
m
i6o C a p . I. @ ^ t m l n I ^ I ^ g u n t e r ^ c l ) ^ e ^ e ^ c r ^ \ e d ) t s ; @ p v ö c ï ) c u n ^ R e f p o n f o r u m ,
Umgel t , imöanïicréïJecObrigtfttan^Angig, fomtöencn?0^ii&Uii3111-1.11110niiOcvé, CfleroicHiib utu
fcefocberiiIôMid^eriuiOfe(igec®e^nc^tm^big6ecmiteinaitûeraud^ gemetnlicf^ gcnoflen ^abeit;, mu
6en, niefeiuinl) tcaiid^en foHen.jc. îffionunbicûîîii^len&ccObvigfcitctn^jÂngig, fbiBâccûon un;
n6t^ig gemefcn won ber ^Oîtt^Ii'iBîi'i^lc ju H . aiiê&cûcflid^ «Sîelbung 511 tf;un. giiBem »»eil adetn W bt:
flimmte?0îa&l--îÔîû^Ieiiiôie@emeiiifd^afftejn3«n)ocffenoôcc eingefd^lofTen wocfieti, fofolgt, Dn.-
tiiird> Cie andern aiiégefd^loffen werben. Cum iinius induf io, ahcrius fitcxclufio L. cum Prator pr ,
D. de judic. L.fin. C, de pnft. conv. Item, fo üOïi'i^tlen öer übrigfeit flii^dtigig, fo » i ' i iö fiie ncidjfolgenßc
copuk, famt, jtd}iiiditgeciiniietnod;>9efii9ct^abeu.
UberDiiö, nnd^bem alébalö in (Siiiwurff folget, tinf? fonff einen jcöen feinen Srben tinî) D7ad^fom;
nie», (eine3inp/ Oîente, © e f r t U e , u i i ö fliiöeré jii niefen bleibete, inmafien ie^t aefd^ief^et, fo
aiié^nöig, tay aHein DieSHn^iI-^îii^Ien jii H. gemein, luiB öie anBern eincö jeDen eigen feijii foüen, E.vceptio
cnim iblct firmare rcgidam incnfibus non cxceptis, Bart. i i iL. quafit. §. deniquü Sc in L. cum
de lanionis cui de fiui.
3aobgleid;i5nu(>len.'baHenï)ecObtigfeitanf;rtngig, fo i(î tod^fold^eé anïeré nid^t, bann voit
benen ÜJïi'i^Ieii 511 öcrfts^en, fo « i i fnnban ©d^iffteid^enOßajfern gebciuet, beren übet bie N . feincö
ifr, roie broben we?niclbet/ In publ ico flumine navigabili non licet moleiidiuum extruerc Hne licentia
Principisiecuseltinnonnavigabili, texruseftind.L.quorainLisibiqueK(irc.qu.3.Jafon & lüp. n.
3 i . f r .
Stigefc^iweigeu,ïa^anc^ etIid;cDÏed^té;PJele&ftentt)onen, baleinen jeben jtigetaffen in eine«
onbern Obrijifett auffeitie ©vnnb unû >Soben ÛJîù^len ju bfliien. Sic c.vfcribit Chafler m d. rubr.
. t 3 . § . f i « .n. 3. lûaquxlHodeoedi f icat ionemolendini , cmlitfkceri:l:ciriin\inlocoalKi?jullicia' alterius
eo invito, (ine ejus licentia, quoüdie verfatur in f ranc ia, &• loepius fui confuetiis fuper hoe in diverfis
cafibus. Ego tarnen f cmper dixi, quod nenjiiü eft prohibi tum a:dificare moleudinum in fuo.
dummodo'non ;cdificatin flumine publ ico navigabili, ita quod impedii'ct navigiitionein, vel ni-
Ji Kar 'm loco inferiore ira, ut aqua rcttagnet ad fuperius, > cl nili fiat in alta jullicia alicujus habentis
molendinumbannale, Sed finonhabeat bannalepotertnli cujusquisqiieetiaminalia juftitia, dummodo
firlïbi utile, ik in hoe muirum confiderauu- utilitas rcdifïcantis.
?©tem€lnict?r Dann batX. Serbie O'^rigfeit ber »nbS mit C. gemein ^nt, nuf feiner cigent^iimli;
djenïGiefcn bie offt anoeregte ©ea^iflïi'i^icn, unerliid^t bec C. bciuen mogen, beoorab, bieweil erS
ûùeinjiifeniecôelegenbeitunb jpoll^.-®ei»erb, wie(ïe bie ©egent^eil fel&|t befcnnen, ftirgenommeii
Jiubgemadjc&Qt.
