T E Y LE R<S>MUSEUM
magazijn 13 herfst ’86
Jacques de Gheyn (1565-1629), Twee zittende jongemannen, naar een schaal kijkend. Pen in bruin over resten van zwart krijt.
Twee jongemannen uit Teyler thuisgebracht.
Over een tekening van De Gheyn
Op de onlangs te Rotterdam gehouden tentoonstelling
Jacques de Gheyn als tekenaar was een tekening uit het
bezit van Teylers Museum te zien (zie afbeelding). De
toelichting in de catalogus vermeldt dat prof. dr. I.Q. van
Regteren Altena, kenner van De Gheyns oeuvre, meende
dat we hier te maken hebben met een voorstudie voor een
grotere geheel dat het bezoek van Hippocrates, de be-
faamde arts, aan Democritus, de ‘lachende filosoof, als
onderwerp had. Men vermoedde dat de laatste, steeds
lachend, geestesziek was, maar de arts constateerde dat
dit bepaald niet het geval was, integendeel. Zo zouden we
hier rechts Hippocrates zien en links Democritus.
Mevrouw Irina Linnik van de Ermitage in Leningrad
oppert echter, dat het mogelijk Polystratus en Hippoclides
zijn, van wie de schrijver Valerius Maximus optekende
dat ze ‘op eenzelfde dag geboren, in een grote verbonden-
heid van lot en erfgoed, leefden volgens de regels van de
filosoof Epicurus’.1 Men zou graag een van beide
autoriteiten geloven. Maar op mij maken de hier ge-
tekende personen niet de indruk van mannen te zijn met,
hoezeer uiteenlopende, rijke levenservaring, maarveeleer
jongemannen. En mij althans lijkt de links zittende
jongeman even ouder te zijn dan de andere. Bovendien
heeft, en dat geldt beide identificaties, de schaal in deze
verklaringen geen functie. En evenmin datgene, wat erop
licht.2 Mogelijk heeft men in het Rotterdams museum deze
of dergelijke bezwaren gehad. In elk geval heeft men er
van een keuze tussen beide voorgestelde titels afgezien en
zieh beperkt tot de voorzichtige omschrijving - die Van
Regteren Altena trouwens ook reeds gaf - Twee zittende