cafum pardum fuperiorum. Et in hac fpica
H t etiiim