.2)em ailen nnd^ fd}lü§i(^ ba^in, fo wiel biefcn Ä(nge=g)nnct betrifft, baf? offt unb tno^I be;
mefbterX.gutiKed;t, g«gnnb'D3ïad;i getiabt, bie jlveitige aiif Der aCiefe, a[é fei.-
iien eigentbümlid^en ©rnnb , ju feiner îTîot(>burffi mib ©ewerb, eigeneé Surnef^inenö: }ii bauen,
bfigflud^crX.foId>efiebnuete ©eg^mû^ile roiebetum abjut^iun, ober «bet in bie ©enieinfd^afft ein,-
juioerlren, ober jîd^ mit b«m ^ n . C. «nberê ju wergleid^en^ mit nid^ceii fd^ulbtg, Salvo cujiisvii fanioci
judieio.
II.
0 6 « n b » i c f e r n e e i n e r a n e i n e m f t ^ i f f k r e n g l u l f e o ^ n e & e ^ S a n t e ^ ' - ö e r ^
r c n C o n c e f f i o n e ine ® u f ) l c i l n ä u l c t ( c n b e c e c b t i g c . ' . C o n f i l i um Goswin ai Esbach.
a o . 1 6Ó8 . D a t u m e x t a t a d C a r p z o v . P a i t . I I . c o n l l . 4. d e f . 1 1 ,
F a a i f p e c i e s .
"lltmsSatontienattmätnmnavigabiilnSBäcIjItiiiN.gtiiannl, in feiner Sf i i t l l . Surcl j f . jii
eaun T emt o r i o , oiiffeinen eiseniJùinlictenSninBe mio ®oi)en eine einj l iei i je mai fU
îJiùJle; tnûiefelÈe-KîabliîJîùJIeljatetunetfuc^let lonOS.-.$o6etO(>ti9Feil f icei lSotei j
feuie Jtbreitnng oSetJJbbtucI} oni ÜBafiet gtfe^ejien, ) nocl) e inSRabuai ieb fonsen uni) (ejen («(Ten,
Ce|jelfcenmettenlt)eil3nurbeni)o()en>!Ba(rer, unünienn onüetebeiMdjbatte üüii^ien, loejcn greifen
©eroöjf^r^' f iebenmHf fe" /À" f " "«3^o^)buet f t / iinb BOrnemfidj jn allgemeinen Óïn^en öee ienle jii
aebtnndjen. iSä bat aber Semproniiis foliljem -San fiel) mieberfejet, auê Sîonunnb, ba^ babnrcl^
»ot Ijodjgenieltet ©einet (£6nrfiic|ll. Durdj I . ianbf cJjob' imnb anbern ben«dibtttten2»ii^len, (root.-
«nler benliod) (eine 3it)anef.-3!ùf;len oetbanSen ) pr i judidt e t imb Sd j a b e jujefujel njùrbe, belinje.-
gen fofdjen prQteibiidocancriidiciret, iinb ßa6 nengebangeneöfieb eigenerOientalt bernmec 5H ceilfe,
ongebtänet ; @ei)b Deinnadj aefrajl : DbTi t ius ben « a u eine« foldteii ffllat;f.0lieb« mit Unfug jiss
fceuorgenommen, nnb cb Sempronius becfefben mit Oîedjt binbern fóune? J^ietanf iu dntiuovleii
fc^einet anfängl. aiéob njieber Titiuni rcfponditetiueeben miifte/ bntdj nadjfolgeiibe
R a t i o n e s r lub i t and i
aBeilnerfllidjburd^foIdje6neuei:6aliete6ana6Ii®liebbeni6enadibor!en3)!nSteiTbie®a6t.-(?Jä,-
(le, roeId)efon(Ienif)tÄonibei)ibnen ballen mablen la(fen, eiiliogen motben, unb alfo tenfeibeii an
t^ren jaSitl. Unfoften, nub Mullcc.-Jtbbtnd; unb Bdjaben jugefiwt roiitbe, ncmini autcm per alteriiui
iniqnac ondi t i omf c rn de b c tL. 7 4 . D. dcRcg. Jur. L. 2Ç.C.dgpaa.c.22.dcR. t . i ,i C A Commodui n
qnodqmscipiiblicocapu, nondebctinipediri pc rL. 2.$. i i ier i toD.nfquidin loc.puH.Cyn K o l i -
ccMnL.iimaiiifcfte C. de fcvit. f i t « anbet Tltius jebetieit, nut ein fflafl:®litb in feinet
SJiiililtn
1
tüCkfee von Di c a r t e t i i s i n t l t i i ^ I ^ S t r e i t i g P e i t c n e c t l ; e i l c t w o r & c i i . 1 6 1
ÇOîn^Iengehabt, ba(!eto bi^faKé bie bena^tbni'tentOîu^lcninquafipoflcfione, nnb i^mcbaöanbere
©lieb, tueiln eé niemn^lö Ca gemefen, ju gefïatten nid^t fdjulbigfeijn. Vid.Bald, in L. i ]plur i sC. de
condicùifcrc.Math, deAf f l i c l i s inc . i .qua; f i iuregal , n. 3. ÎDagbïittené b i c b e y g e f e g e n e a l t e -
len perlongi i f imampof lef i ionem velquafificqueultra lempoi-aad legirimam pnvfcciptionem neccffaria,
ein jus qiuuiitum ùberfommen, wermittelfl iweld^eu bie leute g e l u n g e n werben fónnten, i^c
Âûcnauff0lc^er9)îû^(enma6(eniulaffen, Tempo r i s en im lapl i « forriorert quam renuntiatioe.-cprefia,
& habet vim patH de non petendo arg. L.7, C. qui accid" pofT» Tiraquell, de legib. connub»
glofr. J.don in L . 3. &4 . D. de reb. cred. Gccdd. l . conf . 2 8 . 253»
R a t i o n e s d e c i d e n d i .
2fber bicfer unb bergleid^en @d^ein;@rûnbe imgeae^tct; foi f l mitflaren unb gegriinbeten
Ked^tö.-Örünben barjut^Mivba^ïirius einen foId>'n9}îu^(.-^an mitguteniKed^tfurgenomimn, uuö
be^tuegen benfelben ju unterlajfen, ober abjufd^affen nid^t wcrbunben fetj.
fo ifreinfo!d;eéiS}a^L-©liebaiifbcêTitü ©runb unb «obengelegetioorbeil , einen
jeöiucben aber ijl erlaubt, mit OEGalfer unb aubcvn "ilbnu^ungenaufteiifeinenfein Profit unb 58ors
t^eil JU fud^cn,& naturahs unicuique eftlibertas & facultas faciendi & idificaiidi in luo,quidquid liber,
njie JH erfe^en ifl c.xl..8,$. Ö. D.fi fervit vind. L.y.C. de relig. & fiimt. fui i .L.9.D. de S.P.V.ar ^
L.2 I . e .mand. Gail lib. 2. obf . 69. n. i . Carpz.Part. 3 conf t .4. def. lO.n.i.Struv. de privat, xdiiv
tlî. 3 2. weld^eß audj (jat, wenn gleii; fold^e ©ebntibe, ober 5Cerc£c, fo einet in fuo t^ur, einem 0
fliibecneiroanpcr confequensjumßd^aöen unb3îad^\t^ei( gereid^en mid^te/per tcxtusiHL.24.
i bi q« eGo rho f r .L.3ö .L. 2i .D.dedam. inf .L. i . § . i 2.L. 9.Ü.deaq . ( S:aq. pluv. Gome z ad$..itemfî
quisJ,deacl.n.40.Carpz.l.c.dci; i i ,St rur . l . c . th. 3 3 .Me v . ad^usLub e c . l l b . 3 . t i r . i2.ar t .7.n.
7 . & I q u i cnim c ommodi fui gratia jure per mittente in fuo idi f icat , vel aüqiiid fkcit, & in eo non 7
crtprohibendus, ut alter exindecominodumpc r c ipiat .arg.L.2,§. ç .D.dedamn. inf e r t . c , i o . qu. 2»
Ale.vand. lib. 2 . c onf . i94.n.3. f . cumomni5 bene ordinata Charitas incipiatafeipfa.can.9.cauf. 23. 8
qu.f.ai-g.L,.(5.C.defiirvit.&aq. L. 1 4 .D. deprxl". verb. Barbof.locuplet. lib. 3.Cap. 17.ax. i . u b i
plures. i£cqui)ui-efuoutitur,neminifaciat injur iampe rL.^^^.D.deR.J. quamvis hie publican»
niulroruin urilimtenimagisquainprivatamfuifleconfidcriiram, infra pacebir.
llnb»Diïbfüréanberbicfeiibcrtasniib3ula|funga-dificandiinluo, nid^t «Kein »on fd>Ied^ten 9
Simmer, fonOern aud^wou ^tJiii^Ien;iuei'cfen, roeki^c auf eigenen ©rnnbe unb gemeinen gU'ilfen ge.'
bauet luerben, werftanben, pe rL.24. D. de damn. inf. L. i ,pr.&$. 12.de Hum. unde pof ical iquem in
flumine publico, etiam absque licentia fuperioris,molendinum a'dificare,modo ufus publicus inde
non deterior fiat,tradunrScharffCent. 2 . conl'.4^.MeierCol!. Ar g . l i b . 4 3 . tit.13.th. 7 .Ma d i . de
Afflic.1.dec. 3 8 8 .Me v .Pa r r . ç . d e c i f . 7 2 .Bo e r . d e c . 3^2.Brunnem.adL.7.C.dc f c rv.&'aq.Dn.Ot -
tode jurep. cap. i i . p . 4 i 4 .Bo f r . d e a q .&: f l um. n . 3 î .Ro ! a n d . aVa l l .Vo ] . 3 . c o n f . 9 7 . n . 7 u b i p l i i .
reshanc in rem adducitDD.&addir earn fententiamab omnibus palfiin &indirtin£leVeceptam efTej II
Eit enim ufus fliiminis publici JureGent. omnibus communis, $. 2. & 4. J. deR.D, l ib.4. in fin. lib»
feq. D . c od. Vulrej. de feud. üb. i . cap. f . n. 7. j ima illud Ovidii :
Quid prohibetis aquas, ulus communis aquarum,
Fcltm. de jure pirhorr. cap. 3 ^. Klock relar. 7 3 . ïïîun ijl abet ex f a ö i fpecie ju erfeßen, bag biefem
<Sid^leinbnrd^dimunitionoDer3lbIcitungbeéiaSa||eïi5, gavfein"2ibbrudi,gefd;ie^et, nod;bnburd}
ter ufus publicus deterioriret Werbe, alfo biefer mit guten Jug Dved^tenfJ, aud^ absque fpecialitcr imia,
n)0^l^.ufûrgenoinmeniuerOenfônnen,cumfruflraprecibusimpcn-eturj
ccdirur. L . 16.dethef . L. 3 0 .D. der cb. aua . jud. pofiîd.
.1 tantum vera fimt,ur ncc per fummumPriiieipem vel aliumRei^aUa haben- la
iceffus ufus prohiberi polTit, nili julk & legitim a fub (it prohibitionis caufa".
petrata fapcrioris lice
quod jure communi o
Quaipra:deduc1i
tem, talis Jur. Gent, c
Schur t f . conf43' ,Cen
2 î . n . l 9 . S i x t i n . d .
it. 3 . n. 9. Rolenth. de feud.Cap.V, concl. 2 1 . n. 2 . Schräder de jur. incori^
•egal.Iib. 2. cap. 3 . n . 4 0 . f .
Unb mann gfcid^ brittené, bicfeé ïSaifec navigabel wäre, fo lehren bed; bie DD. quod in flumine 13
publico cciani navigabill,& ex quo per fe navigabile fit (qua: flumina inter regalia rcferri^notuni ell
ex " F Ç (5 •) absque licentia regalia habcncis liceat molendinum exftruere, modo uavigario vel ufus
pubiicus CO non reddatur dcterior,Nicl di fp. feud. ult. th. 4 . lit. C.Wefeub.Couf .57.n. 11. ubi pluies
citati. Sucv. Exercit. feud. V. alTert. <;. Si-vtin de Regal. Lib. 2 . cap. 3, n. 7 2 . ff. ubi contraria réfutât.
Hahn ad Wef cnbec .D.dc fîiim.u. I .p.79i5.ubi rutionem aflîgnat, quod interdiöum prohibi -
torium in flumine etiam imvigabili non aliter locum habeat,quain li taie quid fiat,perquod flumitiis
ulus fiat deterior, ergo & rum demum auaoritatem & licentiam fuperigris neceffariam efle c ondudit,
n pera'dificationem illain deterior aliquo modo reddatur ulus v d navigatio fluminis; Et f um 15
pro ftabilienda hac fentemia texrus etiam latis perfpicui inL.24.D.dedamn. inf taquiE lex generaliter
loquitur,nec diftinguit, an flumcn fit navigabile,nec ne, ergo ncc nos ddhngiiere debemus arg.L.
18 D deoubl lnrem.aû.Aloyf .Ricc.Pr. ix.Ecckf .deci f .4i9.n. i ,Barbul . locuplct .Lib.TO.cap. 10.
aLm.27.Pra:fcrtinicumtaUsfocultasex(lruendi molendinum fit f ivorabi les ,&di fpûl i t iocani ,6
prohibciis odiofaacque juriscorretioria,atqueadeo i lh rcllringi,hctc vero licentia extendi debet.
Sc h r a d e r d e jui i b . in c o r p . § . i 9 . n. iT. f e q q .Si .mn . d eRe g a l . d ,Ll b . 2 . c a p ^ 3 - 'M2 . 5 ß an n nu
nefold)ea.'dificatioin(iunnucnavigabili absque Ucentia fup enons in ben Died^ten jugelaffen, ttiie
Bie(me()rmag biefelbe gefd^ef;enan einen fo getingenîBajferlein ;argumenroa minona d majus, quod i;»
iiijurccllfurtiiriniumEberh.aMiddclb.loï.amin.adniaj.n. i .&2 . p a g . 141.